Paramaribo is niet altijd de asfaltjungle geweest die het nu is. Door de relatieve rust vonden vele
acti-viteiten zoals voetballen, slagbal, bat-en-bal, elle en djoel gewoon op straat plaats. Met het
toenemen van geasfalteerde wegen en daarmee het gemotoriseerde verkeer, verdwenen veel van
deze activiteiten van de straat.
Maar aan de Jodenbreestraat – bijna op de hoek van de Waterkant – is er toch nog een plek waar mensen de strijd in het openbaar met elkaar aangaan… op het dambord.
“Straatdammen is iets van alle tijden”, zegt Marcel Oostburg (54), bestuurslid en woordvoerder van de straatdammersvereniging The Dragons. De vereniging heeft dezelfde naam als de onderneming waarnaast de damactiviteiten plaatsvinden. Vol vuur en enthousiasme vertelt Oostburg over welke activiteiten allemaal worden ontplooid en de rol die de mensen en ondernemingen in en rond de Jodenbreestraat daarin spelen.
“Voor het begin van de sport moeten we teruggaan naar de jaren vijftig toen er onder andere bij de Centrale Markt, onder het balkon van de HEM, te Land van Dijk, in de Ladesmastraat met Jopie Pengel, in de Koningstraat en bij meneer Groenefelt op de Noodmarkt al werd gedamd. Het was vaak heel druk op deze locaties. Zelf heb ik het dammen op de Centrale Markt geleerd. Onze eigen activiteiten aan de Jodenbreestraat zijn ongeveer vijf jaar geleden begonnen. We waren een beetje ontevreden over de gang van zaken bij de Surinaamse dambond. Nu is de ontevredenheid weg, maar dat betekent niet dat wij dit gebeuren dan maar gaan opheffen. Wij zijn nu ook gewoon lid van de dambond.”
Oostburg meent dat straatdammen aan bekendheid heeft gewonnen, vooral nadat het besluit werd genomen om een vereniging op te richten en aansluiting te zoeken bij de Surinaamse dambond. Tegelijk met deze stappen is ook de promotie van het straatdammen geïntensiveerd. “We hebben een klein bestuur van drie man, maar des te meer vrijwilligers en mensen die graag hun bijdrage willen leveren. Formeel zijn er twintig leden aangesloten, maar in de praktijk is het natuurlijk open voor een ieder. Ook hebben verschillende mensen en ondernemingen ruimtes aangeboden om te dammen. Maar ons uitgangspunt is dammen op straat, vanwege het specifieke karakter daarvan; mensen die langslopen en stoppen om een potje te dammen of naar een game te kijken.”
Attractie
Op het eerste gezicht lijkt het op de hoek van de Jodenbreestraat en Waterkant op een stel mensen die niets te doen heeft en dus maar een potje staat te dammen op straat. Maar dat is slechts schijn, meent de woordvoerder van The Dragons. Oostburg: “Op de eerste plaats willen we de damsport promoten. In dat kader doen we behalve het straatdammen zelf, ook aan scouting, talentspotting en het verder ontwikkelen van talenten. In Eric Ligeon hebben we – wat het opleiden betreft – echt een topper in huis; hij is één van de beste jeugdtrainers. Verder gaan we ook vaker naar de districten toe om de ontwikkelingen daar te volgen. De ene keer op eigen initiatief, dan weer op uitnodiging van de lokale organisaties. We kunnen stellen dat het promoten succes oplevert en dat de damsport in de districten nu veel meer leeft. Vooral in Para en Albina zie je de mensen veel op straat dammen. Maar je ziet ook vaker mensen voor de deur van hun woning een potje spelen. En straatventers verkopen nu ook damborden.”
Volgens Oostburg is het straatdammen nu ook deel van het toeristisch gebeuren in Paramaribo. “Mensen uit alle lagen van de samenleving lopen langs, stoppen, kijken mee of spelen zelf een potje. Ja, iedereen, dus ook de ingenieur, artsen, politie-inspecteur, jongeren. En zelfs meisjes. Toeristen en stagiaires zie je eveneens. Ze komen ons vaker opzoeken. Voor de schooljeugd hebben we een tijdslimiet. We zien erop toe dat ze op tijd naar huis gaan. We hebben intussen behoorlijke toppers op bezoek gehad. Behalve natuurlijk de Surinaamse damgrootheden, zijn ook onder andere de Pan-Amerikaanse kampioen en de beroemde Harm Wiersma bij ons komen dammen.”
