Parbode-redacteur Iwan Brave laat zijn gedachten golvenBoomrijp
Opgroeiend in het doorgaans gure Nederlandse klimaat was ik niet anders gewend dan dat je vruchten kocht en meteen je tanden erin kon zetten. Iets was gewoon rijp of niet. Hier in Suriname krijg je ineens weer te maken met ‘boomrijp’. Dat betekent dat die vruchten voldragen zijn, maar je moet ze nog wel even in je fruitschaal leggen om ze te laten zoetrijpen alvorens te eten.
Vooral bij manja’s en papaya’s vind ik dat een wonderlijk proces. Je koopt ze min of meer groen en hard, maar per dag worden ze verlokkelijk geel, rood of oranje en welriekend. Maak niet de fout om inhalig een hoop of tros vruchten te kopen die al rijp zijn – tenzij je van plan bent ze achter elkaar naar binnen te stouwen – anders worden ze snel overrijp en omgeven door fruitvliegjes. Door het zienderogen rijpingsproces in de tropen realiseerde ik me dat rijping niet meer is dan een stadium van verrotting.
De term boomrijp komt opvallend genoeg niet voor in de Dikke van Dale of het Groene Boekje, maar wel in het ‘Surinaams-Nederlands’ woordenboek. ‘Zo ver rijp dat het geplukt kan worden’. Ofwel ‘plukrijp’. Bepalen of een vrucht dat is, vergt ook een stukje inzicht. Pluk je te vroeg dan wordt die nooit volop honingzoet. Persoonlijk ben ik er nog niet goed in, maar word er wel steeds beter in. Wanneer een vrucht nog niet boomrijp is, dan zal haar stengel niet gemakkelijk loslaten. Is zij dat wel, dan hoef je maar een tikje met een stok tegen de tak aan te geven.
Als je het woord googelde dan kreeg je niet meer dan een link naar boomrijpe manja’s, maar sinds kort is er een nieuwe, luidende: ‘Ruben Rozendaal is boomrijp’. Rozendaal, een van de zestien coupplegers en medeverdachte in het 8 decemberstrafproces, verscheen ineens bij de laatste herdenking van de Decembermoorden in Paramaribo. Het zorgde voor de nodige commotie. Kwam hij kwetsen en provoceren?, vroegen argwaanvolle nabestaanden zich af. Rozendaal verklaarde er als meelevende ‘burger’ te zijn. Op de vraag van een journalist of de tijd daar was om te praten over de ware toedracht achter 8 december 1982, antwoordde hij, op bijna begeerlijke toon: ‘Boomrijp’.
Ik hoorde hem dat zeggen op de radio. Even stond ik op het verkeerde been en vatte het op als de hoogste tijd. Want het kwam eruit op de overtreffende toon van: ‘Sprínglevend’. Mmm, heerlijk! Ho wacht: aan de vruchten herkent men de boom. Dat is makkelijk gezegd. Wat als je die boom niet kent, ook al zien zijn vruchten er nog zo verleidelijk uit? En is Rozendaal niet medeplanter van de revoboom en welke vruchten plukt de Surinaamse natie nu daarvan?
Omdat we zo graag willen weten of coupleider en hoofdverdachte Desi Bouterse wel of niet in het Fort Zeelandia was tijdens de decembermoorden in 1982, is de verleiding groot om ongebreideld van Rozenblad te plukken en ervan te eten. Met alle risico om met meer leugens vergiftigd te worden. Zo niet, zijn het wel oprechte, gewetensvolle vruchten? Immers, Rozendaal, een boom van kerel, is een berooide nierpatiënt vol bitterheid en wrok.
Of we ze nu lusten of niet, we zullen ze moeten plukken. Parbode kreeg een eerste voorzichtige oogst. We zullen niet alles meteen voor zoete koek slikken maar rustig laten rijpen. Ook is het om het even of Rozendaals vruchten uiteindelijk oprecht zullen smaken; belangrijk is dat een immoreel pact van ‘elkaar als bloedbroeders de hand boven het hoofd te houden’ nooit eeuwig vruchtvol is. Wanneer de verdachten alsnog als rotte appels door de mand vallen, zal ongetwijfeld een zoete zweem van gerechtigheid ruikbaar zijn. Maar Rozendaals vruchten zijn hoe dan ook wrange, want ze zijn ontsproten uit bitterheid, overschaduwd door een duistere periode. Wat weinig zonlicht had, kan nooit tot honingzoet rijpen.
