Taboe rond ziek zijn (registered)
Ziek zijn is taboe in Suriname. Die taboegrens ligt grofweg bij de meest voorkomende aandoeningen, zoals diabetes en hoge bloeddruk. Wat ook nog net kan passeren zijn oogvirussen, wormen, buikloop en griep, behalve natuurlijk de ‘money making’ Mexicaanse griep, waar al menig complottheorie op is losgelaten.
Maar alle overige kwalen vinden we maar niks en dus willen we er het liefst niets van weten.
Gebrekkige voorlichting en dubieuze genezers staan een goede behandeling niet zelden in de weg.
Aangezien heel veel mensen last hebben van diabetes en hoge bloeddruk, vallen die nog binnen onze acceptatiegrens. En omdat in het bijzonder Hindostaanse artsen (vooral in Nederland) enige jaren geleden alle klokken lieten luiden die ze konden bereiken, kon men niet anders doen dan alles uit de kast halen om voorlichting te geven aan de burgerij. De overgrote belangstelling voor deze aandoeningen, die veelal met een te gretige levensstijl te maken hebben, bereikt nog nauwelijks het doel. We eten en drinken er lustig op los en over het roken zal ik maar zwijgen. Iedereen weet dankzij de voorlichtingcampagnes hoe ernstig het effect van bovenstaande levenswijze is, maar we doen het lekker toch!
Voor de rest negeren we alles wat niet in bijna epidemische vormen aan kwalen op ons afkomt. De absolute kroon spannen daarbij geelzucht (leverziekten in het algemeen) hersen- en hartinfarcten en last but not least natuurlijk kanker. Het bestaan van hiv/aids hebben we maar zoveel mogelijk uit ons ‘gezonde’ systeem geweerd. En al grijpt deze gedragsziekte ras om zich heen, het is vechten tegen de bierkaai. Net als bij de voorlichting betreffende roken, slecht eten en verslavingen van allerlei aard trekken we ons niets van de adviezen aan en duiken met iedereen in bed en denken er niet aan om een vingerhoed te gebruiken.
Charlatans
De ‘goede’ mensen hebben last van de ‘slechte ‘en de slechten krijgen hun verdiende loon. Huh!? Nu zijn er beslist zaken tussen hemel en aarde die ongekend en minstens raadselachtig zijn. Er zijn uitstekende pandits en bonusma die prima werk verrichten, maar helaas heeft de wereld geen tekort aan charlatans die mensen voor duizenden srd’s en in enkele gevallen duizenden euro’s in hun ban en macht weten te krijgen. Óók in het geval van lichamelijke problemen waar in eerste instantie een arts voor kan worden geraadpleegd. Terwijl dat alles, inclusief labonderzoek, nog geen 150 srd kost.
Nu we toch bezig zijn, hoe te denken over de uiterst Godsdienstige hallelujagroeperingen die een doodzieke dame voorhielden dat ‘Gado hem srefie’ haar een nieuw hart zou geven, als zij maar gaf aan de kerkgemeente. Want voor wat hoort wat en dat gloednieuwe hart kostte haar uiteindelijk een echtscheiding en de woning die haar man voor zijn vrouw en kids had laten bouwen. De dame in kwestie is inmiddels geheel volgens de verwachtingen van de (Nederlandse cardiologen) overleden en de broeders en zusters van de kerk bewonen nu een werkelijk schitterend huis en perceel. Want ze hadden wel in de gauwigheid een prachttestament in hun voordeel laten opstellen.
Nog een fraaie: een bekende voorganger hield stijf en strak vol dat een jonge vrouw, blind geworden door een tumor in het hoofd, ‘op Gods Genade kon rekenen en op voorbeden van die club van gelovigen weer zou kunnen zien’. Want zoveel hield God van haar en de club. Alle artsen hebben hun best gedaan deze vrouw te overtuigen van het feit dat deze blindheid helaas blijvend zou zijn. De voorganger won wat overtuigingskracht betreft en deze jonge moeder geloofde in hem; hij stond immers in een directe verbinding met de grote christelijke God! Deze vrouw en moeder pleegde uiteindelijk zelfmoord. Omdat ze na een laatste ingrijpende operatie, waarbij met succes de tumor werd verwijderd zij helaas blind bleef en naar haar eigen overtuiging zo zondig was, dat God haar in de steek liet.
