Hedendaagse kunst in Suriname
Ronddwalen in een ouderlijk huis, plaatsnemen op één van de kleurrijke fatu bangies en je kiek nemen, voor de camera chocoladebonbons eten, nat gespetterd worden door videobeelden of je laten verleiden door een prostituee. Dit is slechts een kleine greep uit de collectie van de tentoonstelling van Paramaribo SPAN. Het klinkt als een attractiepark. Maar dat is het niet. Tot 14 maart kunnen bezoekers zich op verschillende locaties in Paramaribo en Moengo gratis laten verrassen door uiteenlopende werken van 29 kunstenaars uit Suriname en Nederland.
Paramaribo SPAN, dat bestaat uit een blog op internet, het boek ‘Hedendaagse kunst in Suriname. Paramaribo SPAN’ en een spraakmakende tentoonstelling, is de afsluiting van het vierjarige uitwisselingsproject voor kunstenaars uit Rotterdam en Paramaribo (ArtRoPa). Marieke Visser, één van de drijvende krachten achter Paramaribo SPAN, hoopt met de tentoonstelling, de blog en het boek een nieuwe kijk te geven op het huidige kunstklimaat.
“Het lijkt alsof er de afgelopen tien jaar niks is veranderd, maar het tegendeel is juist waar. Kunstopleidingen veranderen, Readytex is een serieuze speler op de kunstmarkt geworden, begin 2009 was het kunstproject Wakaman met een goedbezochte tentoonstelling in Fort Zeelandia, De Surinaamsche Bank en de Centrale Bank van Suriname hebben beide een grote expositie gehouden en een boek uitgegeven. Daarnaast is de Nationale Kunstbeurs al 44 jaar een begrip in Suriname en er zijn nauwe banden tussen het Nola Hatterman Instituut en de Amsterdamse Gerrit Rietveld Academie. En dit zijn maar een paar voorbeelden. Suriname zit in haar bloeiperiode van de hedendaagse kunst.”
Grootste gedeelte van de groep kunstenaars van paramaribo span op werkbezoek in Moengo
Stempel
Voor het boek en de tentoonstelling van Paramaribo SPAN is er samengewerkt met De Surinaamsche Bank (DSB), die dit jaar haar 145-jarig jubileum viert. Hoofdlocatie van de tentoonstelling is de tuin en de voormalige directeurswoning achter het hoofdkantoor van de bank aan de Henck Arronstraat. Met DSB als partner laat Paramaribo SPAN zien dat kunst ook voor het bedrijfsleven van grote waarde is. Samen willen zij de kunst uit Suriname meer bekendheid geven binnen het Caribisch gebied, Brazilië, Venezuela en de Verenigde Staten.
De publicatie verschijnt dan ook in het Engels, Portugees en Nederlands.
Het boek van Paramaribo SPAN geeft een uitgebreid overzicht van de hedendaagse kunst in Suriname over de afgelopen tien jaar. Terwijl de tentoonstelling een preview geeft van de huidige stand van zaken en de grote namen van de toekomst ‘verklapt’. De deelnemende kunstenaars zijn gevestigde namen en aanstormende talenten, waarvan enkelen binnen nu en een paar jaar zeker een eigen stempel zullen drukken op de Surinaamse kunstwereld.
De Nederlandse bijdrage aan Paramaribo SPAN is geselecteerd door Thomas Meijer zu Schlochtern van het Centrum voor Beeldende Kunst in Rotterdam. Hij heeft een keuze gemaakt uit het werk dat de Rotterdamse kunstenaars van het ArtRoPa-project naar aanleiding van hun verblijf in Suriname hebben gemaakt. De tentoonstelling Paramaribo SPAN is uniek in zijn soort in Suriname. Het is voor het eerst dat er zo veel artistieke vrijheid aan de deelnemende kunstenaars is gegeven.
Curator
Volgens Marieke Visser is het een uitdaging geweest voor de kunstenaars om hun fantasie alle ruimte te geven en het experiment aan te gaan. Anders dan hun Nederlandse deelnemende collega’s werken de Surinaamse kunstenaars vaker met maatschappelijke onderwerpen en staan elementen uit de Surinaamse cultuur centraal.
