De erfenis van de Penard-broers
Het Rijksmuseum Volkenkunde in Leiden ontdekte twee jaar geleden honderd jaar oude manuscripten over het sjamanisme van Surinaamse Inheemsen. Die grijpen nu de kans om hun cultuur aan de vergetelheid te onttrekken.
Het is 2011. Tijdens de opruiming van de bibliotheek van het Rijksmuseum Volkenkunde in Leiden stuiten onderzoekers op unieke manuscripten uit het begin van de twintigste eeuw. Uit een stoffige doos komen zevenduizend met de hand beschreven kaartjes tevoorschijn. Erop zijn woorden en concepten in het Karaïebs geschreven, met daarbij uitleg in het Engels. De lemma’s verwijzen naar tekeningen, die in schriftjes zijn verzameld en zijn aangevuld met uitleg op strookjes papier. Ook is er een leer- of lesboek over de Karaïben en de Arowakken. Het is het levenswerk van de Surinaamse gebroeders Penard. Met hulp van medicijnmannen vervaardigden zij de manuscripten, om ze uit te geven als encyclopedie over de mysterieuze geesteswereld van Indianen, met name de Karaïben. Daar is het echter nooit van gekomen. De vondst van het inmiddels beroemde Penardmanuscript is een enorme stimulans voor de Indiaanse gemeenschap. De informatie die ermee beschikbaar is geworden, biedt een mogelijkheid om het Inheemse erfgoed nieuw leven in te blazen. Veel kennis over de Inheemse cultuur is in de loop van de tijd verloren gegaan. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw bekeerden veel Inheemsen zich tot het christendom. Zendelingen en missionarissen hadden het de Indianen verboden om de traditionele kennis van de geesteswereld over te dragen aan jongere generaties. Toch hebben zending en missie nooit helemaal het rijke, complexe spirituele leven verdrongen dat uitdrukking krijgt in rituelen, offeranden aan de geesten en in het pijaiïsme – het medicijnwerk dat door sjamanen verricht wordt. Pijai’s (sjamanen) zijn genezers en worden nog altijd door dorpelingen geraadpleegd. Hoewel de rol van de pijai in het dagelijks leven is teruggedrongen, wordt hij nog evenzeer gerespecteerd als vroeger.
Verder lezen? Koop dan de Parbode. Nog tot eind februari in de winkel, daarna alleen te verkrijgen via de redactie.
Nu populair
