Kunsthistoricus Bart Krieger
bespreekt elke maand een kunstwerk
Kunstwerken zijn op verschillende manieren te ‘lezen’. Met het oog, het hart en het hoofd. Het oog levert een objectieve beschrijving op, het hart een emotionele subjectieve en het hoofd kan het geheel in context plaatsen en hier betekenis aan geven. Deze maand ‘De drie gratiën’ (2013) door Nicolaas Porter.
Wat zien we?
Drie naakte mannen die voor een hek staan. Achter het hek staat een gigantische opslagtank met een trap. In de driehoek die de trap maakt met de tank, staat een uitkijkpost met lampen of geluidsboxen eraan bevestigd. De ‘afsnijding’ van het beeld net boven de knieën van de mannen is ongebruikelijk, maar hiermee worden de figuren ogenzienlijk ‘verlengd’. De man in het midden trekt ons het beeld in met zijn intense blik gericht op de toeschouwer. De twee anderen links van hem, staan met de rug naar ons toe en kijken naar links en naar rechts. De drie figuren zijn schijnbaar afbeeldingen van één en dezelfde man. De huidskleur van de mannen, de roestige tank en het vaalgroene gras lijken in elkaar over te lopen.
Wat voelen we?
De esthetiek en misschien wel romantiek spat van het werk af. De compositie straalt rust uit zonder saai te zijn. Sterker nog, het lijkt alsof het doek net is opengegaan zodat de dansvoorstelling kan gaan beginnen. Als een choreograaf heeft Porter de mannen in de ruimte geplaatst. De kleurenzweem maakt het beeld nog meer easy on the eye, als ware het een gobelin (Frans wandtapijt).
Wat denken we?
Als het gaat om schoonheid, grijpen kunstenaars vaak terug naar de klassieke oudheid. Het naakte lichaam van Venus, de godin van de liefde, was het meest populair, of het nu ging om beeldhouw- of schilderkunst. Ook de drie gratiën (dochters van Venus en Bacchus) inspireerden kunstenaars tot het maken van ontelbare kunstwerken. Deze zusters representeren schoonheid, vreugde en geluk. Volgens de mythe woonden de drie gratiën in Elysion (te vergelijken met het paradijs). Het beeldhouwwerk van Canova is de beroemdste uitwerking van dit thema. Het is dan ook niet vreemd dat De drie gratiën de titel is van dit werk.
Betekenis?
Toch is het werk van Porter onmogelijk te vergelijken met dat van Canova. Want Porter heeft de zusters vervangen door broers en waarom een decor van een vervallen industriegebied? Misschien wil de kunstenaar ons waarschuwen om zuiniger om te gaan met de aarde en haar grondstoffen. Of is de boodschap dat we beter om ons heen moeten kijken en nauwlettender moeten observeren? Want is onze wereld niet wonderschoon? En dan heeft Porter het niet alleen over de schepping van de mens in al zijn variaties of de natuur, maar ook over het bruinrode roest op een al jaren niet meer gebruikte opslagtank. Dat is schoonheid.
Nicolaas Porter
(1952)
werd in Den Haag geboren. Na het doorlopen van de kunstacademie in Utrecht vertrok hij naar Parijs om aan de École Nationale Supérieure des Beaux-Arts verdere studies te volgen, daarna werkte hij in Aix-en-Provence. In 1978 vertrok hij voor een korte vakantie naar Suriname. Nu, 35 jaar later, woont en werkt hij daar nog steeds. Tot 18 september was zijn werk te zien op een soloexpositie in het Amsterdamse Bos met als titel Concepts of power, identity, interpretations of creolisation and belonging. In het openluchtmuseum Fort Nieuw Amsterdam hangt hij tot 15 oktober. Porters kunst werd bekroond met verschillende prijzen.
Nu populair
