Maan en zon van de Vlaamse auteur Stefan Brijs (1969) speelt zich af op Curaçao. Het wordt verteld door de daar geboren, donkergekleurde onderwijzer broeder Daniel, die zijn verhaal begint te vertellen op 18 juli 2001 om 19.25 uur, en eindigt op 26 juli 2001 om 19.45 uur. We gaan echter met Daniel terug in de tijd, naar 1961, wanneer taxichauffeur Roy Tromp in zijn imposante Dodge zijn twaalfjarige zoontje Max naar school komt brengen. Andere hoofdrolspelers zijn: Myrna, de moeder van Max, die op 56-jarige leeftijd sterft, Lucia, met wie Max trouwt, en hun zoon Sonny.
Wanneer Max aan broeder Daniel vertelt hoeveel hij om zijn gezin geeft, zegt hij: ‘Ik hou van haar. Zij is mijn alles. Zij en Sonny. Luna ku solo’, maan en zon.Max blijkt een talentvolle leerling die later graag onderwijzer wil worden, maar zijn macho-vader Roy (die overigens nauwelijks naar zijn zoon omkijkt) wil dat niet: Max moet taxichauffeur worden, net als hij. En zo gebeurt het ook. Zo halverwege het boek vindt er een belangrijke gebeurtenis op Curaçao plaats: de opstand van 30 mei 1969, Trinta di mei. Ontevreden, overwegend zwarte werknemers gaan de straat op om te protesteren tegen het machtsmisbruik van de overwegend witte machthebbers, voornamelijk uit Nederland afkomstig. De zaak loopt uit de hand: winkels worden geplunderd, een deel van Willemstad wordt in brand gestoken, het bisschoppelijk paleis gaat in vlammen op. Broeder Daniel twijfelt, maar wijst de opstand toch af.
Zijn medebroeder Jan opent hem echter de ogen: ‘Ik zie die aanval als een hartenkreet, die we serieus moeten nemen. Bisschop Holterman is er enkel voor de blanke katholieken, de zwarte gedoogt hij zolang ze zwijgen.’ Sonny, de zoon van Max en Lucia, kan net als Max goed leren. Hij is echter meer geïnteresseerd in materiële zaken als dure Nikes, en komt met de verkeerde vrienden in aanraking. Zo verzeilt hij ook in de wereld van de bolletjesslikkers. Max en de broeder zien het met lede ogen aan: ‘Waar is het misgegaan, broeder? Ben ik te streng geweest?’ […]
‘Hier Max… hier is het misgegaan. Op het eiland. Na nos bunita Kòrsou.’ Op ons mooie Curaçao. Hier en daar worden de Curaçaose problemen wel wat clichématig beschreven, maar Stefan Brijs kent het eiland zonder twijfel goed. Over het hele boek ligt een schaduw, een doem van ongeluk. Ook het einde – dat ik hier nu in het midden wil laten – is niet vrolijk makend.
Maan en zon is een goed geschreven roman, waarin belangrijke thema’s voorbijkomen als de relatie tussen vaders en zonen, het moeten leven in armoede, de zuigende kracht van geld, koloniale verhoudingen en de gevolgen daarvan. Een droevig maar mooi boek.
Maan en zon, Stefan Brijs, 2015, Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 4616 1
Nu populair
