Tijdens een feestje zitten de danseressen van dansschool Marlène nooit stil. Of er nu traditioneel Chinees, Hindostaans, Javaans, Creools of Inheems wordt gedanst, ze kunnen het allemaal. Het repertoire van de folkloredansgroep van Marlène’s school is namelijk net zo divers als de Surinaamse bevolking. Volgens de 62-jarige Marlène Lie A Ling spelen deze traditionele dansen een onmisbare rol in de Surinaamse samenleving. “Door samen te dansen kunnen we ervaren dat we één volk zijn.”
Wie Marlène zegt, zegt dans. De elegante docente is niet meer weg te denken uit de Surinaamse danswereld. Dit jaar viert ze het 35-jarig bestaan van haar dansschool. Honderden kinderen leerden er pirouettes te draaien, voetjes te strekken en hoog te springen. Maar voor Marlène is dans meer dan enkel pasjes en techniek. Met haar folkloredanslessen heeft ze een hoger doel voor ogen. “Dans overstijgt alle verschillen en brengt een gevoel van eenheid. Het is een taal die iedereen spreekt. We zijn allemaal Surinaams, ongeacht je huidskleur of afkomst. Surinaamse folkloredans draagt bij aan een nationaal volksgevoel en is een must voor de toekomst van Suriname.”
Vanaf de start van Marlène’s dansschool is folklore een belangrijk onderdeel van het aanbod. “In de eerste jaren huurde ik vaak gastdocenten in”, vertelt Marlène. “Zij onderwezen mijn leerlingen in traditionele danstechnieken. Al die kennis is binnen de muren van deze school bewaard gebleven. De verschillende choreografieën worden nu van generatie op generatie overgedragen.”
Eenheid
Uit de cd-speler in Marlène’s dansstudio klinkt Chinese fluitmuziek. Een groepje danseressen bewegen hun armen sierlijk door de lucht. Hun zwarte danspakjes sluiten strak om hun slanke lijven. Perfect synchroon zwieren ze door de ruimte. Hoofden knikken subtiel heen en weer, benen zwaaien hoog door de lucht. De danseressen bewegen zo lichtvoetig dat het net lijkt alsof ze zweven. Ooit werd deze dans uitgevoerd voor de Chinese koning. Nu, honderden jaren later, dansen de leerlingen van Marlène’s folkloredansgroep precies dezelfde passen.
De sierlijke, luchtige Chinese dans heeft een volkomen ander karakter dan de wilde inheemse dans, waarbij de danseressen krachtig met hun voeten op de grond stampen. Toch behoren beide stijlen tot de Surinaamse folkloredans. Alle bevolkingsgroepen hebben hun traditionele dansen meegebracht naar ons land. “Deze verzameling van verschillende etnische dansen is van ons allemaal”, vindt Marlène. “Dat is ontzettend rijk. We behouden hier de traditionele dansen in haar meest oorspronkelijke vorm. We veranderen zo min mogelijk aan de choreografie. Zo dansen we de Marrondansen met gedroogde zaden aan onze voeten, precies zoals de Marrons dat doen.”
Naast de traditionele folkloredansen maken de leerlingen eigen danshoreografiën. Daar komen alle dansstijlen aan te pas. “We gebruiken elementen van de verschillende etnische dansen”, legt folklore dansdocent Elly Chang Pan Huo uit. “Door de diverse technieken te combineren, ontstaat er een nieuwe dansvorm.”
Shows
Met hun folklore dansrepertoire trekken Marlène’s leerlingen de wereld rond. In het Folkloristisch Ensemble Paramaribo dansen haar zeventien meest getalenteerde dansers. In bonte klederdracht en met traditionele livemuziek gaven ze spetterende shows in Frankrijk, Soa Paulo en Belem. Marlène: “In onze voorstelling komen alle etnische dansstijlen voor. “Deze veelzijdigheid maakt ons uniek. Er is geen ander dansgezelschap in Suriname dat zo’n breed scala aan stijlen beoefent.”
Danseres Raïsa Sengotiko draagt haar donkere haar in een strakke knot. Zweetdruppels glinsteren op haar voorhoofd. Samen met haar vriendinnen oefent ze een ingewikkelde choreografie. “Één, twee, één, twee”, telt ze, terwijl ze zich in vlug tempo over de houten dansvloer beweegt. Haar vriendinnen volgen haar. Een sprongetje hier, een pirouette daar. Glimlachend spint Raïsa rond en rond.
De achttienjarige danseres valt meteen op. Als één van de meest talentvolle leerlingen van Marlène ’s dansschool mocht zij in 2008 meedoen aan het eerste examen in Surinaamse folkloredans. Met dit diploma in handen kan de jonge danseres nu zelf lesgeven. “Ik moest dertig verschillende choreografieën uitvoeren, de traditionele liedjes kennen en de geschiedenis weten”, zegt ze. “Als laatste onderdeel van het examen moesten we één danschoreografie maken, waarin alle verschillende stijlen samenkomen. We moesten laten zien dat we alles beheersen en kunnen combineren. Met mijn diploma geef ik nu les op deze school.”
Voor folkloredans is het nu dus mogelijk om in Suriname een diploma te behalen. Voor de andere dansstijlen geldt dat nog niet. “Er zijn in Suriname geen opleidingsinstituten om ballerina of moderne danseres te worden”, aldus Marlène. “Daarvoor zul je toch echt naar het buitenland moeten. Eigenlijk is dat zonde, want het niveau van deze school is erg hoog. In de toekomst hoop ik dat danstalenten wel de mogelijkheid krijgen om in dit land dans te studeren.”
Discipline
Tot die tijd staat Marlène garant voor kwalitatief hoogstaande danslessen. Met haar rechte rug, fiere blik en een strenge stem is ze een dansjuf pur-sang. “Zonder discipline kom je nergens in de danswereld. Orde en structuur horen er nu eenmaal bij. De kinderen hebben er niet minder plezier door. Zodra ze de dansles binnen stappen, hebben ze een glimlach op hun gezicht. Hun liefde voor de dans maakt ze energiek en gelukkig.”
Zelf maakte Marlène op vijfjarige leeftijd haar eerste danspasjes. Sindsdien is het ballet voor en ballet na. Op haar twintigste vertrok ze naar Rotterdam. Daar studeerde ze moderne danstechnieken en klassiek ballet. Na haar afstuderen kreeg ze een baan aangeboden op de Rotterdamse Dansacademie, maar Marlène had andere plannen. Ze keerde terug naar haar geboorteland om de Surinaamse danscultuur naar een hoger niveau te tillen. “Dans gaf mij zoveel liefde en passie en dat wilde ik teruggeven aan Suriname. Destijds wist ik nog niet hoeveel er moest gebeuren voor de Surinaamse dans.”
Na al die jaren zit de primaballerina nog steeds vol toekomstdromen. Als het aan haar lag, werden alle Surinaamse kinderen opgevoed met de rijke diversiteit van de Surinaamse dans. “Ik wil graag dat alle kinderen op school het vak folkloredans en muziek aangeboden krijgen. Dans is ontzettend belangrijk voor de innerlijke ontwikkeling van een kind. Daarnaast wil ik dat Suriname een folklore danscentrum krijgt, om ons
cultureel erfgoed te koesteren. Een aantal jaar geleden heb ik dit plan aangeboden aan de overheid. Helaas wilden ze er toen geen geld voor vrijmaken. Ontzettend jammer, want het is zó belangrijk voor Suriname. Ik hoop nog steeds dat het op een dag lukt.”
Nu populair