Onberekenbaar
Nog eentje dan: Peter, een redelijk succesvolle zakenman rond de vijftig kreeg allerlei vage klachten, van lichaamspijnen tot jeuk aan de armen en benen. Soms hoofdpijn en soms zeer emotioneel reagerend op onbenullige zaken betreffende het huishouden of het werk. De arts deed alles wat nodig bleek. Verwijzing naar de internist en de cardioloog, laboratoriumonderzoeken en bestrijding van de symptomen. Niets hielp. Peter werd onberekenbaar woedend, dan weer even onberekenbaar emotioneel, en niemand in zijn directe omgeving herkende in dit gedrag de man van vroeger.
Dus naar een bonu-vrouw van goede faam en naam. Deze deed een luku en daaruit bleek het volgende: ‘Je moet rustiger leven, laat de zaak wat los. Je moet niet alles en iedereen zo wantrouwen. Je mankeert echt niets anders dan stress en je moet oppassen, want je bent al aardig overspannen. Je eigen negatieve gedachtestroom zorgt ervoor dat je ziek wordt! Wees positief en neem rust, ik kan je helpen en je vrouw ook. Maar neem in elk geval een lange tijd rust’. De prijs van dit consult: srd 50.
Het leek zijn vrouw een prima advies en ze drong dan ook aan op een lange vakantie in Nederland, tenminste drie maanden. Maar dat bleek tegen dovemansoren gezegd. Het werd van kwaad tot erger. Niemand werd meer vertrouwd, ook zijn vrouw niet. En de artsen? Daar had Peter geen goed woord voor over. De bonu-vrouw was ook al fout, want hij wist precies wat er speelde! ‘Men is jaloers op mijn succes en harde werken, ze sturen wisi op mij en daarom ben ik ziek’.
Zonder zijn vrouw te melden ging hij van de ene luku naar de andere, van de ene pandit naar de andere en ook de Haïtiaan werd geraadpleegd. Dit zonder medeweten van zijn naasten, want hij verdacht iedereen. De zaak liep hard achteruit, de medewerkers verlieten het bedrijf. Zijn wantrouwen en negatieve gedrag maakte het onmogelijk om daar te blijven werken. Peter werd een makkelijke melkkoe voor malafide lieden die bonuman speelden maar niet waren. Niet alleen het bedrijf maar ook het huis moesten worden verkocht en de meeste euro’s verdwenen in de zakken van charlatans.
Toen dat ook niet de gewenste verlossing bracht, werd deze bij een van de welig tierende sektes gezocht, met een vaag christelijke roeping. Peter heeft daar nu enorme spijt van. “Ze noemen zich christelijk maar ondertussen leeft zo’n voorganger als god in Frankrijk van de hoeveelheden ‘Duivels Goud’ die door zijn volgelingen moeten worden ingeleverd. Het heeft een ‘vrijwillige donatie, maar als je niet geef wordt er vreselijke geestelijke druk uitgeoefend. Je bent nog te bang om te ademen.”
Hartaanval
Toen kwam de dag van de grote hartaanval. Peter heeft het overleefd en na een voorlopig herstel, woont hij nu met zijn vrouw al enkele jaren in Nederland. Hij geniet weer van het leven. “Die vrouw had gelijk hoor, nu weet ik wat stress, depressiviteit en overspannenheid zijn. Had ik toen maar naar de arts geluisterd. Maar ja, ik was al te ver heen en de voorlichting in Suriname is er ook niet naar. Natuurlijk er zijn ‘dingen’ maar als je beter zou weten wat er allemaal met je lichaam kan gebeuren als je geestelijk niet lekker in je vel zit, dan was ik de normale medische wegen blijven bewandelen. Destijds dacht ik echt dat mijn hart ergens in de zijkant van mijn nek zat, want daar voelde ik meer kloppen dan ergens anders in mijn lichaam.”
Goede voorlichting en kennis maken de mens weerbaar. Maar ook artsen moeten meer initiatieven nemen en hun patiënten vertellen wat ze mankeren of zouden kunnen mankeren. Dokter, kom van je troon en wees duidelijk en open naar de patiënt toe! Géén voorlichting werkt houdt taboes in stand. Hoe beter de voorlichting, hoe minder kansen worden geboden aan malafide lieden die een slaatje slaan uit de ellende en onwetendheid van anderen.