Film&Zo
Wan Famiri
Als in het begin de tekst opduikt waarbij de familie Breeveld zegt zich te distantiëren van de documentaire – omdat ze zich niet terug kan vinden in het eindresultaat – wakkert dat de nieuwsgierigheid nog meer aan. De eerstvolgende beelden voeren je mee naar een massameeting van president Desi Bouterse, waarbij Borger staat te fotograferen. Vervolgens komen de andere broers (Carl, Hans en Clarence) en zus Lucia na elkaar in beeld en vertellen over hun persoonlijk leven en politieke achtergronden. Dat de familie Breeveld hecht is, ondanks de politieke verdeeldheid, staat vast. Toch heeft de politiek, en met name Bouterse, een enorm aandeel in de documentaire en een link met het quintet Breeveld. De titel betekent ‘Eén familie’. De hamvraag en het vertrekpunt van deze documentaire luidt: ‘Op politiek vlak zijn ze elkaars tegenpolen. Hoe kunnen ze door één deur, hoe blijven ze één familie?’ De zingende Bouterse komt in het begin veel te lang met zijn toespraak in beeld, niet duidelijk is waar en hoe de familie er iets mee te maken heeft. Borger blijkt op een gegeven moment de reden voor deze afgedwaalde intro. Hij was namelijk jaren de woordvoerder van de Nationale Democratische Partij (NDP) van Bouterse.
Dan gaat het verhaal voort en wordt de familieband benadrukt. Hun liefde voor muziek en geloof – hetgeen hen bindt, het verlies van een zus en hun sociale activiteiten. Dit deel sluit duidelijk aan op de titel. Wanneer ze allen vertellen wat hun politieke kleur is of hoe ze daar tegenover staan, is de hamvraag beantwoord: er komt niets tussen hen. Dan wordt duidelijk dat het niet als zodanig het doel is van de regisseur om de familie, die onder de Surinaamse bevolking heel bekend staat vanwege haar verdiensten, te belichten. Borger, Hans, Clarence, Lucia en Carl worden als individu belicht, maar het politieke gaat storend ver. Ze worden steeds uitgehoord over Bouterse, de 8 decembermoorden, de amnestiewet en hun mening over de positie van Nederland. Borger wordt er tot tranen toe emotioneel van. “Een klote dag”, zegt hij over 8 december 1982. “Het heeft alles in Suriname veranderd.” Bouterse heeft hij nooit op de man afgevraagd wat er die dag precies is gebeurd. Want: “Ik ben bang voor het antwoord.” Op een gegeven moment worden politieke beelden gepresenteerd zoals van DNA-vergadering tijdens de aanname van de amnestiewet en de stille protestmars hier tegen. Maar ook Bouterse die bij een vraaggesprek met een Nederlandse journalist wegloopt vanwege een naar zijn gevoel verkeerde woordkeuze van de journalist: ‘Baas van Suriname’. De kunst van montage rijgt de relevantie aan elkaar. Regisseur Geertjan Lassche had als doel een familie met een indrukwekkend verhaal te belichten. Echter bleken de amnestiewet en Bouterse hem te zoet om er met mate mee om te gaan. Begrijpelijk is daarom de bittere nasmaak voor de familie.
Anouska Blanca
Wan Famiri, Geertjan Lassche, 2012, Te zien op Holland Doc