Brainwave
Parbode-hoofdredacteur Iwan Brave laat zijn gedachten golven
Te vuur en te zwaard
Bij deze wil ik de Surinaamse pers feliciteren. Het was bemoedigend dat allerlei kritische vragen loskwamen na de eenzijdige shoot out van de opsporingseenheid Faya Blo, waarbij vier verdachten bijna tot confetti werden doorzeefd, medio juni. Faya Blo is een semiwettelijk samenraapsel van politiemannen, militairen en leden van de Counter Terror Unit (CTU). Die laatste vormt het privélegertje van president Bouterse, dat weer samengesteld is uit politiemannen, militairen en ook enkele labiele vriendjes van diens zoon Dino. Sommigen zijn er niet vies van hun eigen moeder een pistool op de kop te houden om boedelzaakjes uit te vechten. Nu de amnestiewet is aangenomen, zal (gelukkig) de inzet van de CTU door Bouterse om zijn eigen hachje te redden, minder noodzakelijk zijn. Dit terzijde.
Een keihard antwoord is nodig op de huidige criminaliteit; het is helaas niet anders. Maar we weten ook: wie het zwaard hanteert, zal door het zwaard worden geveld. Daarom is het goed om te zien dat de pers zich achter de oren krabde over het politieoptreden. Je hoefde geen CSI-expert te zijn om je af te vragen of hier sprake was van ongecontroleerd hanteren van het zwaard. Ook de auto was totaal doorzeefd, met uitzondering van de banden. De slachtoffers hadden schotwonden van voren, maar waren toch ‘op de vlucht’ neergeschoten. Dat mirakel heeft eerder plaatsgevonden in december 1982, toen onze president dictator was.
Ik ben samen met collega Yorks erop afgegaan. We wilden vooral een portret maken van de verdachten, hun jeugd, leefmilieu en levensverhaal. Hopende te kunnen schetsen hoe potentiële criminelen op het verkeerde pad raken. Want laten we wel wezen: ze ‘effectief’ uitschakelen met uzi’s, blijft symptoombestrijding. Het is als blijven maaien van gras: wil je ervan af dan moet je het probleem bij de wortel aanpakken.
Hoe spoor je zulke ‘losgeslagen’ jongens op? Uit het online telefoonboek noteerden we alle adressen van mensen met dezelfde achternamen. We belden echter niet, maar gingen het veld in. We hadden verwacht bij halve verwanten aan te kloppen, maar het was volop raak: weduwen en moeders. De verdachten bleken elke dag thuis te vinden en drie waren zelfs vader van jonge kinderen. Het door de politie geschetste beeld van moeilijk traceerbare ‘losgeslagen’ criminelen, met wie daar ineens die confrontatie was, viel aan diggelen. Kwestie dus van schaduwen, achtervolgen en dan één voor één aanhouden, zou je zeggen. Nee, je labelt ze als ‘vuurwapengevaarlijk’ en vervolgens voltrek je het doodvonnis zonder rechterlijke tussenkomst. Zo werkte het kennelijk binnen de ‘marges van de wet’.
Zo een ‘bescherming’ van have en goed moet je niet willen. Dat er ‘killers’ binnen het politieapparaat zitten, is publiek geheim. Voor mij is het zeker de zesde keer dat ik op onderzoek uitga vanwege excessief politiegeweld bij aanhoudingen. Ook dit keer komen spontaan de verhalen los van families, vrienden en omwonenden over hoe politiemannen met krachttermen slachtoffers de dood in het vooruitzicht hebben gesteld. In de getto’s van Paramaribo worden jongens van de straat geconfronteerd met ‘gangstergedrag’ van politiemannen. De ‘waarschuwingen’ komen erop neer dat ze zelfs niet voor het stelen van een blikje worst zullen worden aangehouden: de trekker wordt genadeloos overgehaald. “Ze hebben gedaan wat ze zeiden dat ze zouden doen”, vertelde een weduwe.
Ik heb respect en ontzag voor politiemannen, zeker voor hen die lid zijn van speciale eenheden zoals het A(rrestatie)-Team en O(ndersteunings)-Team. Zij zijn de kogelvangers, die hun eigen leven in de waagschaal leggen om ons te beschermen tegen rücksichtsloze criminelen. Bikkelhard optreden is helaas noodzaak. Daarom is het wel van vitaal belang dat ze maatwerk leveren. Hoe meer geweld deze eenheden mogen toepassen, des te minder – liefst geen – rotte appels er tussen moeten zitten. Die schijnen onder het mom van ordehandhaving ‘standrechtelijke executies’ uit te voeren. En zo rekken zij de marge van de wet eigendunkelijk op tot boven de wet. Als we dit toejuichen, zullen we zelf door dit zwaard worden geveld. Want je zal je maar op het ‘verkeerde moment op de verkeerde plek’ bevinden