‘Praten over seks moet’
Advertentiekoppen zoals ‘Losse mannen of vrouwen gevraagd voor een parenclub’, ‘Ruimdenkend stel is op zoek naar een inwonende derde partner’ en het oprukken van de zogenaamde ‘short time’ hotels zijn redenen genoeg voor een gesprek met de enige seksuoloog van Surinaamse origine, Marlene Babel. Ze is Nederlandse, maar komt ieder jaar zes maanden naar haar geboorteland ‘om te overwinteren’. “Surinamers
moeten openlijker durven praten over seks.”
In Suriname is er geen verbod op dit soort uitdagende advertenties en uurtjeshotels. Daardoor wordt de vraag soms gesteld of de Surinaamse maatschappij niet steeds decadenter wordt door deze openlijke seksuele revolutie. “Nou, decadentie is een subjectief begrip”, verduidelijkt Babel. “Wat binnen onze eigen belevingswereld wordt gezien als toelaatbaar is niet decadent en alles daarbuiten is dat wel. In mijn beroep leer je vooral om open te staan voor diversiteit in seksualiteit en leer je dat elke persoon andere behoeftes heeft en iedereen zijn seksualiteit anders beleeft. Parenclubs, trioseks en partnerruil zijn er al heel lang in Suriname. Die dingen hadden vroeger alleen andere namen.” Wat Babel zegt wordt bevestigd in het boek ‘Taboe in Paramaribo’ van Wesley Amzand, dat onlangs is uitgegeven in Nederland. Het handelt over de seksuele uitspattingen in de hogere klassen van de vroegere samenleving. Binnen de lagere klassen was zoiets niet vreemd. Misschien kwam die seksualiteit wat subtieler voor, maar volgens Babel kennen we iets dichter bij huis ook voorbeelden waarbij een man in huis woonde met twee vrouwen. Hij had kinderen bij meerdere dames waarvan hun man in de goudvelden werkte. “A vrouw e ‘mati’, zei men toen.”
Tolerantie
Niets nieuws onder de zon dus. De vraag is echter wat in de loop der tijden is veranderd. Als het er vroeger allemaal al was, waarom wordt er nu steeds meer herrie over gemaakt? Hoe komt het dat we nu de indruk hebben dat steeds meer gezinnen kapot gaan door deze ‘normale’ zaken? Babel meent dat de maatschappelijke opvattingen over wat wel en niet toelaatbaar is, veranderen. “Een man had vroeger soms een vrouw of kinderen buiten zijn huwelijk, maar de attitude naar deze kinderen was vaak tolerant. Ik denk dat we allemaal mensen kennen in onze naaste omgeving die een buitenechtelijk kind van een partner zelf hebben opgevoed. Ze weten dat hun partner een scheve schaats heeft gereden maar maken daar geen ophef over. Tolerantie en geduld waren toen aan de orde, en het resultaat is nog steeds te zien; gouden en diamanten huwelijken.” Babel is ook overtuigd dat er vroeger iets bestond als ‘onderling respect’. “Er waren eigenlijk nauwelijks scheldpartijen over en weer. De vrouw in huis leende zich er niet voor de buitenvrouw uit te schelden, vooral als haar niets te kort kwam. De buitenvrouw op haar beurt besefte dat ‘meneer’ slechts langskwam en niet van plan was permanent te blijven. Een soort wederzijds respect en erkennen van elkaars positie had tot gevolg dat relaties, zowel buiten als binnen, heel lang bleven bestaan. Nu zijn de zaken veranderd. De gemeenschap verwacht van een vrouw dat zij een man voor zichzelf heeft en verwacht dat de vrouw, wiens man buiten vertier zoekt, zoiets niet accepteert. Ook gaan vrouwen steeds vaker buiten huis werken, komen in aanraking met ideeën en emancipatie en willen zich absoluut niet schikken in een bepaalde situatie. Bovendien zijn de gevaren van onveilige seks tegenwoordig een niet te onderschatten factor in wat we nog toelaten binnen een huwelijk of relatie.”
Voorlichting
Als het onderwerp ‘onveilige seks’ aangesneden wordt, dan kom je terecht bij de vele voorlichtingscampagnes en hun aanpak. Eén ding dat hierbij meer en meer opvalt, is dat de nadruk wordt gelegd op de gevaren van onveilige seks. Zo vergeet men te zeggen dat seks ook lekker is. Een bekende psycholoog maakte de opmerking dat de media eigenlijk op je hals springen als je durft te zeggen ‘seks is genieten’. Het argument is vaak dat jongeren op die manier geprikkeld worden en zo snel mogelijk de proef op de som willen nemen. De vraag is echter of we geen halve waarheden vertellen wanneer wij alleen maar de nadruk leggen op hoe gevaarlijk seks is, zonder te vertellen dat het ook ontspannend en leuk kan zijn. Babel: “Of dat argument reëel is kan ik moeilijk zeggen, wat ik wel weet is dat seksuele voorlichting een pakket tools aan jongeren en ouderen geeft om zich binnen hun seksuele leven zo goed mogelijk te handhaven. Dat pakket houdt in dat een seksuele ervaring, of het nou een vluggertje is of een langdurig verbond, het volgende moet bevatten: genot, communicatie, respect, verantwoordelijkheid en veiligheid. Genot zonder de andere vier componenten leidt bijna altijd tot problemen. We mogen en móeten ook praten over het genot maar dat staat niet op zichzelf.”
