Hennah Draaibaar projecteert universele cinema
in Surinaams perspectief
Nee!
Toen mijn zoon nog een kleine peuterwas, was het woord dat hij hetliefste gebruikte ‘NEE’. Wat dat betreftis hij niet anders dan zijn leeftijdsgenotendie in andere delen van de wereldwonen. Het grappige was dat als ik hetwoord ‘NEE’ tegen hem gebruikte, ereen probleem ontstond. Ik realiseerdeme dat ik aan zijn vrijheid kwam… Aanzijn behoefte om de wereld te ontdekken,zijn grenzen te verleggen. En in dieontwikkeling paste geen ouder die steeds ‘NEE!’ zei.Mijn ‘NEE!’ kon hem zo boos maken, dat ik beslootom het woord niet meer te gebruiken en een vorm tekiezen waarmee ik toch mijn grenzen duidelijk maakteen er voor hem voldoende duidelijkheid ontstond. Dusdoor eerst ‘JA!’ te zeggen. ‘JA! Dat gaan we nu nietdoen hoor. We gaan eerst opruimen en daarna eenander spelletje pakken.’ Of: ‘JA! Ik denk dat je niet op detafel moet tekenen maar op een blaadje.’ En: ‘JA! Als jeje bord leeg eet, mag je gaan spelen.’ Ik werd er ongelofelijkcreatief in, om mijn zinnen zo te formuleren datik eerst ‘JA’ kon zeggen. En het werkte. Mijn zoon wildegraag de alternatieven die ik hem aanbood. En belangrijkernog, we hadden geen ‘conflicten’ meer.Het geen ‘NEE!’ willen zeggen gaat niet altijd op. Inde film NO van de Chileen Pablo Larraín is ‘NEE!’ zelfsessentieel. Het woord is onderdeel van een reclamecampagneom de Chileense dictator Pinochet af te zetten.Chili zit begin jaren zeventig midden in een zwareeconomische, sociale en politieke crisis. Het land wordtplatgelegd door stakingen en er dreigt een burgeroorlog.Aan de macht is president Salvador Allende, diein 1973 Pinochet benoemt als opperbevelhebber. Kortdaarna pleegt Pinochet samen met andere militaireneen staatsgreep en een jaar later benoemt hij zichzelftot president.Het Pinochet-tijdperk is er een waarin duizendenmensen worden vermoord en honderdduizendenworden gemarteld. En hoewel Chili economisch vooruitgaat, blijven er tegenstanders opstaan die met hardehand worden aangepakt. Eind jaren tachtig organiseertPinochet onder grote internationale druk een referendum.Een ‘JA!’ betekent dat hij aan demacht blijft, een ‘NEE!’ betekent democratischeverkiezingen. Maar vrijwelniemand in het land gelooft dat ‘nee’stemmen zin heeft. In het verleden iser zo vaak gerommeld met resultatenen ook dit referendum zal, zeggen detegenstanders, doorgestoken kaart zijn.Met een positieve ‘emocampagne’overtuigt reclameman René Saveedrade bevolking om met ‘nee’ voor veranderingte stemmen. De No-campagne verkoopt een vrijeretoekomst in plaats van steeds maar kritisch af te gevenop het regime en zijn misdaden. Terwijl het anderekamp juist kiest om zijn campagne te bouwen op angst.De regisseur heeft met elk detail van de film geprobeerdde tijdgeest van de jaren tachtig te vangen. De kledingen de manier waarop de personages spreken, zelfs hetgebruikte filmmateriaal. De nieuw gemaakte beelden enhet originele videomateriaal van de reclamecampagnelopen bijna onmerkbaar in elkaar over.Ik realiseer me dat hetzelfde woord ‘NEE!’ dat mijnzoon niet wilde horen, voldoende was om een dictatornaar huis te sturen. Voor ons in deze moderne tijdis ‘NEE!’ misschien wel het woord dat we het hardstnodig hebben. Zeg eerlijk, alles gaat zo snel. Wat erdezer dagen van ons gevraagd wordt, is ongelofelijk.Of het nu gaat om eisen op het werk, of om het vindenvan een evenwicht tussen ons werk en ons privéleven.In feite is ‘NEE!’ het woord dat we tegenwoordig hethardst nodig hebben. Maar ‘NEE!’ kan ook het moeilijkstewoord in de taal zijn. Het woord dat relaties kapotmaakt. Het woord dat samenwerken onmogelijk maakt.‘NEE!’ is voor ons nog steeds het moeilijkste woord omte zeggen.Dus misschien moeten we weer terug naar de tijd datwe met liefde ‘NEE!’ zeiden door het woord ‘JA!’ te gebruiken.“JA! Ik heb nu op dit moment geen tijd om tereageren op je mail, maar morgen ben jij de eerste.” Of:“JA! Ik kan helpen tijdens de fundraising, maar alleen inde middag.” En: “JA! We gaan een afspraak maken omlekker te gaan eten, maar dan volgende week pas…”
Nu populair
