Overgewicht is een groeiend probleem in Suriname. Terwijl fastfoodketens uit de grond schieten, beweegt men steeds minder. Ondertussen stijgt het aantal gevallen van diabetes en hart- en vaatziekten ten gevolge van obesitas. Ook is zwaarlijvigheid binnen bepaalde culturen nog steeds mooi, maar ontbreekt het besef over de gevaren ervan. Els Dams, internist in het Diakonessenhuis, krijgt regelmatig patiënten met extreem overgewicht (obesitas) op de weegschaal. Zij vertelt dat het voor veel mensen erg moeilijk is om gewicht te verliezen. “Afvallen op zich is al lastig, omdat je sterk in je schoenen moet staan om bijvoorbeeld niet te snoepen. Maar daarmee alleen verlies je geen gewicht. Om af te vallen moet je meer calorieën verbranden dan binnenkrijgen. Calorierijke producten als fastfood, snoep en soft moeten vermeden worden, maar daarnaast is het belangrijk om te minderen met normaal voedsel en veel te bewegen. “Tegenwoordig hoeven mensen veel minder te bewegen dan vroeger. De was stoppen we in de wasmachine en we pakken de auto om ergens naartoe te gaan. Maar terwijl minder wordt gedaan, staat bij veel mensen nog wel traditioneel drie keer per dag rijst op het menu. Je valt niet af wanneer je je bord telkens helemaal vol schept en daarnaast weinig beweegt. Dit evenwicht tussen eten en bewegen, zien veel mensen niet in.†Stimulatie Leefstijl is dus de grootste oorzaak van overgewicht in Suriname, maar helaas wordt het de mensen die willen afvallen, niet makkelijk gemaakt om slechte gewoontes te beteren. Terwijl het ministerie van Volksgezondheid aan gezondheidspromotie doet, is groente en fruit duur, zijn sportscholen onbetaalbaar, en de straten levensgevaarlijk om op te fietsen, te wandelen en te spelen. Marthelise Eersel, directeur van Volksgezondheid beaamt dit. “Op deze manier wordt een gezonde levensstijl niet gestimuleerd en nemen de klachten door overgewicht toe. Ik kan je vertellen dat er een grotere prijskaart hangt aan de gevolgen daarvan, dan aan de acties die nu genomen zouden moeten worden om obesitas te voorkomen. “Maar Volksgezondheid kan dit niet alleen. Om onze doelen te bereiken, is de regering bezig een interdepartementale commissie in te stellen om samenwerking tussen de verschillende ministeries te bevorderen op het gebied van onder andere overgewichtbestrijding. Zo moeten er veilige speelplaatsen worden gecreëerd en fietspaden worden aangelegd via het ministerie van Openbare Werken, zodat kinderen en volwassenen veilig de straat op kunnen. Gezonde voeding moet betaalbaar worden via Handel en Industrie. Maar het ministerie van Landbouw zou er ook voor kunnen zorgen dat mensen hun eigen groente en fruit gaan telen.†Een belangrijke bal ligt volgens Eersel ook bij het onderwijs. “Er zou een verplicht sportprogramma in het lessysteem moeten worden opgenomen, zodat kinderen via school bewegen en niet afhankelijk zijn van sportscholen of speelplaatsen. Ook voorlichting over voeding op scholen is belangrijk. Kinderen moeten al op jonge leeftijd leren dat gezond eten niet meteen vies hoeft te zijn en dat bewegen leuk is. Verder wordt door ouders vaak lunchgeld meegegeven, in plaats van gesmeerde boterhammen, waardoor kinderen veel vette, calorierijke en dus ongezonde snacks kopen, wat niet bevorderlijk is voor gezondheid en gewicht. Gezonde maaltijden zijn in schoolkantines niet eens verkrijgbaar, dat moet echt veranderen.†Schoonheidsideaal Ook cultuur speelt een grote rol in het probleem van overgewicht. Dit zegt socioloog Julia ter Borg. “Hoewel dik zijn allang geen teken van welvaart meer is, worden stevige vrouwen binnen bepaalde bevolkingsgroepen gewoon mooi gevonden. Het is een schoonheidsideaal. Terwijl de markt van verwesterde culturen vooral inspeelt op slank zijn, worden in Suriname veel verschillende lichaamsvormen gewaardeerd. Stevige vrouwen kunnen zich hier heel sexy kleden en daar worden dan ook geen vervelende opmerkingen over gemaakt. Toch zijn genoeg mensen ontevreden over hun gewicht, hoor, vooral jonge meisjes. Maar helaas is het voor hen moeilijker dan voor jongens om zich buiten hun huis en school te bewegen. Genoeg meisjes willen graag sporten, maar zij mogen van hun beschermende ouders vaak niet meer naar buiten na een bepaald tijdstip. Ook op latere leeftijd is dit lastig, omdat vrouwen dan verantwoordelijkheden krijgen voor bijvoorbeeld de kinderen, waardoor geen tijd meer is voor persoonlijke activiteiten buitenshuis. Daarnaast wordt, bijvoorbeeld binnen de Hindoestaanse cultuur, door mannen gedacht dat vrouwen ‘uitlopen’ wanneer zij behoefte hebben om naar buiten te gaan. Uit angst voor vreemdgaan, houden mannen hun vrouwen binnen.†Internist Els Dams herkent dit probleem. “Ik krijg regelmatig vrouwen in de praktijk die door hun mannen niet de mogelijkheid krijgen om te bewegen. Ook wordt gewichtsverlies vaak verkeerd opgevat door mannen. Extreem afvallen binnen korte tijd is namelijk een van de kenmerken van kanker en aids. Laatst nog heb ik een aids-test afgenomen bij een vrouw die binnen korte tijd veel was afgevallen, omdat haar man hierdoor de indruk kreeg dat zij een enge ziekte had.†Over voeding, gewicht en gezondheid bestaan binnen de samenleving duidelijk weinig knowhow en veel tegenstrijdigheden. Minder eten en meer bewegen, lijkt de kernoplossing, maar terwijl Volksgezondheid goede voeding en sport propagandeert, zijn beide gebieden moeilijk begaanbaar door dure producten, onbetaalbare sportfaciliteiten en levensgevaarlijke wegen. Daarnaast maken culturele strubbelingen het voor veel meisjes en vrouwen niet makkelijk om een eigen leven buitenshuis te hebben. Verder is (ongezond) dik zijn binnen bepaalde culturen een nagestreefd schoonheidsideaal en worden de gevaren van de gevolgen van obesitas, zoals diabetes en hart- en vaatziekten niet genoeg ingezien. Wie weet brengen de nieuwe plannen van een interdepartementale commissie verschil.J Fleur Venhuizen
Nu populair
