Stelling februari: de rechtsstaat Suriname

Tot aan de verkiezingen van mei besteedt Parbode uitgebreid aandacht aan thema’s die veel kiezers bezighouden. Deze maand staat de rechtsstaat centraal. Bestaat de rechtsstaat Suriname wel, of hebben we nog een lange weg te gaan voor we dat punt hebben bereikt?

‘Een rechtsstaat is een staat waarvan de macht gereguleerd en beperkt wordt door het recht. De rechtsstaatgedachte wil willekeur voorkomen en rechtszekerheid en rechtsgelijkheid bevorderen. In een rechtsstaat worden burgers tegen de macht van de staat beschermd door wetten. Onafhankelijke rechters kunnen bij een conflict oordelen en worden geacht de wetten te volgen. Een rechter kan bij overtredingen sancties opleggen die wettelijk geregeld zijn. Als de rechters in een staat niet onafhankelijk zijn, mag die staat geen rechtsstaat genoemd worden.’

Zo luidt de algemene definitie van de rechtsstaat. Samengevat: de rechterlijke macht moet volledig onafhankelijk – dus zonder invloed van buitenaf – kunnen functioneren en daartoe ook in staat worden gesteld. Als je van deze beginselen uitgaat, kun je je afvragen of de rechtsstaat in Suriname wel optimaal functioneert. Immers, de rechterlijke macht heeft onvoldoende middelen om haar werk te kunnen doen en politieke inmenging is niet vreemd. Zo heeft minister Edward Belfort van Justitie en Politie openlijk aangegeven geen voorstander te zijn van verdere verzelfstandiging van de rechterlijke macht.

President Desi Bouterse haastte zich eind vorig jaar nog wel om te zeggen dat de rechtsstaat onafhankelijk moet zijn en blijven, net als de rechterlijke macht zelf. Maar om dat nou juist uit zijn mond te horen, was op zijn zachtst gezegd ironisch. In mei 2012 misbruikte hij immers zijn politieke macht door op slinkse wijze de amnestiewet door het parlement te laten verruimen, waardoor het proces rond de Decembermoorden waarin hij zelf hoofdverdachte is, moest worden stopgezet.

Ook kun je vraagtekens zetten bij de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht zelf. Klassenjustitie lijkt soms de overhand te hebben, waardoor vervolging van politici, topambtenaren en andere leden van de rijke elite vaak uitblijft. Naast klassenjustitie lijkt er soms ook rassenjustitie te bestaan, hoewel dat nog moeilijker valt te bewijzen. Woon echter eens een aantal strafzaken bij en het zal je opvallen dat een Hindostaanse rechter voor eenzelfde vergrijp een Marron soms een hogere straf lijkt op te leggen dan een Hindostaan.

Maar toch: in vergelijking met een kwart eeuw geleden, ten tijde van de dictatuur, staat de rechtsstaat er inmiddels stukken beter voor. Zeker als je de beperkte middelen waarmee de rechterlijke macht moet werken in ogenschouw neemt. We zijn op de goede weg, maar er is ook nog een lange weg te gaan. Wat vindt u daarvan? Elke maand, tot aan de verkiezingen, legt Parbode de lezers een stelling voor. Deze maand is het thema ‘De rechtsstaat’ en de stelling luidt:

‘Is Suriname wel een echte rechtsstaat?’

Daarop kunt u deze maand reageren, zowel via Facebook als via ons e-mailadres redactie@parbode.com. Onder de mensen die reageren, wordt iedere maand het boek Saamaka van Menno Marrenga verloot, een bundel boeiende verhalen met prachtige tekeningen over het dagelijks leven aan de Boven-Suriname.

0

Gedeeld