De vijandigheid en rivaliteit tussen Ariërs en Sanatans, volgelingen van de twee grootste hindoestromingen in Suriname, behoren al enkele jaren tot het verleden. “Het inzicht is gekomen dat we elkaar zomaar bestrijden. De boodschap is hetzelfde, maar we vertellen die elk op onze eigen manier”, zegt pandit Thakoerpersad Mahtabsingh van de Sanatan Dharm, de grootste stroming in Suriname.
Discussies over wie de ‘echte’ Hindoe is en spanningen bij diverse rituelen, zoals bij het huwelijk en overlijden, overheersten enkele decennia geleden de relatie tussen de Ariërs en Sanatans. Mahtabsingh herinnert zich nog vele knokpartijen en openlijke uitdagingen. “De manier waarop Ariërs de Almachtige dienen, kan leiden tot verlossing, maar ook zoals wij Sanatans dat doen. We zijn niet eens over alles, maar staan niet meer vijandig tegenover elkaar”, verduidelijkt Mahtabsingh. Ook Inderdath Tilakdharie, voorzitter van Arische vereniging Arya Dewaker, zegt wel eens problemen te hebben gehad met Sanatans bij verschillende rituelen. Mahtabsingh: “De spanning was groot door weinig kennis. Het contact met India was beperkt. Je had weinig boeken tot je beschikking. Maar dankzij de technologie is kennis nu snel voorhanden. In het heilige geschrift Bhagavad Gita zegt God Krishna ‘er zijn zoveel wegen om tot Mij te komen’, waarom zouden we dus elkaar bestrijden en veroordelen?”
Gemiddeld 25 procent van de Hindoes in Suriname is Ariër. De rest kan worden gerekend tot Sanatans. Een klein deel behoort tot de Kabir Panths (aanhangers van Kabir) en de Gayatrie Pariwaar. Het belangrijkste zichtbare verschil tussen de Ariërs en Sanatans is dat de eerste niet doen aan beeldenverering. “De beelden zijn net kunststukken. We vereren ze niet”, zegt Tilakdharie. “Je kunt de kracht van de Almachtige niet concentreren in één figuur”, voegt Karan Ramsundersingh, voorzitter van de vereniging Arya Jagrat Mandal eraan toe. Ook de kleurrijke vlaggen op de erven van Sanatans ontbreken bij de Ariërs. Een gebedsdienst, katha genoemd, bij de Sanatan is een uitgebreide ceremonie van minimaal twee uur. Tijdens de katha wordt de Almachtige middels mantra’s (gebeden) aangeroepen en welkom geheten. Door de offerplek met water te besprenkelen wordt ceremonieel de voeten en handen van de Almachtige gewassen en water en een bad aangeboden. Ook wordt een stukje kleed en heilige koord geofferd. Als teken van nobelheid wordt de offerplek aangestipt met een beetje sandelhoutpoeder waarna een bloemenhulde volgt. De wierook en dia worden daarna aangemaakt. Als laatste worden er diverse zoetigheden en fruit geofferd. De Ariërs daarentegen volstaan met een vuuroffer. Ariërs geloven niet in de neerdaling van God als mens of dier. Ze erkennen Rama of Krishna ook niet als God De Sanatans daarentegen gaan ervan uit dat de Almachtige al tien keren in verschillende gedaanten op aarde is neergedaald. “De belangrijkste naam van de Almachtige is Aum. Voor ons is God alomtegenwoordig en Almachtig. Hij doet alles door zich niet te manifesteren”, zegt Tilakdharie. “Sanatans gaan ervan uit dat God zichtbaar en onzichtbaar is. Ariërs accepteren alleen de onzichtbare vorm”, zegt Mahtabsingh. “De mantra’s die we gebruiken zijn hetzelfde, alleen de handelingen verschillen.”
