Wanneer je iets leest over plantages, dan word je daar overhet algemeen niet vrolijk van. Cynthia McLeod wist het goed te verwoorden inhet mei-nummer van dit blad: ‘Mariënburg is de weg gegaan van zoveel vroegereplantages: alles kapot, de boel verlaten….’ Buiten alle misère om is erechter ook een lichtpuntje te melden. Peperpot, al jaren het toonbeeld van eenplantage waarover meer plannen gemaakt worden dan dat er onderhoud wordtgepleegd, is recentelijk verblijd met een lading hout. Bestemd voor, jawel,onderhouds- en renovatiewerkzaamheden! Sindsdien klopt en timmert het er dathet een lieve lust is. Parbode besloot uit te zoeken wie de initiatiefnemersachter dit, helaas te weinig voorkomend, fenomeen zijn.
Peperpot?Was dat niet die plantage met dat ingewikkelde verhaal over eigendomsrechten? “Ja”,antwoordtPhilip Dikland, architect en bestuurslid van Stibosur (Stichting Voor BehoudOudheden in Suriname). “En dat is het nog steeds.” Stibosur zet zich opPeperpot uitsluitend in voor het behoud van de oude koffieloods, en heeftbesloten om de uitkomst van de perikelen rond de eigendomsrechten – die ondermeer renovatie van de beide woningen en de aanleg van een 18-holes golfbaantegenhouden – niet af te wachten. Met de huidige beheerder van Peperpot, MichelSjak Shie, is voor de koffieloods een huurcontract voor vijftien jaar getekend.Wat voor activiteiten er in de toekomst ook op Peperpot worden ontwikkeld, hetzijop toeristisch/sportief gebied (golfbaan) hetzij een ecologisch of alternatiefterrein (spiritueel centrum met zelfvoorziening in macrobiotische groente enfruit), en onder welke eigenaar dat ook gebeurt, Stibosur gaat er vanuit dat jeeen compleet gerestaureerde authentieke koffieloods eerder laat staan dan eengebouw dat van ellende toch al in elkaar stort.
Het bestuur van Stibosur, dat naast Dikland bestaat uitTon Hagemeyer (de eigenaar van Plantage Frederiksdorp) en Stephen Fokké(directeur Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname), heeft van het Nederlandseministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een subsidie ontvangen van €35.000,-.
Daarnaast heeft Dikland op eigen initiatief een bedrag van € 1.500,- gedoneerd,dat hij had ontvangen als vergoeding voor een artikel over het bouwen met houtin Suriname, voor het Amerikaanse tijdschrift Timber Famous Journal. Al met alvoldoende om de koffieloods op Peperpot in haar oude pracht en praal teherstellen. “We zijn blij met deze middelen”, vertelt Dikland. “Naast dekoffieloods op Peperpot is er in heel Suriname nog maar één te vinden, namelijkop plantage Wederzorg in Commewijne. Indien we op heel korte termijn nietszouden doen, dan waren beide loodsen verloren gegaan. Nu blijft in elk gevaleentje behouden, zodat ook latere generaties kunnen zien hoe een koffieloods inde Surinaamse plantage-economie er uitzag.”
Dagtocht
Bovendien leeft binnen het stichtingsbestuur sterk degedachte dat exploitatie van de koffieloods, zij het op bescheiden schaal, eenrol als initiator kan vervullen bij het verdere herstel van Peperpot. ‘Zienbouwen doet bouwen’ is het motto van Dikland, en het aantal opties rondomPeperpot is inderdaad dermate talrijk, dat het niet ondenkbaar is dat er dekomende jaren nóg wat ladingen hout en gereedschap worden afgeleverd. “We hopendat ons kleine project volledige renovatie van de hele plantage zal inluiden.Hoe meer mensen de gerestaureerde koffieloods gaan bekijken, hoe meer Peperpotin de belangstelling komt. Het is nú al leuk om naartoe te gaan. Over deWijdenboschbrug direct naar rechts, over de sluis aan je rechterhand, en dannaar de rivier, verder over de Weg naar Peperpot. Dan ben je er zó, en kun jemet eigen ogen kijken naar de restauratiewerkzaamheden. Een hartstikke leukdagtochtje voor zowel Surinamers als toeristen. Op deze manier voegen we dusook iets toe aan het toeristische en recreatieve product van Suriname.”
Hoewel het primaire doel van Stibosur het behoud en derestauratie van de koffieloods is, heeft zij plannen om in en rond de loodsactiviteiten te ontwikkelen die geld kunnen opbrengen. “Met restauratie alleenben je er natuurlijk niet”, licht Dikland toe. “Ook voor onderhoud zul je in detoekomst middelen moeten hebben. Want uiteraard hopen we dat de koffieloods ernog veel langer zal staan dan de vijftien jaar die ons huurcontract duurt.”
Warung
Het idee is dan ook om al op zeer korte termijn eenkleine gelegenheid te realiseren waar bezoekers de inwendige mens kunnenversterken. “We denken aan een warung, waar je een kleinigheid kunt eten endrinken. We zoeken hiervoor mensen uit de omgeving van Peperpot. Dat is nietalleen goed voor de werkgelegenheid, je stimuleert ook de productie doorbijvoorbeeld sap te persen van citrusfruit, dat in bescheiden mate wordtgeteeld. Bovendien wordt de betrokkenheid van de omwonenden op deze manierversterkt.” Wanneer de koffieloods helemaal gerestaureerd is, dan wordt dewarung geïntegreerd in het pand zelf. Het gebouw moet dan de functie vanrestaurant en museum van een koffieplantage krijgen. Met het serveren vanSurinaamse koffie en vruchtensap, wordt bezoeker de mogelijkheid geboden om opeen unieke manier een stukje Surinaamse historie te beleven.
Het initiatief van Stibosur onderscheidt zich door devoortvarendheid waarmee de stichting aan de slag gaat. Waar andere projecten inde koelkast staan of heel diep in de vriezer liggen omdat er formeel nog eenaantal zaken niet zijn geregeld, wordt er bij de koffieloods op Peperpot gewoongeroeid met de riemen die wél te vinden zijn. “We hebben een klein deel van deSurinaamse plantagehistorie veilig gesteld, op de manier waarop het nu kan”,zegt Dikland. “Het is logisch dat je dit met grotere, dure projecten niet kuntdoen. In dit geval past het echter mooi in elkaar. Mocht iemand anders binnende komende vijftien jaar zeggenschap over Peperpot krijgen, dan wil ik nog weleens zien of die het aandurft om een gerestaureerd monument tegen de vlakte teschuiven. Als bestuur hoeven wij niet de zeggenschap over de koffieloods tebehouden. Waar het ons om gaat, is dat ie blijft staan.” Het zou mooi zijn alsdeze manier van redeneren een nieuwe trend gaat worden bij alle instellingendie zich wedijveren voor het behoud van Surinames culturele erfgoed. Niet eerstpraten en dan bewaren, maar precies andersom.
Nu populair
