Een paradijsje met nobele doelen

Suriname barst van de paradijsjes waar je, verscholen in hetregenwoud, van een paar onbezorgde dagen kunt genieten. Liggend in de hangmat,alleen met een sterrenhemel, lekker even helemaal niets doen. Danpaati RiverLodge is zo’n paradijsje. Maar in tegenstelling tot veel andere oorden, dienthet ook een nobel doel: met de opbrengsten worden dorpen in de omgevinggesteund.

Hier en daarzie je ze hangen; pet-flesjes, hoog in de bomen vastgespijkerd: tot daar is hetwater gekomen tijdens de overstroming in mei van dit jaar. En dan moet je welbedenken dat die bomen en de huisjes op een heuvel hoog boven de rivier staan.Dus het water stroomde ruimschoots over de daken en tot de helft van de bar inde nog hoger gelegen lounge. Maria Magdalena, de roodblauwe raaf (ara) die isgekortwiekt, heeft Bernard, de gids annex tuinman, meegenomen naar hettegenovergelegen dorp Dan. Niet op zijn schouder, daar zijn Maria’s klauwen ensnavel te scherp voor, maar veilig op een stok. 

Alleen, de elektrische naaimachine waren ze in de haastvergeten en ook de computer heeft tot diep verdriet schade geleden. Het waterkwam dan ook in een paar uur opwassen, als een dief in de nacht. Door eengezegend toeval was er op dat moment geen toerist op het eiland en konden delodge-manager en de paar arbeiders het vege lijf redden. Vijf dagen heeft heteilandje Danpaati, 400 meter lang en 65 meter op het breedste punt, onder watergestaan. Wat er daarna restte was stinkend slib en aangespoelde rommel, vanverdronken huisdieren tot dweilerige schoolschriften en verloren huisraad. Nuzie je, als je er een vergrootglas bij houdt, dat de achterste vier huisjes nogniet zijn bijgeschilderd. Verder is Danpaati River Lodge weer spic and span.

De trip naar het eilandje aan de Boven Surinamerivier stondal heel lang op ons verlanglijstje. Omdat we af en toe willen rapporteren over deschoonheid van het ongerepte binnenland. En omdat het kleine vakantieoord eenwel heel nobele doelstelling heeft: met medewerking van een aantal Nederlandsesponsoren (zorgverzekeraar Menzis, Woonzorg Nederland en Thuiszorg Groningen)is op Danpaati een lodge gebouwd (‘duurzaam toerisme’) om de opbrengst ervan tegebruiken voor de bejaarden, zieken en hulpbehoevenden van twaalf dorpen metzo’n tienduizend inwoners in de omgeving. De lodge wordt gerund door deSurinaamse stichting Bonama en het 65-koppig personeel bestaat voor negentigprocent uit lokale krachten.

In drie dorpen zijn of worden bovendien familiehuizen gezetvoor bejaarden- en kinderopvang, zodat de moeders meer dagen op hunkostgrondjes groenten en fruit kunnen verbouwen en de oudere zusjes niet op dekleintjes hoeven te passen en dus naar school kunnen. Bijkomend voordeel is datDanpaati werkgelegenheid voor jongere mannen biedt, die anders voor werk naarde stad of naar de goudvelden van oost-Suriname trekken.

Brommer

Om acht uur moest ik me melden op vliegveld Zorg en Hoop,waar vandaan alle lokale vluchten vertrekken. Blue Wing had een sigarenkistjemet vleugels en drie stoelletjes voor ons klaar staan, een soort vliegendebrommer eigenlijk, en een uurtje later landden we op de airstrip van Botopassi.Kwartiertje in de korjaal en daar openbaarde zich ineens dat paradijsje inzakdoekformaat. Tussen de wrede granietrotsen van het Guyana-schild doorlaverend zagen we ze liggen: zeven allerliefste, deels gevlochten deels inSaramaccaanse stijl hout-bewerkte, vrijstaande huisjes met eigen veranda’s (eneigen badkamers met douche). Twee hoge trappen op, eerst naar de lounge en vooreen lunch in het ernaast gelegen restaurant. Prachtige, comfortabele zitjes,een bar, een boekenkast, en een ijskoude kokosnoot met rietje om er alvast inte komen.

