Het is dit jaar precies honderd jaar geleden dat de eerste auto wiel op de Surinaamse grond zette. Tegenwoordig is het vervoermiddel niet meer weg te denken uit ons straatbeeld. Een eeuw geleden was het nog een bijzonderheid, nu is het de gewoonste zaak van de wereld. Met dichtgeslibde wegen en jaarlijks duizenden verkeersslachtoffers tot gevolg. Maar de auto is anno 2010 ook een statussymbool, met als het zo uitkomt veel bling-bling.
Over de eerste auto die in Suriname reed, is niet zo heel veel bekend. Wel vertelt de overlevering dat in 1910 een Guyanees hier een gemotoriseerde vierwieler bracht als een kermisattractie. Daarmee konden nieuwsgierigen voor één gulden, destijds een fors bedrag, een ritje van vijftien minuten maken. Ook kon het voertuig voor langere tijd worden gehuurd.
In de jaren die volgden kwamen er mondjesmaat meer auto’s. Kort voor de Tweede Wereldoorlog, in 1937, werd de eerste straat in ons land geasfalteerd: de Gravenstraat, die nu de naam van Henck Arron draagt.
Japan
Vooral in de afgelopen twintig jaar is het aantal auto’s drastisch toegenomen. Reden er in 1990 naar schatting 35.000 auto’s rond, nu zijn dat er meer dan 120.000. En het lijkt wel of ze steeds groter en mooier moeten zijn.
Rick Hilversum is manager van de autoafdeling van Hilly’s Autorama. Een familiebedrijf dat in 1965 begon met een servicestation en zich vanaf sindsdien steeds meer uitbreidde. Nu kun je voor alles wat de auto betreft terecht bij Hilly’s. “We begonnen met het importeren van tweedehands auto’s uit Nederland en uiteindelijk waren wij het eerste bedrijf dat gebruikte auto’s uit Japan begon te importeren.”
Deze omslag was een prijskwestie, maar ook andere zaken speelden een rol. “Zo hadden Nederlandse auto’s vaak geen airco, dat is wel nodig in dit klimaat. In de Japanse auto’s was voor dezelfde prijs vaak wel een airco aanwezig. Met andere woorden: de prijs-kwaliteit verhouding was beter.”
Jimmy Tjong A Hung, verkoper bij Hilly’s, noemt een andere opmerkelijke oorzaak: “Door sommigen worden Europese auto’s afgeraden, ze zouden sneller roesten door het klimaat hier.” Een aspect waar het bedrijf bang voor was, was de switch van het stuur aan de linkerkant naar de rechterkant. “We waren huiverig hoe mensen daarop zouden reageren, maar uiteindelijk zagen veel mensen in dat het gewoon veiliger is.”
Dat we in Suriname links rijden terwijl we ruim driehonderd jaar kolonie zijn geweest van rechtsrijdend Nederland, komt volgens Hilversum door de vele verschillende overheersingen die het land gekend heeft. “Het rare is dat je op veel plekken aan de infrastructuur nog kan zien dat het eigenlijk voor rechtsrijdend verkeer gemaakt is. Dit zie je bijvoorbeeld aan veel inritten. Het links rijden moet overgebleven zijn van de Engelsen.”
Inzinking
Wat het aankoopgedrag betreft signaleert Hilversum een kleine inzinking: “Door de economische crisis zijn mensen zuiniger geworden. Ze stappen over op diesel en willen auto’s met minder cc. Maar in Amerika zie je dat de verkoop van grote auto’s weer in opkomst is, dus dat zal hier ook binnenkort weer bijtrekken. Voor de kleine man blijft een goedkope Japanner natuurlijk een goede optie, maar het aanbod is zo groot dat iedereen zijn hart kan ophalen.
Zuinig
Dat de consumenten zuiniger geworden zijn merkt ook Tjong A Hung: “Mensen willen de laatste jaren steeds kleiner en zuiniger. De meeste auto’s worden verkocht in de prijsklasse van vier- tot zesduizend USdollar.”
Het populairste merk in Suriname is Toyota. Tjong A Hung: “Alle onderdelen van Toyota zijn te koop. Je kan zelfs in de supermarkt onderdelen voor dit merk kopen.” Deze producten zijn allemaal namaak en daardoor een stuk goedkoper. Veel Surinamers geven hier daarom de voorkeur aan. De verkoper zelf heeft geen voorkeur: “Ik ben een salesman ik moet alle merken verkopen. Maar ook privé heb ik ook geen duidelijke voorkeur voor een bepaald merk.”
Als je over straat loopt kom je veel auto’s tegen die qua uiterlijk weinig overeenkomsten vertonen met de fabrieksexemplaren.. Het ‘pimpen’ heeft ook Suriname veroverd. Een belangrijk aspect hiervan is de muziek. Hoe harder en hoe meer bas, hoe beter. “Het wordt tegenwoordig zelfs zo hard dat mensen soms bij de politie klagen over de herrie”, zeggen Jean-Paul Lie Wah-Hing en Anthony Lie-Kwie van NV Maximum.
“Als je op televisie een videoclip ziet met mooie wagens, dan zie je die dingen bij wijze van spreken de week er na terug in de straten van Paramaribo”, vervolgt Lie Wah-Hing. In het begin waren het vooral de velgen, alarmsystemen en de boxen die de Surinaamse autobezitter interesseerden. Hier kwam steeds meer bij, de voorkeuren veranderen ook van tijd tot tijd. “Toen kwamen de lichtjes rondom de nummerplaat en de neonverlichting onder de auto, maar dat is tegenwoordig verboden. Je ziet deze dingen alleen nog op ‘carshows’.Er vinden nu vooral soundshows plaats, waar de muziekinstallaties dus de grootste rol spelen”, weet Lie-Kwie.
