Debby van Etten (49)
Eigenaar Book Affairs
Praat je over economische ontwikkeling, dan praat je over ondernemers met durf. Hoe redden ze het in hun branche en wat onderscheidt hen? Deze maand Debby van Etten van Book Affairs, een winkel met tweedehandse boeken.
De uitpuilende kasten nodigen uit om lekker rond te snuffelen. Strategisch geplaatste stoelen en krukjes zorgen ervoor dat je in no-time wegdroomt in één van je uitgezochte boeken. Klanten groeten elkaar met een blik van herkenning en stoppen voor een praatje. Book Affairs aan het Kerkplein is een tweedehands boekwinkel, maar heeft ook iets weg van een ouderwetse kroeg. Alleen de koffie ontbreekt nog. “Dat klopt”, lacht eigenaresse Debby van Etten, “ik wil de winkel nog gezelliger gaan maken en een hoekje waar je op z’n minst een bakje koffie of thee kunt drinken, komt er zeker nog.”
Van Etten opende de winkel vijf jaar geleden. Ze is geboren in Suriname, maar woonde in totaal ongeveer dertig jaar in Nederland. “Ik wilde terug en daarnaast voor mezelf werken”, vertelt ze. Tel daar haar liefde voor boeken en haar wens iets nuttigs voor de maatschappij te doen bij op en het idee voor Book Affairs was geboren. “Ik ben in Nederland begonnen met tweedehandse leesstof te verzamelen. Op een gegeven moment had ik er ruim tienduizend boeken, toen heb ik een zeecontainer ingeladen en ben ik naar Suriname vertrokken.”
Al snel viel haar oog op het gebouw aan het Kerkplein. “Een kennis van me zocht ook een relatief klein pand om een onderneming te starten. Dit pand bestaat eigenlijk uit twee delen en was dus ideaal voor ons.” Voor Van Etten begon het toen pas echt. “In het begin had ik geen idee, pas bij het uitpakken zie je wat je allemaal hebt, hoeveel het is, hoeveel rekken er eigenlijk nodig zijn.” Dit karwei kostte haar enkele maanden, maar eind 2006 opende de nieuwbakken onderneemster de deuren voor het publiek. En met succes, want vijf jaar later weten klanten de winkel nog altijd te vinden.
Modern antiquariaat
Op dit moment is nog een deel van de originele voorraad in de winkel aanwezig. De rest is vooral afkomstig van klanten die hun oude leesvoer inruilen voor iets nieuws, of mensen die op afspraak grotere partijen aanleveren. “Alleen woordenboeken laat ik uit Nederland komen, die zijn hier gewoon niet zoveel te krijgen. En af en toe komt er dan ook een doos echte bestsellers mee”, legt Van Etten uit, “maar verder is het gewoon lokale op- en verkoop. Het is een modern antiquariaat, dus niet alles is tweedehands, maar het overgrote deel wel.”
Van Etten is van plan om dat ‘modern’ een nieuwe dimensie mee te geven: “Ik ben voorbereidingen aan het treffen voor e-commerce. De bedoeling is dat klanten in eerste instantie op een website kunnen zien wat er allemaal in de winkel aanwezig is en kunnen reserveren, later moet het ook mogelijk worden om direct te kopen. Maar dat betekent natuurlijk wel dat je eerst twaalfduizend boeken in de computer moet invoeren.” Van Etten hoopt met deze website jongeren beter te kunnen bereiken. “Hier komen rondsnuffelen, boeken doorbladeren, dat zie ik meer de 35-plussers doen. Jongeren komen snel iets uitzoeken en zijn weer weg. Of ze sturen hun moeders, die komen hier dan met een hele lijst met literatuur die hun kinderen voor school nodig hebben. Met die website wordt dat allemaal veel makkelijker.”
Leescultuur
Is Suriname eigenlijk niet het land waar we liever tori praten dan wegduiken in een goed boek? “Veel mensen zeggen dat Surinamers niet lezen, maar dat is echt niet waar”, reageert Van Etten. “Mensen die graag lezen, zitten in elke cultuur en in elke maatschappelijke en economische klasse. Ik zie het hier bij mij in de winkel en ik zag het vroeger als klein meisje al in de bibliotheek.”
Halverwege de jaren tachtig keerde Van Etten voor vijf jaar terug naar Suriname. Een periode waarin de schappen in de winkels leeg waren. “Ook de boekhandels waren leeg. En behalve dat, hadden mensen ook wel wat anders aan hun hoofd dan kunst en cultuur”, legt Van Etten uit. “Het gevolg is dat er sinds die tijd een generatie is opgegroeid zonder boeken. Je kunt niet zeggen dat mensen niet van lezen houden als er simpelweg geen boeken zijn.”
Inmiddels is er weer overal lectuur te krijgen, maar dat heeft wel even geduurd. “Scholen zijn nog steeds heel slecht bevoorraad, waardoor kinderen nog altijd niet vertrouwd worden gemaakt met lezen. Maar kijk hier in de winkel en ook in de andere boekhandels: het is er altijd druk. Dat zegt genoeg, er is zeker wel een leescultuur in Suriname.”
Ondernemerschap
Het ondernemerschap is iets waar Van Etten naar eigen zeggen wel even aan heeft moeten wennen. Ze heeft nooit veel energie gestoken in het maken van reclame voor de winkel. “Ik ben eigenlijk geen goede zakenvrouw”, lacht ze. “Ik hou echt van het persoonlijk contact, dat mensen de winkel leren kennen door toevallig een keer binnen te stappen, of omdat ze er van een vriend over gehoord hebben. Je zou met een grote, bekende winkel misschien een ander soort inkomen kunnen genereren, maar het één op één contact met de klanten, de gezelligheid en het vertrouwelijke gevoel van een kleine winkel, dat is wat mensen ook zoeken.”
De intieme sfeer en het persoonlijke contact zorgen daarnaast voor leuke voorvallen: “Soms zijn klanten al jaren naar iets op zoek. Dan ga ik met ze zoeken en dan heb ik dat boek gewoon. Een andere keer had ik iets niet, maar voor de zekerheid had ik de gegevens van de klant genoteerd. Nog diezelfde middag vond ik het boek in een nieuwe voorraad. Dat zijn echt kippenvelmomenten.”
Nu populair