Vooral bij manja’s en papaya’s vind ik dat een wonderlijk proces. Je koopt ze min of meer groen en hard, maar per dag worden ze verlokkelijk geel, rood of oranje en welriekend. Maak niet de fout om inhalig een hoop of tros vruchten te kopen die al rijp zijn – tenzij je van plan bent ze achter elkaar naar binnen te stouwen – anders worden ze snel overrijp en omgeven door fruitvliegjes. Door het zienderogen rijpingsproces in de tropen realiseerde ik me dat rijping niet meer is dan een stadium van verrotting.
De term boomrijp komt opvallend genoeg niet voor in de Dikke van Dale of het Groene Boekje, maar wel in het ‘Surinaams-Nederlands’ woordenboek. ‘Zo ver rijp dat het geplukt kan worden’. Ofwel ‘plukrijp’. Bepalen of een vrucht dat is, vergt ook een stukje inzicht. Pluk je te vroeg dan wordt die nooit volop honingzoet. Persoonlijk ben ik er nog niet goed in, maar word er wel steeds beter in. Wanneer een vrucht nog niet boomrijp is, dan zal haar stengel niet gemakkelijk loslaten. Is zij dat wel, dan hoef je maar een tikje met een stok tegen de tak aan te geven.
Als je het woord googelde dan kreeg je niet meer dan een link naar boomrijpe manja’s, maar sinds kort is er een nieuwe, luidende: ‘Ruben Rozendaal is boomrijp’. Rozendaal, een van de zestien coupplegers en medeverdachte in het 8 decemberstrafproces, verscheen ineens bij de laatste herdenking van de Decembermoorden in Paramaribo. Het zorgde voor de nodige commotie. Kwam hij kwetsen en provoceren?, vroegen argwaanvolle nabestaanden zich af. Rozendaal verklaarde er als meelevende ‘burger’ te zijn. Op de vraag van een journalist of de tijd daar was om te praten over de ware toedracht achter 8 december 1982, antwoordde hij, op bijna begeerlijke toon: ‘Boomrijp’.
Ik hoorde hem dat zeggen op de radio. Even stond ik op het verkeerde been en vatte het op als de hoogste tijd. Want het kwam eruit op de overtreffende toon van: ‘Sprínglevend’. Mmm, heerlijk! Ho wacht: aan de vruchten herkent men de boom. Dat is makkelijk gezegd. Wat als je die boom niet kent, ook al zien zijn vruchten er nog zo verleidelijk uit? En is Rozendaal niet medeplanter van de revoboom en welke vruchten plukt de Surinaamse natie nu daarvan?
Omdat we zo graag willen weten of coupleider en hoofdverdachte Desi Bouterse wel of niet in het Fort Zeelandia was tijdens de decembermoorden in 1982, is de verleiding groot om ongebreideld van Rozenblad te plukken en ervan te eten. Met alle risico om met meer leugens vergiftigd te worden. Zo niet, zijn het wel oprechte, gewetensvolle vruchten? Immers, Rozendaal, een boom van kerel, is een berooide nierpatiënt vol bitterheid en wrok.
Of we ze nu lusten of niet, we zullen ze moeten plukken. Parbode kreeg een eerste voorzichtige oogst. We zullen niet alles meteen voor zoete koek slikken maar rustig laten rijpen. Ook is het om het even of Rozendaals vruchten uiteindelijk oprecht zullen smaken; belangrijk is dat een immoreel pact van ‘elkaar als bloedbroeders de hand boven het hoofd te houden’ nooit eeuwig vruchtvol is. Wanneer de verdachten alsnog als rotte appels door de mand vallen, zal ongetwijfeld een zoete zweem van gerechtigheid ruikbaar zijn. Maar Rozendaals vruchten zijn hoe dan ook wrange, want ze zijn ontsproten uit bitterheid, overschaduwd door een duistere periode. Wat weinig zonlicht had, kan nooit tot honingzoet rijpen.
Nu populair
Advertorial: Gossip-bedrijven strekken vleugels verder uit
29 oktober 2024