Vierhonderd bij vijfenzestig meter, dat loop je natuurlijkin een paar minuten. Toch biedt Danpaati ontzettend veel afwisseling. Dehuisjes en het restaurant vormen een enclave van gemaaid gazon, bloeiende fayalobi en aangeharkte zandpaadjes, maar verder is er aan weerszijde nog ongereptregenwoud, ook weer met paden, waarin je luiaards kunt spotten, leguanen ensapakara’s, een soort kleine varanen. En dan heb je nog de tallozezandstrandjes en rotsformaties waar je in de regentijd kunt lummelen in desoela’s (stroomversnellingen). In de Grote Droge Tijd staat het water te laagvoor watervalletjes, maar kun je nog altijd zwemmen en in het water hangen.

Crèche

In het restaurant wacht general-manager Albert Trustfull mijop. Eigenlijk zou hij die dag juist voor een week met verlof naar zijn gezin inParamaribo gaan, na drie weken ononderbroken op het eiland te hebben gewoond,maar voor het gesprek stelde hij z’n vertrek een dagje uit. Na in zo ongeveeralle grote hotels (“Ik ben begonnen bij Krasnapolsky en geëindigd bij ResidenceInn”) van de stad te hebben gewerkt kwam hij zeven maanden geleden op Danpaatiterecht. En naar wat ik van hem begrijp, geniet hij nog steeds met volleteugen; z’n jongste kind is 16, de oudste 23 en zijn vrouw heeft zo haar eigenbesognes, dus laat hem maar lekker op Danpaati. “Onlangs zijn mijn vrouw endochter hier komen logeren en op hun laatste dag trokken ze alletwee een langemond: ‘We willen helemaal niet weg!’ Ze hebben hun verblijf verlengd, zoheerlijk vonden ze het hier. Dus ze begrijpen het wel, wat me hier zo trekt.”

Hij vertelt wat over de geschiedenis en achtergronden. Overde grondleggers van wat later de stichting Bonama zou worden: Henk Tjassing,Stanley Rensch, Pieter Dievendal, Bert Kleiweg en Henk Schildkamp en over hetidee om in 1995 dit eilandje om te toveren in een vakantieverblijf. “Eerstmoest gepraat worden met de kapiteins, van Grantatai tot Heikununu. Daarna konhet hier ontbost en ontgonnen worden.

“Natuurlijk heb je dan niet van de ene dag op de andere aldie sociale voorzieningen uit de grond gestampt. De crèche in Dan staat er nu,hij is open van maandag tot vrijdag van acht tot één uur. De lokalecrèchemedewerkers zijn in samenwerking met het BOG opgeleid, waarvoor eencertificaat is uitgereikt waar ze vreselijk trots op zijn. In de tijd dat depeuters worden opgevangen krijgen ze een broodmaaltijd én een warme maaltijd.Bovendien worden ze allemaal gebaad. En in de toekomst zullen ze ookspelenderwijs worden voorbereid op de lagere school. Wanneer de crèche eenmaalgoed draait komt in het achtergedeelte van het Dorpshuis debejaardendagopvang.”

In elk van de twaalf dorpen zijn twee tot drie DorpsGezondheids Werkers getraind die hulpbehoevenden helpen door water te halen, deafwas te doen of de hangmat door een sopje te slaan. En waar medische bijstandnodig is gaan de bewoners naar de poli van de Medische Zending. Het tweedeDorpshuis, dat staat in Malobi, begint eind deze maand met de peuterspeelzaal enhet derde huis in Grantatai laat, door de watersnood, nog even op zich wachten.

“Aanvankelijk hadden we hier ook een winkeltje waar demensen uit de omgeving wat dingen uit de stad konden kopen. Dat is nu gesloten.We waren niet zo happy met alles wat dat met zich meebracht. Nu steunen we drieenthousiaste ondernemers uit Dan om een groothandel te starten, die tweesporigzal worden en zal dienen om goederen van én naar de stad te leveren. Zodat deproducten die hier verbouwd worden hun weg naar Paramaribo vinden. Ik denk danaan gember, pindakaas, vis, wild, pompoen, cassave, napi. Zo krijgen de mensenhier ook beschikking over geld.