“Het is overigens de eerste keer dat bij een Surinaamse tentoonstelling gebruik is gemaakt van een curator uit het Caribische gebied. Curator en kunstenaar Christopher Cozier uit Trinidad was verantwoordelijk voor de selectie van de Surinaamse kunstenaars. In de discussies tussen hem en de kunstenaars bleek hoe waardevol het is om onze kunst te plaatsen binnen het Caribisch gebied, waar Suriname deel van uit maakt.
Een Nederlandse curator spreekt dezelfde taal, maar de emotionele vertaalslag van de kunst blijkt vaak lastig te zijn. Christopher Cozier spreekt Engels en is van Trinidad, maar dit is geen belemmering. Hij begrijpt de Surinaamse kunst, weet waar het vandaan komt en kijkt er naar met Caribische ogen. Suriname is een Caribisch land en het werd tijd dat er vanuit het Caribisch gebied naar Surinaamse kunst wordt gekeken. Paramaribo SPAN doet hiermee haar naam eer aan. ‘Span’ verwijst onder andere naar het overbruggen van afstanden.” In november 2010 is de tentoonstelling ook te zien in Rotterdam.
Prostitutie
Ken Doorson (1978) zijn werk kan overal ter wereld begrepen worden. “Forget the nation is mijn uitgangspunt. Het is niet typisch Surinaams. Ik wil met mijn werk actuele discussies losmaken bij het publiek, zonder voor te kauwen welke mening mensen moeten hebben. Voor mij is het belangrijk dat mensen gaan nadenken. Op dit moment is het legaliseren van prostitutie een issue in de politiek en met mijn interactieve ‘Tipple Box. Prostitution tax for having sex’ wil ik mensen wakker schudden. Eén box staat bij De Surinaamsche Bank en het is misschien wel te raden op welke andere locatie de tweede box staat.”
Chocola
Wie verwacht alleen passief naar schilderijen te kijken op de tentoonstelling van Paramaribo SPAN, komt bedrogen uit. Het publiek dat ‘Een Lekkers’ ziet van Ellen Ligteringen (1969) moet vooral mee doen. “Zonder de interactie van de bezoekers is mijn werk niet zoals ik het heb bedoeld. ‘Een Lekkers’ groeit elke dag, dus mensen kunnen eigenlijk elke dag langskomen om de veranderingen te zien. In de kunst kan je veel kwijt. Voor mij is het de ultieme vorm om verhalen te vertellen. Ook vergeten verhalen, zoals die van de cacao. Suriname heeft geen grote cacaogeschiedenis en het is maar bij een klein publiek bekend dat chocoladedrank de godendrank is van de Indianen. Voor ‘Een Lekkers’ maak ik zelf de honderden chocoladebonbons. Van oogsten, roosteren tot het fijn maken in de elektrische vijzel.”
Bekers
Met toestemming van zijn 85-jarige oma transformeerde de jongste deelnemer van Paramaribo SPAN, Dhiradj Ramsamoedj (1986), zijn ouderlijk huis aan de Jagdeiweg 8 tot één van de tentoonstellingslocaties. “Mijn werken komen in dit huis goed tot hun recht. Ik heb er bewust voor gekozen om geen schilderijen te exposeren, maar juist andere kunstvormen te laten zien aan het publiek. De Verenigde Staten en Europa zijn gewend om bijvoorbeeld installaties en collages te zien. In Suriname moet men nog steeds aan het idee wennen. En ik wil daarbij helpen. Mijn inspiratie haal ik uit het dagelijks leven. Ik kijk om mij heen wat er op straat en in huis gebeurt tussen mensen. Ik ben geïnteresseerd in de mensheid en werk graag met thema’s als vervreemding en herinnering. Mijn oma verhuurde in de zestiger jaren aluminium bekers voor feestjes. Deze heeft zij al die jaren bewaard en ik heb ze nu gebruikt in één van mijn werken. De bekers vertellen veel over vroeger.”