Vrouw
Ramsundersingh noemt de Arya Samadj, de vereniging van Ariërs, een renaissance van de vaidik dharma (vedische leer). “In de loop der jaren werden de teksten uit de vier Veda’s (Rig-Veda, Yajur-Veda, Sham-Veda en Atharva-Veda ) naar eigen inzichten geïnterpreteerd. Swami Dayanand wilde als grondlegger van de Arya Samadj het oorspronkelijke hindoeïsme terug en pleitte voor kennisverrijking.” Vooral de positie van de vrouw werd door Swami Dayanand vele malen aan de kaak gesteld. Zo mochten vrouwen vroeger geen onderwijs genieten en werden weduwen in India op de brandstapel gelegd. Voor Ramsundersingh is het grootste verschil tussen Sanatans en Ariërs nog steeds de positie van de vrouw. “Bij de Sanatans mogen vrouwen niet als priesters optreden. Hoewel vrouwen veel rechten hebben verworven en de Sanatan Dharm liberaler is geworden – vrouwen mogen immers nu wel naar school – is de priesterschap nog steeds voorbehouden aan de man. Ook het idee dat je als Brahmaan moet zijn geboren om het beroep van priester te kunnen uitoefen, geldt niet bij ons. We erkennen geen geboorterecht. Je moet bewijzen wat je waard bent als mens.” Tilakdharie zegt dat de Ariërs wel geloven in de vier persoonlijkheidstypen: brahmanen (intellectuelen), kshatriyas (beschermers), vaishya’s (landbouwers en zakenlui) en shudra’s (dienstverleners). “Maar je bent voor ons niet op basis van je geboorte een brahmaan of een andere persoonlijkheidstype, maar op basis van je handelen.”
Dood
De ceremonie na de dood typeert een ander belangrijk verschil tussen de Ariërs en Sanatans. “Wij gaan ervan uit dat je niets kunt doen voor iemand die al is overleden. Als mens moet je in het leven goed doen. Na de dood kunnen de nabestaanden niets meer doen voor de ziel. De crematie is voor ons daarom de laatste ceremonie. Hierna wordt er thuis bij de overledene een vuuroffer gedaan om de plek te reinigen”, beschrijft Tilakdharie. Bij de Sanatans is dit totaal anders. Mahtabsingh: “Wij volgen de instructies zoals beschreven in het tiende deel van de Rig-Veda en doen diverse ceremonies voor de zielenrust van de overledene.” Zo wordt er op de tiende en twaalfde dag na de crematie een uitgebreide dienst gehouden. Er worden verschillende etenswaren bereid en geofferd.
Ook wordt er namens de overledene schenkingen gedaan aan brahmanen en armen. Er wordt aangenomen dat deze activiteiten de reis van de ziel naar een ander leven vergemakkelijken. De diensten worden na zes maanden en een jaar wederom herhaald. Pas daarna wordt de rouwperiode in principe afgesloten.
Huwelijk
De spanningen die zich vaak voordeden bij huwelijken, lijken nu ook te zijn getemperd. Als een Sanatan met een Ariër wenst te trouwen, dan worden er vooraf afspraken met de families onderling gemaakt over de rituelen. De Sanatans houden bij de ontvangst van de bruidegom bij de bruid een speciale ontvangstceremonie “Bij de aanvang van elke belangrijke activiteit wordt God Ganesha aangeroepen om de obstakels die er kunnen zijn te verwijderen”, vertelt Mahtabsingh. De Ariërs daarentegen ontvangen de bruidegom normaal met recitatie van enkele mantra’s. De speciale ceremonie en gebed voor Ganesha worden overgeslagen. Ook wast bij de Ariërs de vader van de bruid de voeten van de bruidegom niet.
Strijdbijl
Zowel de Ariërs als de Sanatans zijn blij dat de periode van rivaliteit en vijandigheid voorbij is. “De boodschap van Swami Dayanand om terug te gaan naar de oorspronkelijke kennis uit de Veda’s is alom aanvaard. Al zijn mensen geen Ariërs geworden. Kijk maar naar aspecten als onderwijs voor vrouwen en weduwe acceptatie”, zegt Tilkadharie optimistisch. Ook Ramsundersingh beaamt dat de ideeën van Swami Dayanand internationaal zijn doorgesijpeld in alle gezinnen. “Het is nu normaal dat meisjes ook naar school gaan. Dit was vroeger anders.”
Ook Mahtabsingh is blij dat de strijdbijl is begraven, maar de Sanatans moeten niet denken dat het werk nu gedaan is. “De Sanatan Dharm heeft enkele zwakke punten waaraan we moeten werken. We besteden teveel tijd aan rituelen en de pandits doen weinig aan scholing en kennisverrijking. Hierdoor staan ze niet altijd open voor discussies en kritiek. Het was vroeger onmogelijk dat bij overlijden of andere belangrijke momenten een Arische pandit een spreekbeurt kreeg bij de Sanatans of omgekeerd. Dat is gelukkig niet meer zo. We geven elkaar altijd de ruimte en bij diverse activiteiten zoals Holi en Divali trekken we samen op. We zijn net broeders die soms van mening verschillen, maar zich naar buiten toe als eenheid etaleren.”
Nu populair