Duiven voeren
De straatdammers leveren tevens een bijdrage aan het onderhoud van de straat en ze hebben een nieuwe attractie geïntroduceerd. “Er is een goede samenwerking met de buurtmanager van Paramaribo Centrum en de band met de mensen en ondernemingen van in- en rond de Jodenbreestraat is uitstekend. Sinds twee maanden hebben we ook iets nieuws geïntroduceerd: het voeren van duiven. Elke dag omstreeks een uur ‘s middags gebeurt dat door de straatdammers. We kunnen het intussen gerust een attractie noemen. Vooral de schooljeugd vindt het geweldig. Het voer krijgen we van de verschillende rijstbedrijven.”
Terwijl Oostburg dat zo zegt, komen er werkelijk honderden duiven aangevlogen omdat het voeren gaat beginnen. Het is een prachtig panorama om te zien hoe schoolkinderen geregeld op de pikkende duiven afrennen om ze in een zuilachtige wolk te zien opvliegen. “Vanwege het openbare karakter van onze activiteiten zijn we ook opgenomen in het ‘Paramaribo, city of smiles’- project. Dit is een initiatief van het ministerie van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu (ATM), om de stad (toerist)vriendelijker, schoner en leefbaarder te maken”, legt Oostburg uit terwijl hij de pikkende duiven genietend gade slaat.
Activiteiten
“Als vereniging hebben we intussen een behoorlijk brede sociale functie en dat blijkt ook uit de verschillende activiteiten die vanuit de vereniging plaatsvinden. We verzorgen bijvoorbeeld de opvang van dammers uit de districten en het buitenland, met medewerking van de omgeving, zoals meneer Gafoerkhan die zo’n beetje onze geestesvader is en eigenaar is van een hotel. Ik denk hierbij aan de delegaties in het kader van de PanAm-damkampioenschappen en recentelijk nog een delegatie uit Trinidad & Tobago. Verder organiseren wij vier toernooien per jaar. Twee daarvan zijn de Johan Adolf Pengel Open en de ’t Vat Open. Bij de ’t Vat Open verplaatsen we de activiteiten van de Jodenbreestraat naar ’t Vat. Bij deze toernooien wordt ook aan schaken, troefcall en bridgen gedaan. Met al de bonden van deze sporten hebben we een samenwerking vanuit de gedachte dat het publiek ook deze denksporten moet leren kennen.
In het verlengde van deze toernooien reiken we awards uit aan mensen die iets betekenen voor Suriname. Onder andere sporters, mediamensen en mensen die op sociaal-maatschappelijk gebied actief zijn, kunnen worden genomineerd voor onze awards.
“Ook op het sociale vlak zijn we behoorlijk actief. We kijken waar de nood behoorlijk hoog is en proberen mee te helpen aan een oplossing. Daarvoor roepen we meestal de hulp in van mensen, instanties en ondernemingen die sympathiseren met onze activiteiten. Ik denk hierbij aan op zijn minst twee gevallen, waarbij onze inspanningen ervoor gezorgd hebben dat de woonomstandigheden van mensen aanzienlijk zijn verbeterd. Ja, zo ver gaan onze activiteiten.” Om dit alles te kunnen doen, krijgen de straatdammers echt van alle kanten medewerking. “Het is niet slechts financiële ondersteuning, maar veel meer dan dat”, aldus Oostburg.
Inzetten
“Maar de activiteit waar het echt om gaat, is het dammen op straat. En de straatdammer speelt niet voor niks. Er is altijd een inzet. Het kan gaan om wie de djogo betaalt, een belkaart of wat dan ook, maar ook gewoon om geld. Dan moet het niet gezien worden als gokken, maar meer als stimulans om vooral de pot te winnen.”
Ook al ben je geen goeie dammer, het blijft indrukwekkend om te zien hoe een set wordt opgebouwd, om uiteindelijk tot een ‘dam’ te komen. Eerst vraag je je af waarom drie schijven worden geofferd, om vervolgens zes schijven van de tegenpartij te zien sneuvelen met als eindresultaat het bereiken van de damlijn. Hoeveel setten zijn er vooruitgedacht om dit resultaat te halen? In elk geval staan beide dammers er stoïcijns bij, terwijl er rondom hen intussen van alles en nog wat gebeurt. Wat gaat er in hun om? Bluf? De ijskoude djogo, die er standaard bij hoort, laten ze zich in elk geval goed smaken.
Nu populair
