Menno Marrenga woont al tientallen jaren langs de Boven-Surinamerivier. Hij deelt zijn belevenissen met de lezers
Elektrisch licht
Tot voor kort gebruikte ik geen elektrisch licht, want er is niet overal in het bos overheidsstroom. Ik had wel een generator, maar die was voor mijn werk. Ik ga geen generator van vijf kilowatt draaien voor een paar lampjes, dat is verspilling. Maar als mijn generator toch aan moet voor de draaibank, dan laad ik daar gelijk een accu mee op. In principe kan ik daarmee ‘s avonds elektrisch licht maken, maar in de praktijk werkt het niet.
Een accu geeft twaalf Volt gelijkstroom, geen 127 wisselstroom en daar is de meeste verlichting op ontworpen. Bromfietslampen vreten te veel stroom. Er bestaan kampeer-tl-lampjes voor accustroom, die zijn goed om bij te lezen, maar er zit een converter in en die dingen gaan om de haverklap stuk. Als de ampères wegvliegen en de thyristors oververhit raken, dan lees ik niet rustig. Daarom gebruik ik nog steeds mijn stormlantaarn, zelfs in de 21ste eeuw. Die heeft een klein vlammetje, maar ik ervaar dat die toch meer licht geeft dan een tl-lamp van acht watt. Want een stormlamp is draagbaar en staat precies op de plaats waar ik licht nodig heb. Meestal is dat vlak voor mijn boek, maar als ik iets in een donker hoekje in de kast wil zoeken, dan breng ik de stormlamp daar heen: overal is dus licht, kom daar maar eens om met een peer die aan draden vast zit of je moet honderd watt per kamer installeren. Ach, het is natuurlijk ook gewenning. Ik heb de helft van mijn leven geen elektrisch licht gehad en ik heb het overleefd. Ik lees bij een stormlamp, en verbruik vijftien cent per dag aan petroleum. Ik heb ook een TL lamp van 150 srd en een duur zonnepaneel voor als ik daar behoefte aan
heb…, dat is waar ook: ik realiseer me nu dat ik die al twee jaar niet gebruikt heb. Te onhandig.
Maar nu zijn er LED’s. Dat er technologische doorbraken zouden komen, wist ik – tenslotte ben ik vastestoffysicus en ken ik lasers, LED’s en vloeibare kristallen uit de tijd toen dat nog laboratoriumspeeltjes waren. Ik had de belangrijkste doorbraak verwacht bij de accu. Maar technologie is niet een zaak van fysici alleen, het is vooral een zaak van politieke wil. Meneer Kennedy beweerde eens dat er binnen een decennium mensen op de maan moesten lopen en daarom hebben we nu pannen die niet aanbranden. Meneer Gates beweerde eens dat iedereen een computer moest kopen en daarom hebben we nu muisarmen. En nu hebben Chinezen besloten om een hoge kwaliteit witte LED op de markt te brengen en dat maakt dat zelfs Menno zijn stormlantaarn wil afschaffen en in de haalbaarheid van zonnepanelen voor verlichting gaat geloven.
Inderdaad, tot nu toe geloofde ik daar niet in. Te duur, te weinig duurzaam want zonnepanelen kunnen slecht tegen tropische zonnehitte en te milieuonvriendelijk, want al die weggegooide accu’s brengen heel wat loodionen in het grondwater. Maar nu zijn er LED’s, die vooral op accustroom superzuinig zijn en heb ik nog maar een half watt nodig om bij te kunnen lezen en dat verandert een hoop. Ik knutselde dus een LED-bureaulamp in elkaar en begon een boek te lezen.
Ik heb het echt geprobeerd, maar het gaat niet. Het elektrisch licht trekt te veel insecten aan. Vlinders, mugjes, muskieten, kakkerlakken, van alles. De bidsprinkhanen zijn wel grappig, die zitten op de lamp stil te bidden. De vlinders en muggen zijn alleen maar hinderlijk. De motten zijn vervelend, de hommels maken het lezen echt onmogelijk en rondfladderende kakkerlakken die op mijn gezicht landen vind ik smerig. Ze wisselen elkaar af: de mugjes komen bij de avondschemering, de vlinders in de late avond, de hommels een uur voor zonsopkomst en de wespen daarna: er is geen moment waarop ik rustig kan lezen. Daarom heb ik de stormlamp toch maar weer in gebruik genomen. Insecten houden niet van petroleumstank.
Ik wacht op de volgende technologische doorbraak: de monochrome LED in een kleur die insecten niet kunnen zien. Maar in deze milieubewuste tijd gaat de vooruitgang natuurlijk in de richting van insecticiden en airconditioners.
Nu populair
