Stel, u heeft last van hoge bloeddruk of suiker. Dan kan het heel goed zijn dat op binnen korte of wat langere tijd uw organen worden aangetast. Uw nieren kunnen het bijvoorbeeld laten afweten. Als uw nieren nog maar werken voor vijf tot tien procent dan wordt het de hoogste tijd voor een dialyse. En dan kom je in een hele nieuwe wereld terecht.
Hoe is dat om gedialyseerd te worden? We praten met Marion, als ze net terugkomt van haar behandeling. Ze is midden dertig, heeft drie kinderen. Ze kan niet meer werken, volgt een speciaal dieet en neemt per dag zeker vijf verschillende tabletten in. Twee keer per week krijgt ze een nierdialyse, vanwege een te hoge bloeddruk. “Ik had vaker last van hoofdpijn, maar ik ging alleen maar werken, ik dacht niet aan een dokter.” Op een dag is haar gezicht opgezet, ze spuugt bloed. Haar nieren blijken aangetast. De familie komt afscheid nemen, maar “ik leef nog”. Ze dialyseert nu al vier jaar. “Voor de dialyse, je voelt zo vervelend, het lijkt of je lichaam zo zwaar is, je bent zo lui”. Marion schudt haar lichaam, “nu voel ik zo licht, zo fris, ik kan rennen.” Het dialyseren valt niet mee, vier uur zitten, “soms is die stoel niet goed, dan moet je zo stil zitten, dan trekt die machine niet goed, ze zijn oud, toch?” Als ik vraag hoe ze haar toekomst ziet,haalt ze haar schouders op: “Er is een man die al twintig jaar komt, een ander al vijftien jaar.”
Voor een dialyse ga je naar het Dialysecentrum. Daar staan vierentwintig apparaten, waarvan er twintig fulltime draaien, tegenwoordig iedere dag. Een kunstnier zorgt voor de verwijdering van de afvalstoffen en voor de afvoer van overtollig vocht. Het Dialysecentrum werkt tussen half acht ’s morgens en half elf ’s avonds, dat is vijftien uur per dag. Een behandeling duurt drie tot vier uur. Het aan- en afsluiten van de patiënten en het opmeten van de bloeddruk neemt een half uur, het steriliseren van het apparaat één uur. Per dag kunnen zo drie tot maximaal vier patiënten geholpen worden, ware het niet dat de toestellen zo’n vijftien jaar oud zijn, er valt er wel eens een uit, dat geeft oponthoud.
Commissie
U kunt naar het Dialysecentrum schreven we, maar of u daar ook werkelijk terechtkomt, valt nog te bezien. Niet iedereen wordt doorverwezen en niet iedereen die door de internist wordt doorverwezen voor dialyse kan worden geholpen. Er is een commissie bestaande uit een internist, een psychiater, een oogarts en een maatschappelijk werkster. Deze commissie bepaalt wie leeft en wie sterft, immers een patiënt die gedialyseerd moet worden overlijdt binnen twee weken als de apparatuur niet beschikbaar is.
Het centrum kan volgens onze berekeningen zo’n 120 tot 140 patiënten bedienen, per week, per maand en per jaar. Want, uitzonderingen daargelaten, eenmaal dialyse, altijd dialyse, tenzij een niertransplantatie mogelijk is. Dokter I.R. Heerenveen komt in 2006 ook op 120 patiënten in haar correspondentie met Roche4u , een website voor nierdeskundigen:
“Wij dialyseren op dit moment ongeveer 120 patiënten, het spreekwoordelijke puntje van de ijsberg. Er zijn nog zoveel anderen die gedialyseerd zouden moeten worden, maar de capaciteit is daarvoor op dit moment niet toereikend.”
Maar de heer F.Changur, algemeen arts van het Dialysecentrum verstrekt over 2005 al de volgende cijfers : 
Changur heeft geen vijf minuten voor ons om deze cijfers, die toch wel wat toelichting behoeven, persoonlijk toe te lichten. Wij komen met 103 mannen en 52 vrouwen op een totaal van 155 patiënten in 2005, waaronder 71 met hoge bloeddruk, 31 met suikerziekte, 22 met een combinatie van hoge bloeddruk en suikerziekte. Een resterend aantal van 31 heeft nierstenen of andere klachten.
