Vijftig miljard
Goed nieuws, inwoners van Suriname. U weet het misschien nog niet, maar u bent allemaal rijk! Dat wil zeggen, als Armand Zunder zijn zin krijgt. De Surinaamse econoom presenteerde afgelopen juni in Amsterdam zijn plannen voor herstelbetalingen van Nederland aan Suriname. Of we maar even vijftig miljard euro willen overmaken op de bankrekening van de Surinaamse regering. Eens even rekenen: als dat geld eerlijk wordt verdeeld over de bevolking, heeft iedere Surinamer straks 200.000 euro in de portemonnee. Ik zeg: kassa!
Het gaat nog druk worden bij de Naskip. Wat is er aan de hand? Armand Zunder heeft tijdens jaren van onderzoek in de koloniale archieven in Middelburg, Den Haag en Amsterdam, uitgeplozen wat Nederland in de koloniale jaren heeft verdiend aan de opbrengsten van de Surinaamse plantages. Geduldig als een monnik heeft hij alle handelstransacties in suiker, koffie, cacao en katoen uit ruim drie eeuwen bij elkaar opgeteld. Hij kwam uit op het duizelingwekkende bedrag van 1,3 miljard zilveren florijnen. Omgerekend in hedendaagse valuta: 126 miljard euro. De conclusie van Zunder: Nederland heeft een fortuin verdiend aan Suriname en dat ook nog eens keer over de ruggen van de slaven op de plantage. De voormalige kolonie en de nazaten van de tot slaaf gemaakten hebben daarom recht op compensatie en reparatie, vindt de econoom en daarbij denkt hij zelf aan dat bedrag van vijftig miljard euro, opgebouwd uit dertien miljard ter compensatie van het menselijk leed van de slaven en de rest als vergoeding voor wat Zunder noemt de sociaal-economische uitmergeling van Suriname. De voorstellen van Zunder worden in Surinaamse kringen met groter enthousiasme ontvangen dan in Nederlandse kringen. Ik was diep onder de indruk van het rekenwerk van de man, maar tegelijkertijd bekroop mij een licht gevoel van onbehagen over de claim. Hebben we in Nederland net de laatste euro’s overgemaakt van de miljardenbruidsschat die Suriname meekreeg bij de onafhankelijkheid en prompt ploft er weer een nieuwe rekening op de mat. Houdt het dan nooit op? Ja, zegt Zunder dan, het houdt op als die vijftig miljard zijn overgemaakt. Dan gaat het boek definitief dicht. Dan zal Nederland geen last meer hebben van de zwarte nazaten die met een beschuldigende vinger wijzen naar de witte nazaten. Dan hoeft Nederland zich niet meer schuldig te voelen over die zwarte bladzijde in het geschiedenisboek. Dan is er genoegdoening, zegt Zunder. Zou het inderdaad zo werken? Er zijn ook praktische bezwaren tegen de herstelbetaling. Een daarvan is dat Nederlanders van nature nogal zuinig zijn op hun geld. Ik geloof niet dat Nederland zomaar even vijftig miljard euro gaat overmaken. Het is alles bij elkaar toch een heel bedrag. Dus ik vrees dat de zwarte nazaten nog even met de beschuldigende vinger naar de witte nazaten zullen moeten wijzen. En dat Nederland zich nog even schuldig zal moeten voelen over die zwarte bladzijde in het geschiedenisboek. Maar misschien krijgt Zunder zijn zin. In dat geval hoop ik dat u zich dit stukje wilt herinneren en hoe ik mij sterk maakte voor de herstelbetalingen aan Suriname en dat u mij, als ik even krap zit, een tientje wilt lenen. U krijgt het terug!
Columnist Patrick Meershoek is journalist bij het Amsterdamse dagblad Het Parool