We begeven ons op glad en zeer dun ijs als we het onderwerp ‘monogamie’ aansnijden. Daarom is deze vraag helemaal geschikt voor de seksuoloog. Eén man, één vrouw; moet dat zo nodig ook in Suriname? “Niets moet. Partners bepalen in hun relatie wat wel en wat niet toelaatbaar is. Ik heb in Nederland gewerkt en ik heb mensen ontmoet met een zeer ruimdenkende visie over dit onderwerp. Vele mensen stellen openheid en communicatie binnen hun relatie heel erg op prijs. Als twee partners beslissen dat hun relatie stabiel genoeg is om iets structureel aan hun relatie te veranderen, dan zie ik geen probleem. Beide partners moeten kunnen leven met het idee dat de ene een andere relatie aangaat of een andere seksuele voorkeur heeft. Als dat het geval is, is daar niets fout mee. Ook een eenmalige uitspatting om de relatie spannend te houden zie je vaak gebeuren. Belangrijk daarbij is goede communicatie, openheid en veiligheid. In werkelijkheid gebeurt dat meer in de hogere standen van de samenleving. Mensen kunnen zich daar iets meer permitteren. Zulk gedrag wordt snel als ‘trendy’ omschreven.
“In Suriname moeten we hier openlijker over kunnen praten en een manier vinden om anders om te gaan met de ‘diversiteit in seksualiteit’. Onze roots reflecteren vaak relaties waar monogamie niet de dominante manier van leven was.” Dat wordt bevestigd in culturen zoals die van Marrons en moslims. Babel legt de nadruk op het feit dat zulke beslissingen verantwoordelijkheden met zich meebrengen. “En de vraag die hierbij hoort is: in hoeverre kan ik dat financieel, emotioneel, fysiek en psychisch aan?”
Taboe
Een ander verschijnsel is dat seks in Suriname prominent wordt bezongen, het is nadrukkelijk aanwezig in onze dansstijlen en we pronken heel vaak met onze ‘bijzondere’ prestaties. Een diepgaand gesprek over dit onderwerp zit er vaak niet in. Dat beeld wordt ook versterkt door een wetenschappelijk onderzoek naar het verschijnsel ‘witte vloed’. Uit dat onderzoek bleek dat 75 procent van de vrouwen deze aandoening heeft, maar dat niet durft te zeggen tegen hun partner.
Daar tegenover staat dat 45 procent van de mannen ervan overtuigd is dat hun vrouw het ongetwijfeld zou vertellen. Babel kan uit dit onderzoek afleiden dat praten over seksualiteit in Suriname nog altijd een taboe is. “Mannen geven niet graag hun gevoelens bloot, zijn vaak prestatiegericht. Vrouwen zullen niet snel aan hun partner zeggen dat ze ontevreden zijn met zijn seksuele prestaties. De vrouwen ontzeggen zichzelf hierdoor heel veel. Meestal heeft dat te maken met de manier waarop wij onze kinderen opvoeden; een jongen wordt aangespoord om de meidmang uit te hangen, terwijl een meisje angst wordt aangepraat. We leren haar dat seks gelijk staat aan pijn en falen in het leven. Seks wordt teveel geassocieerd met zwanger worden en een verloren toekomst. Het gevolg is dat jongens veel meer bezig zijn met de bewuste beleving van seks en eigenlijk niet leren hoe een meisje werkelijk te behagen. Beffen is binnen de Surinaamse gemeenschap nog steeds geen open onderwerp van gesprek. Wie het al doet zal het niet makkelijk toegeven. Meisjes hebben, aan de andere kant, niet geleerd trots te zijn op hun lichaam en zeker niet op hun vagina. Ze hebben hierdoor een achterstand in hun seksuele belevingswereld. Masturbatie bij meisjes is dan ook geen onderwerp dat vaak tussen vriendinnen wordt besproken. Terwijl meisjes juist door te masturberen hun lichaam beter leren kennen en zelf kunnen ontdekken wat zij prettig vinden. Dat kunnen ze later bespreken met hun partner.”
Volgens Babel wordt dit onderwerp niet tijdens de campagnes besproken. “De voorlichting aan meisjes en jongens kan beter. Jongeren die voor de eerste keer seks hebben moeten van alles overwinnen om tot een genotvolle ervaring te komen en dat geldt zeker voor meisjes. Ouders moeten communiceren met hun kinderen over seksualiteit. Open zijn over seks is namelijk ook een onderdeel van verantwoord opvoeden. En de beleving van goede seks, met respect, communicatie, veiligheid en verantwoordelijkheid, willen we onze kinderen zeker niet onthouden.”
Nu populair