Het Dialysecentrum spreekt bij monde van een van haar medewerkers over 180 patiënten in 2008. Hoe kunnen die allemaal geholpen worden? Dat kan volgens ingewijden omdat patiënten onder-gedialyseerd worden, een mooie term om te verhullen dat de zieke mens te weinig kéren aan het apparaat ligt of te weinig úren maakt. Het gevolg van onderdialyse is dat die mens zich na de behandeling niet lekker voelt, niet kan functioneren in de maatschappij en dat de organen -nog meer- achteruit gaan.
Druk
Om de druk van patiënten enigszins op te vangen zijn er recent drie apparaten verdeeld onder het Diakonessenhuis, het Academisch Ziekenhuis en het Vincentiusziekenhuis. Deze apparaten worden voornamelijk gebruikt om de eigen patiënten op te vangen.
Er zijn mensen die helemaal niet aan bod komen. We laten u een schrijnend bericht lezen, geschreven door een aankomend arts of specialist die in het Academisch Ziekenhuis stage liep. Als het een film was zouden we u waarschuwen voor de schokkende beelden .
“Hij bezichtigt de foto’s, legt uit, bekijkt de resultaten van mijn ochtend’s werk, en glimlachend kijkt hij me aan. "Ze is een ideale kandidaat voor dialyse", zegt hij. "Moet ik de chirurg in consult vragen?", is mijn uitgesproken gedachte. Een groot vat op de arm geeft makkelijk een toegang tot het apparaat dat het vergif uit haar lichaam gaat wegfilteren. "Is niet nodig", zegt dokter O . "De capaciteit van dialyse in Suriname is beperkt en het plafond is bereikt. Er wordt 24 uur per dag gedialyseerd en er is geen plek voor een nieuwe kandidaat”
Maar stel nou u woont in Nederland, u bent dialysepatiënt en u wilt dolgraag de bigi jari van uw moeder meemaken. Dan kunnen we u geruststellen, u kunt veilig op vakantie. Diatel Suriname zorgt daarvoor, met 9 moderne apparaten en een moderne inrichting. Patiënten worden geholpen op de maandag, woensdag en vrijdag. U zit in een comfortabele stoel en ‘versnaperingen horen erbij’ aldus de kleurenfolder. Er is pas nieuwe apparatuur binnengekomen, die wacht op installatie. Volgens de heer Adhin, internist van het Academisch Ziekenhuis, tevens verbonden aan Diatel, zou de kliniek gezien haar statuten geen SZF-patiënten kunnen opvangen. Jammer.
U hoeft als vakantieganger niet naar Diatel, u kunt ook naar Surrenal, ook op de maandag, woensdag en vrijdag, een kleine kliniek met een open deur politiek. Zij beschikt over 5 moderne dialyseapparaten, vier in bedrijf en één reserve. Het medisch team bestaat uit een internist, een cardioloog en een chirurg. Ook hier behandelt men voornamelijk buitenlandse patiënten. In acute situaties helpt men de hier -nog- levende patiënt. Er zijn gesprekken gevoerd met het ministerie van Volksgezondheid over de behandeling van onze eigen mensen, maar die hebben er vooralsnog niet toe geleid dat er afspraken konden worden gemaakt. Jammer.
Stichting
Dan is er nog de stichting Vakantie Dialyse Nederland Suriname. Deze stichting beschikt over 20 apparaten die tussen de vijf en de tien jaar oud zijn. In de behandelkamer staan vier tot vijf machines opgesteld voor ‘actieve dienst’. De overige machines zijn verspreid over andere ruimtes. Ook dit centrum werkt op de genoemde dagen. Men is in onderhandeling over de opname van SZF-patiënten en… juist, ook jammer.
Bij elkaar staan er in de drie privé-klinieken zeker dertig machines. Deze dertig machines zouden op de dinsdag, donderdag en zaterdag zestig tot negentig mensen kunnen helpen, ware het niet dat de onderhandelingen met Volksgezondheid vastlopen, vastlopen volgens ingewijden op ‘belangen’.