Van dergelijke shows, ook in Amerika, haalt menigeen zijn inspiratie. “Ze zien allerlei ‘gepimpte’ wagens en halen daar voor zichzelf dingen uit die ze mooi vinden.” Daarnaast spelen ook televisieprogramma’s en films waarin auto’s verbouwd en verfraaid worden een grote rol in de ontwikkeling van het pimpen in Suriname. Lie Wah-Hing: “Toen de film ‘Fast & Furious’ uitkwam, zag je na een tijdje ook veel auto’s met allerlei snufjes rondrijden.”
Volgens Lie-Kwie heeft ook de daling in prijs meegeholpen aan de ontwikkeling. “Vroeger moest je alle onderdelen uit het buitenland laten komen, nu kun je het gewoon in de winkel kopen, dit heeft gezorgd voor een prijsdaling van misschien wel zo’n 75 procent. De auto is een belangrijk onderdeel van het leven in Suriname. De kleren maken de man, maar ook de auto maakt de man. Als je iemand in een vieze auto langs ziet komen, zegt dit ook iets over de persoonlijkheid van die persoon. Maar soms zie je mensen die er de hele dag mee bezig zijn, ze komen thuis en beginnen meteen hun auto te poetsen. Dat vind ik dan weer een beetje overdreven”, aldus Lie-Kwie.
Concurrentie
De laatste jaren schieten er in Paramaribo carcenters uit de grond als paddenstoelen. Hilversum noemt die concurrentie ‘moordend’. Het probleem is dat er veel malafide handelaren actief zijn. Wij noemen dit oneigenlijke concurrentie. Wat veel voorkomt is onderfacturering, dat wil zeggen je koopt een auto voor bij wijze van spreken vijfduizend USdollar, maar geeft deze bij de staat aan als tweeduizend USdollar. Zo ontduik je belasting. “Het kromme is, is dat de staat het tegendeel moet bewijzen van de prijs die je aangeeft. Daarnaast zijn er veel handelaren die sjoemelen. Niets is zo makkelijk te manipuleren als een auto. Surinamers beginnen bij de aankoop van een auto sinds kort pas te letten op de technische kwaliteit. Het uiterlijk was vaak het belangrijkste. Dit is natuurlijk makkelijk op te lappen, zelfs als een auto een flinke aanrijding heeft gehad.”
De manager vindt dat hier snel iets aan gedaan moet worden: “Er zouden eisen gesteld moeten worden om autohandelaar te kunnen worden. Op het moment is het zo makkelijk: je zorgt voor een pand, je neef stuurt wat auto’s en de volgende dag ben je autodealer. Men zou eerst moeten kijken of je wel de benodigde kennis in huis hebt. Ik heb een opleiding aan het Instituut voor Autobranche (IVA) en management in Driebergen doorlopen. Maar daar heb ik niet geleerd om dit soort concurrentie aan te pakken. Om de onderfacturering aan te pakken, overweegt men de hoogte van de invoerrechten te bepalen aan de hand van het aantal cc’s, het bouwjaar of het type; dingen die niet gemanipuleerd kunnen worden. Ik ben ervan overtuigd dat we ook deze tegenslag te boven zullen komen.”
Witwaspraktijken
Volgens Tjong A Hung wordt een deel van de vele carcenters gebruikt om zwart geld wit te wassen. “Veel van deze bedrijven doen hun naam geen eer aan”, meent de verkoper. Ook hij vindt dat er eisen gesteld moeten worden voordat een winkel geopend mag worden “Ik vind dat een carcenter minstens een eigen servicestation moet hebben, je moet je auto kunnen laten repareren waar je hem gekocht hebt. Veel van deze zogenoemde witwasbedrijven hebben deze faciliteiten niet. En eerlijk is eerlijk, bij sommige ondernemers vraag je jezelf toch af hoe ze opeens aan zoveel geld komen.”
Vrouw, zoontjes en oude auto’s
In de Elizelaan woont Stephen Deul met zijn vrouw, twee zoontjes en zes oude auto’s. In die volgorde, want de restauratie van de wagens gaat minder snel nu hij getrouwd is en kinderen heeft. Als hij dat vertelt aan zijn vrienden, lachen ze hem uit. Want terwijl het voorhuis nodig geschilderd moet worden, ziet de garage er pico bello uit. Maar elke keer als hij zijn jongens roept, is hij ook met zijn hobby bezig: Alain (Prost) en Enzo (Ferrari) dus. Ze staan alledrie trots op de foto en de jongens hebben ook al auto’s! Kleintjes, maar toch… Stephen kocht de grote wagens jaren geleden, gewoon hier in Suriname, toen ze nog te betalen waren. Ze hebben wat kleine gebreken maar zijn gemakkelijk weer op de weg te krijgen. De enorme Jaguar limousine, een Porsche, de enige Lotus van Suriname (zo laag op de weg dat een drempel onneembaar lijkt), de MG sportwagen, een Datsun Z type (6 cylinder in lijn met twee Stromberg carburateurs) en dan nog een Kever, de snelle versie van de ‘todowagi’, met bolle voorruit. Uren kan Stephen er over vertellen. Een paar keer per jaar worden ze allemaal gewassen; dat wilde hij met genoegen doen voor de foto, zijn vrouw en zoontjes gingen echter voor. Maar zo zijn ze toch ook mooi?
Nu populair
