Kunstschatten: Wajang Verbeelding 1

Kunstwerken zijn op verschillende manieren te ‘lezen’. Met het oog, het hart en het hoofd. Het oog levert een objectieve beschrijving op, het hart een emotionele subjectieve en het hoofd kan het geheel in context plaatsen en hier betekenis aan geven. Deze maand Wajang Verbeelding I, 70 bij 70 cm, acryl op doek, 2009, door Soeki Irodikromo.

Wat zien we?
Een expressionistische explosie van kleur en vorm. Rood, geel, oranje, afgewisseld met zwart en hier en daar een lichte contourlijn.

Wat voelen we?
Een behaaglijk gevoel, warmte alsof we lekker in het zonnetje zitten. Er gaat een bepaalde dynamiek en energie vanuit de compositie.

Wat denken we?
Het werk van Soeki Irodikromo kenmerkt zich onder andere door een sterke verbondenheid met de Javaanse cultuur. Wajang Verbeelding I is daar zeker gezien de titel, geen uitzondering op. Als je goed kijkt zit er toch een bepaald patroon in de vormen en kleurvlakken die gezamenlijk een wajangpop verbeelden. Het meest uitgewerkt is het gezicht, met spitse neus en amandelvormige ogen, dat er rechtsboven met een aantal lijnen is opgezet. De mond lijkt vriendelijk te lachen en drie met de punt naar boven gerichte driehoekjes bekronen deze prins of koning.
Qua stijl doet het denken aan bijvoorbeeld Franse schilders zoals George Braque die bijvoorbeeld in 1910 in een werk getiteld Viool en kandelaar langzaam maar zeker zijn figuratieve stijl verruilde voor een meer abstractere. Hoewel men destijds nog wel met genres werkte zoals het stilleven, ‘losten’ de herkenbare vormen steeds meer op.

Betekenis?
Als we op de titel afgaan, hoeven we niet naar een verdere betekenis van dit werk te zoeken in bijvoorbeeld de Ramayana of Mahabharata (geschreven bronnen van het wajangpoppenspel). Het gaat hier immers om verbeelding, een fantasie. Wat de schilder hier heeft neergezet is een impressie: een momentopname uit het (dagelijks) leven waarmee hij de kijker deelgenoot maakt van een wajangpoppenvoorstelling. Het is laat in de avond en de voorstelling is in volle gang. Via de op het doek geworpen schaduwen volgt het publiek het mythische verhaal. De dhalang (poppenspeler), een duizendpoot, doet er alles aan om zijn publiek te vermaken. Hij zingt, bespeelt de poppen met beide handen, geeft de maat aan voor het orkest en maakt grappen die vaak inspelen op de actualiteit. De pop in het schilderij wordt geheel in deze traditie beschenen door een olielamp die we misschien mogen herkennen in de lichtbal boven het hoofd van de wajangpop. Met dit werk toont Soeki zich een dhalang van de schilderkunst.

Wat vindt de kijker?

Yvonne van Hetten, 64, levens-genieter
“Het is een mooi werk. Vooral de kleurencombinatie spreekt me erg aan. Ik wou dat ik zo’n mooi schilderij kon maken. Ik weet eigenlijk niet wat ik er in moet zien. In mijn visie zijn het twee aparte delen, rechts en links. Samen vormen de verschillende lijnen één geheel. Dit is absoluut met heel veel energie gedaan.”

John Zorgvol, 40, docent
“Je kunt hier dagen, weken en zelfs maanden naar kijken en elke keer zul je wat anders zien. Ik vraag me af of je ooit zult zien wat de kunstenaar hiermee bedoeld heeft. Het lijkt op een soort masker. Ergens zie ik er wel een gezicht in. Het is prachtig in elkaar gezet met verschillende technieken. De lichte en donkere kleuren die in elkaar overlopen, laten het schilderij echt leven.”

De kunstenaar  

Soeki Irodikromo
1945, Pieterszorg
Kunstenaar en
illustrator

Soeki Irodikromo begon in 1963 zijn studie aan de CCS-School voor Beeldende Kunsten in Paramaribo. Van 1967 tot 1972 studeerde hij verder aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam. Daarna volgde de kunstenaar een opleiding voor keramiek en een batikopleiding aan de Academy Seni Rupa Indonesia in Jogjakarta. Irodikromo introduceerde het batikschilderen in Suriname. Hij is ook de eerste Surinaams-Javaanse kunstenaar die de Europese moderne kunststroming ‘Cobra’ verbond met thema’s en symbolen uit de Javaanse mythologie. De kunstenaar heeft diverse prijzen op zijn naam staan, zoals de Gouverneur Currie-prijs voor Kunst en Wetenschappen en de Unicef Award voor het ontwerp van een internationale postzegel.
 

0

Gedeeld