Hoog water
Waarom was je er niet tijdens de watersnood? Het was niet zozeer een vraag als wel een verwijt dat ik tijdens mijn verblijf in Suriname van verschillende kanten op mij kreeg afgevuurd. Even dacht ik dat mijn gesprekspartners het zo in het geheim met elkaar hadden afgesproken: als deze bakra begint over het proces tegen Desi Bouterse en de andere verdachten van de Decembermoorden, komen wij met de watersnood op de proppen. Daar heeft hij vast niet van terug.
Dat laatste klopte. Ik had werkelijk geen idee wat ik moest antwoorden. Ondertussen knaagde het schuldgevoel als een uitgehongerde bever aan mijn zelfbeeld. Ja, waarom was ik indertijd niet met het eerste vliegtuig naar Suriname afgereisd om zij aan zij met de Surinamers hoogbejaarden, kinderen en huisdieren naar een droge plek te dragen? En had ik in eigen land niet meer kunnen doen? In mijn fantasie zag ik mijzelf met een collectebus langs de deuren gaan, door brievenbussen schreeuwend dat er geld diende te worden afgestaan.
Terwijl mijn ogen vochtig werden van ontroering over zo veel goedheid in gedachten, mengde mijn gezond verstand zich in de discussie. Wacht eens even, wat heeft die watersnood in vredesnaam te maken met de Decembermoorden? Hoeveel doden zijn er eigenlijk gevallen tijdens de overstroming in het binnenland? Geen toch? En is het niet vreemd om een noodlottig natuurverschijnsel op één lijn te plaatsen met de moedwillige en koelbloedige moord op vijftien vooraanstaande Surinamers, uitgevoerd door andere Surinamers? Waren de gebeurtenissen in Fort Zeelandia soms ook een natuurramp?
Ik begreep dat de verwijten betrekking hadden op de relatie tussen Nederland en Suriname. Achter de vraag over de watersnood gingen teleurstelling en ergernis schuil over het feit dat de Nederlandse media massaal uitrukken als Desi Bouterse voor de rechter moet verschijnen, en grotendeels afwezig zijn als de rivieren buiten hun oevers treden. De werkelijke vraag aan mij luidde: wat betekenen wij eigenlijk voor jullie? Waarom komen jullie alleen als er iets te halen valt, en waarom doen jullie zelfs dan nog alsof jullie iets komen brengen?
Is het toeval dat precies dezelfde vragen mij ook wel eens door een ex-vriendin voor de voeten zijn geworpen, toen ik op een veel te laat tijdstip en onaangekondigd onderdak zocht voor de nacht? Ik geloof van niet. De moeizame verhouding tussen Nederland en Suriname vertoont meer kenmerken van een halfslachtige liefdesrelatie. De relatie is formeel verbroken in 1975, maar beide partners spelen, soms zonder het te willen, nog steeds een zeer belangrijke rol in elkaars bestaan. Misschien wordt het tijd dat de twee landen eens gaan praten om te bekijken of een gezamenlijke toekomst tot de mogelijkheden behoort, en hoe die toekomst er uit zou moeten zien. Verplichte aanwezigheid bij hoog water is wat mij betreft bespreekbaar.
De auteur is journalist bij het Amsterdamse dagblad Het Parool
Nu populair