“Ja hoor, er is nog steeds voldoende wild in de bossen. Inen rondom Dan heb je haas, boskonijn, soms wordt een tijger gesignaleerd, ofeen kaaiman. Maar het is echt niet meer zo dat de mensen dagelijks op jachtgaan. Integendeel, als een jongeman besluit om het bos in te gaan is datuitzondering, vertelt hij de anderen: ‘Jongens, ik ga vandaag op jacht!’ Maarde mensen beschikken over voldoende vis en vlees om aan hun proteïnen te komen.We hadden hier op Malobi ook een kipkweker, maar ja, de watersnood…”

Sterrenhemel

De schoonheid van het geheel is echt adembenemend. Vooralhet uitzicht vanaf de veranda op de rivier in steeds wisselend daglicht, metvissers die geluidloos in hun korjaal langs pagaaien, op floepende vissen enover het oppervlak scherende zwaluwtjes… en dan met dat strijklicht wat heelSuriname tegen een uur of vijf in een gouden gloed zet, of de nevels die doorde koude ochtendlucht o

m een uur of zes uit het warme rivierwater opstijgen endaar blijven rondspoken. Om over de sterrenhemel maar te zwijgen, want zo vervan de grote stad lijkt het in de tropen wel of de zwarte hemel is lek gepriktmet ontelbare pretlichtjes.

Als ik ’s middags in boek en uitzicht verdiept ben terwijlin de verte de brulapen tekeer gaan, komt gids Bernard (38) gezellig naast mestaan. Hij woont in Dan met z’n moeder. En afwisselend bij een van zijn tweevrouwen, wat nog een hele administratie is, want jaloezie wil hij zien tevoorkomen.. “Negen kinderen heb ik”, vertelt hij trots. Zijn ene vrouw is 29,de andere 34. “En als ik twee in plaats van één nacht bij de ene slaap, danmoet ik ook twee nachten bij de ander slapen. Ze koken ook elke dag voor me.Als ik dan met andere dorpsgenoten zit te praten komen ze alle twee brengen enletten ze op dat ik van alle twee de schotels eet.” Om ze te kunnen trouwen moest hij wel sparen voor de helealuminium pannenset en wat pangi’s, want die bruidsschat is standaard.Bovendien moest hij voor elk een kostgrondje open kappen. Voor de kinderen dienaar school gaan heeft hij natuurlijk geld nodig voor uniformen enschoolbenodigdheden: “Ik krijg natuurlijk wel wat hulp van de overheid voorzeven van mijn kinderen. Maar ik ben toch heel blij dat ik hier salarisontvang.”

 Maar voor het overgrote deel leven zijn gezinnen van hetland: “We kunnen twee keer per jaar oogsten. We hebben net schoongemaakt eningeplant voor de regentijd.” Veel van de mannen in de omgeving zijn vertrokkennaar de stad of naar de goudvelden. “Dan moet een broer of een ander hetkostgrondje schoonkappen. Soms blijven de mannen wel jaren in de stad, maar alsje te lang wegblijft dan gaat die vrouw kijken naar een andere man. Omdat zegeen hangmat voor haar kind heeft of geen goede broek. En als hij dan weer inhet dorp is en ze heeft voor die ander gekozen dan zegt ze: ‘Nee, ik ga nietmet jou meegaan.’ En dan kan hij smeken, maar niemand kan haar dwingen. Daaromis het voor mij belangrijk om in de buurt te blijven.”

Maria Magdalena (haar voorganger schijnt Josef te hebbengeheten) had ik die eerste dag niet opgemerkt. Maar toen ik de volgende dageven naar het restaurant liep hoorde ik opeens achter me: ‘Koppie Krouw!’ Zewas dus weer op het eiland en joelde me, verscholen in een dik bebladerde manjaboom, na. Later waggelde zij op z’n pinguïns naar de veranda’s in de hoop op borrelnootjesen toen we zaterdag met de korjaal vertrokken stond ze als een rood blauwevorstin op haar beurt óns weer uit te zwaaien boven aan de trap. Een vorstinvan het kleine paradijs.

0

Gedeeld