Wat is er aan de hand? Gegoochel met cijfers, onduidelijkheden, aan de ene kant een groep patiënten die dialyse behoeft en deze niet of niet voldoende kan krijgen, aan de andere kant zeker twintig moderne apparaten die ver beneden hun capaciteit draaien. Vroeger kreeg het Dialysecentrum ook patiënten uit Nederland, “de krenten uit de pap, want per dialyse vergoedt het SZF ± 50 euro. De verzekeringsmaatschappijen in Nederland vergoeden per dialyse 400 euro, medicijnen inbegrepen. De privé-klinieken willen wel samenwerken, maar niet subsidiëren.”
Rapport
In het kader van de openbaarheid van bestuur stappen we vol vertrouwen naar het ministerie van Volksgezondheid. Daar zou een rapport liggen over dialyse in ons land, met cijfers, met prognoses, met plannen ook. Dat rapport willen we graag lezen. We bellen met het kastje en de muur en krijgen geen rapport, maar wel een verklaring. “We zijn in een transitiefase. We kiezen ervoor straks met een totale aanpak te komen, waaronder ook voorlichting. We willen de mensen nu niet in paniek brengen.”
Wij zijn inmiddels al behoorlijk ongerust. Gelukkig correspondeert Heerenveen ook in 2007 nog met haar collega’s.
“Het zal veel geld kosten om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Het ministerie van Volksgezondheid ziet het als zijn verantwoordelijkheid om spoedig verbetering te brengen in de kwaliteit, capaciteit en efficiëntie van het nierdialysecentrum in Suriname. Wij hebben nu slechts 20 dialysemachines voor het dialyseren van 140 patiënten. Dat betekent dus dat geen van de patiënten optimaal gedialyseerd kan worden. Het is te verwachten dat in drie jaar tijd, vanwege de stijgende prevalentie van hypertensie en diabetes mellitus het aantal dialysepatiënten meer dan 200 zal zijn. Ons dialysecentrum is nu geopend van maandag tot zondag van 08.00 uur tot 22.00 uur ’s avonds, en daarnaast ook voor acute dialyses. Er zullen nog 30 machines worden aangeschaft om dit aantal dat nog steeds stijgende is op te vangen. Er zullen ook 10 dialysemachines geplaatst worden in het district Nickerie voor lokale dialysebehandeling, zodat de patiënten aldaar niet die grote afstand van bijna 200 kilometer naar het dialysecentrum hoeven af te leggen. Er is door de IDB een aanzienlijk geldbedrag geschonken aan het dialysecentrum voor onder andere aanschaf van apparatuur, opleiding van technisch personeel en aanschaf van de middelen die nodig zijn voor de uitbreiding en verbetering van de huidige watercapaciteit.”
Dertig machines in Paramaribo, tien in Nickerie! De heer Tjon A Hung, bestuurslid van de Stichting spreekt zelfs over 60 plaatsen, en overheveling van alle activiteiten naar het Academisch Ziekenhuis. Termijnen worden niet genoemd, maar alleen de verpleegkundige opleiding duurt al snel een jaar, met de aankoop en aansluiting van de apparatuur is ook enige tijd gemoeid.
De vraag is wel, wat gebeurt er in de komende periode met de patiënten van Paramaribo en omstreken en met die van Nickerie? Maar eigenlijk weten we dat al. De volgende vraag is: waarom is er niet eerder actie ondernomen? Heeft men de stijging van het aantal patiënten niet voorzien? Hebben de specialisten geen signalen gegeven? Of is er niet geluisterd naar die signalen?
U kunt samen met ons jammeren over Lanti, het gebrek aan daadkracht, aan creativiteit. U kunt zich bezorgd maken over de situatie. U kunt ook blij zijn met uzelf als u nu gezond bent en vooral, u kunt zorgen dat u gezond blijft. Onder de gegeven omstandigheden is voorkomen in ieder geval beter dan genezen. Dus u gaat regelmatig prikken, dat kost 5 srd en u wordt vlot en vriendelijk geholpen. U gaat minder rijst opscheppen in uw tjawa, u zet minder vette sjeu. U stopt met roken en drinken, suiker en soft. En u gaat als de drommel bewegen, elke dag een half uur.
Nu populair
