Kunstwerken zijn op verschillende manieren te ‘lezen’. Met het oog, het hart en het hoofd. Het oog levert een objectieve beschrijving op, het hart een emotionele subjectieve en het hoofd kan het geheel in een context plaatsen en hier betekenis aan geven. Deze maand Skinsense 2 uit 2007 door Patricia Kaersenhout.
Wat zien we?
Een portret van een zwarte vrouw gemaakt van verschillende materialen en technieken. Het geheel krijgt hierdoor een extra dimensie die teniet wordt gedaan door de witte achtergrondkleur, die als een dikke laag witte poeder op het gezicht, hals en handen van de vrouw terugkomt.
Wat voelen we?
Het portret trekt aan door de herkenbare stijlelementen en stoot tegelijk af. Neemt de vrouw een trotse houding aan of verbergt ze iets? En waarom zijn er sterren over haar ogen geplakt?
Wat denken we?
Skinsense 2 van Patricia Kaersenhout doet direct denken aan de statige zestiende en zeventiende eeuwse portretten van de rijksten der aarde. Dat waren overigens niet uitsluitend blanken. Het portret een Afrikaanse man gemaakt door Jan Mostaert rond 1520 is daar een uniek voorbeeld van. Wie op dat schilderij is afgebeeld is niet duidelijk, hetzelfde geldt voor Skinsense 2.
Betekenis?
De sterren op de ogen kunnen betekenen dat de vrouw verblind is of dat ze haar ziel heeft verloren.
De ogen zijn immers de ramen van de ziel. Skinsense 2, de titel, die letterlijk waarschuwt om verstandiger om te gaan met je huid, komt tot uitdrukking in het wit ‘gewassen’ gezicht van de vrouw.
Op de achtergrond zijn de silhouetten van tientallen klimopblaadjes te zien. Deze plant staat sinds de zestiende eeuw in de Westerse kunstgeschiedenis symbool voor trouw. Een goed voorbeeld van de toepassing hiervan is het huwelijksportret van Isaac Massa en Beatrix van der Laen van de hand van Frans Hals (1622). Dit echtpaar en de boom achter hen wordt door deze plant ‘samengebonden’. Maar de klimopblaadjes in Skinsense 2 dwarrelen naar beneden en betekenen in dat geval juist het omgekeerde.
Er is maar één conclusie te trekken: Deze vrouw heeft met de verloochening van haar afkomst haar ziel verloren.
Wat vindt de kijker?
Lucretia Ajadeen, 31, administratief medewerkster
“Het lijkt alsof de vrouw met iets cultureels bezig is. Een culturele dans die overdag wordt gedaan. De hoofddoek laat weer iets anders zien. Ik hou wel van het culturele dat het uitstraalt. Toch wordt het iets te druk met die sterren op de achtergrond. Het zou goed passen tussen mijn collage in de woonkamer, van mijzelf met allerlei verschillende kledingstijlen.”
John Muntslag, 53, beveiliger
“Het is mooi om te zien, vooral omdat de vrouw zo’n kracht uitstraalt. Ook de achtergrond ziet er goed uit, met de zwarte figuurtjes. En ik vind het een apart kunstwerk, met haar gezicht zo wit en die sterren in haar ogen. Het trekt me aan omdat je er lang naar kunt blijven kijken, er is zoveel te zien. De kleuren, haar houding, haar gezichtsuitdrukking en haar kleding.”
De kunstenaar
Patricia Kaersenhout
1966, Nederland
Visueel artiest
Patricia Kaersenhout studeerde beeldende kunsten aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. In 2003 kreeg zij vanuit het Amsterdamse Fonds voor de Kunst en het Centrum voor Beeldende Kunst Zuidoost een opdracht om kunst te maken in verband met honderdveertig jaar afschaffing van de slavernij.
Zij deed mee aan Wakaman, een uitwisselingsproject tussen kunstenaars uit Suriname en kunstenaars van Surinaamse origine die in het Westen wonen. Het resultaat was een tentoonstelling in Fort Zeelandia en een boek. Haar eerste solo publicatie was het boek Invisible men, met afbeeldingen en teksten. Haar werken zijn ook gepresenteerd op exposities in Beijing en Australië.
Nu populair
