Kunstwerken zijn op verschillende manieren te ‘lezen’. Met het oog, het hart en het hoofd. Het oog levert een objectieve beschrijving op, het hart een emotionele subjectieve en het hoofd kan het geheel in context plaatsen en hier betekenis aan geven. Deze maand Zwarte Madonna door Cliff San A Jong.
Wat zien we?
Een portret van een vrouw, gehuld in een blauw gewaad. Ze zweeft in de lucht met op de achtergrond een grijze wolkenpartij.
Wat voelen we?
Het gaat hier om iets groots en meeslepends. Het felle contrast van de hemelsblauwe kleding van de vrouw, samen met de dreigende lucht en het minuscule landschap, maakt de vrouw ‘monumentaal’ en door het licht rond haar hoofd zelfs ‘goddelijk’.
Wat denken we?
Het gaat hier om de belangrijkste vrouw in het Christendom: Madonna of Maria. Sterker nog: een Zwarte Madonna. Cliff San A Jong heeft deze madonna traditiegetrouw in het hemelsblauw gestoken. Minder traditiegetrouw is dat hij een zwarte madonna heeft geschilderd. De eerste zwarte madonna’s staken de kop op in de Middeleeuwen in Europa. Ondanks de kleur hebben deze madonna’s geen Afrikaanse, maar Europese gelaatstrekken. Uit onderzoek bleek dat het zwart kwam door het roet van brandende kaarsen. Een interessant fragment uit Hooglied (1:5) ‘Ik ben zwart, doch liefelijk, gij dochters van Jeruzalem, …’ wordt ook aangegrepen om de zwarte huidskleur van de Mariabeelden te verklaren. Kortom, men is er nog niet uit.
Betekenis?
Cliff San A Jong maakt met dit doek een statement en lijkt het Christendom toegankelijker te maken voor de zwarte gemeenschap. Dat zij zich kunnen identificeren met cultuurbepalende beeldentaal om de schoonheid van elke huidskleur, levensstijl en geloof te vieren. In die zin is Obama door Paul Baines afgebeeld als Christus met doornenkroon, om daarmee te reflecteren op zijn allesbehalve makkelijke gang naar het Witte Huis. Gezien het ‘knoek’ landschap onder Maria’s voeten is de opdrachtgever van dit doek misschien van Curaçao afkomstig. Raadselachtig blijft het gezicht, dat niet universeel is. Het is het portret van een jonge vrouw, maar wie? En tekent zich daar een glimlach rond haar lippen? Gaat het hier om een zwarte Mona Lisa?
Wat vindt de kijker?
Cyriel van Dillenburg, 43, leerkracht
“Ik vind het een mooie afbeelding, misschien omdat blauw mijn favoriete kleur is. Het schilderij straalt rust en overtuiging uit. De dame lijkt soeverein en verheven te zijn. Het eerste waaraan ik moet denken, is dat dit een voorbeeldfiguur moet zijn, waarschijnlijk binnen een religieuze stroming. Ze heeft wel iets aparts, dus misschien is het schilderij een variant op een ander religieus teken?”
Youandi Keizerweerd, 24, huis-moeder
“Ik vind het mooi, maar niet om in mijn huis te zetten. Het ziet er bijvoorbeeld wel goed uit voor een museum. Als ik ernaar kijk, lijkt het alsof ze zo uit de woestijn komt, ook door het landschap erachter. Wanneer iemand lang in de woestijn heeft geleefd en begint te hallucineren, kan ik me voorstellen dat je dan zo’n beeld ziet van een vrouw.”
De kunstenaar
Cliff San A Jong
1948, Paramaribo
Kunstschilder en fotograaf
Op zijn dertiende begon hij met schilderen, maar vanaf zijn achttiende ging hij er pas echt serieus mee aan de slag. Zijn leerschool was de wereld en het leven zelf en zijn talent maakt hem tot een van meest geliefde schilders van Suriname. Zijn specialiteit is het schilderen van portretten, met acryl en olieverf op canvas.
In 1986 deed hij voor het eerst mee aan de Nationale Kunstbeurs. Later exposeerde hij in Paramaribo, Amsterdam, Nigeria en op Curaçao en Barbados. Na lange tijd was zijn laatste expositie in mei 2011 in het House of Art in Royal Torarica, maar in september schittert hij weer met nieuwe werken. Zoals hij zelf zegt: “I am a simple painter, who tries to be the best he can.”
Nu populair
