De Nederlandse ingenieur Andries Jordaan (42) gaat naar Kenia (gebied rondom Oost-Horr) om een project voor ontwikkelingshulp te runnen. Zijn vrouw Anke is bewust in Nederland gebleven en al snel blijkt dat het huwelijk tussen die twee niet geweldig is. Eigenlijk is het een vlucht naar Afrika. De lezer maakt vervolgens kennis met de volgende personages: Njonjo, het schoolvoorbeeld van een corrupte regeringsambtenaar in een Afrikaans land. Kolonel Onyango, eenzelfde type als Njonjo, met dit verschil dat hij als legerofficier ook nog daadwerkelijke macht heeft. Nakoeri, een sensuele vrouw die Jordaan verleidt, in ruil voor geld of geiten. En, tot slot, de Britse arts Pippa Roberts: een energieke, jonge vrouw die het hart op de goede plaats lijkt te hebben. Ze voelt zich aangetrokken tot de aardige Andries en het duurt niet lang of ze gaan een relatie met elkaar aan, die overigens geen standhoudt.
Jordaan komt er gaandeweg achter dat de belangrijke mensen in het land corrupt zijn en dat ze zich via omkoping verrijken ten koste van de gewone inlandse bevolking: ‘Hij [kolonel Onyango] ging met zijn rug naar Pippa staan en zei tegen Jordaan: “Het is vrijwel zeker dat meer mensen in Oost-Horr zich zullen herinneren dat u hun geld schuldig bent,” zei hij, “Hoe langer u wacht met het treffen van een regeling, hoe meer het u gaat kosten. Ik zeg u dit als een vriend.”
Jordaan stond ook op. “Doet u geen moeite,” zei de kolonel. “Ik kom er zelf wel uit. Goedenavond.” Pippa was woedend. Ze wachtte tot de voordeur dichtsloeg. Toen barstte ze uit tegen Jordaan: “Wat een schorem! Wat een gangster! Dat was regelrechte ordinaire afpersing, dat zag je zeker wel, of niet?” “Ga zitten,” zei Jordaan. “Of je maar even een regeling wil treffen! Een regeling!’” Het is het hoofdthema van het boek: de desillusie van iemand die met veel goede moed en bedoelingen naar Afrika gaat om een project op te zetten dat met Europees geld wordt betaald. De titel De oogst is voorbij verwijst naar de Bijbel. In het Bijbelboek Jeremia zegt de profeet: ‘De oogst is voorbijgaande, de zomer is ten einde; nog zijn wij niet verlost.’
De strekking van deze boodschap is dat er aan alle ellende van de Keniaanse bevolking niets is verbeterd. Ook niet nadat Europa, in de vorm van ontwikkelingshulp, veel geld heeft uitgegeven aan het Afrikaanse land; de corruptie en de macht van de top zijn te groot.
De roman is onderverdeeld in vijf delen, de klassieke opbouw van een Griekse tragedie. Geert van der Kolk is een rasverteller. De landschapsbeschrijvingen zijn gedetailleerd en sfeervol: ‘De duisternis leek stroperig dik en vol met vage vormen en je kon niet zien of het rotsblokken, mierenhopen of buffels en olifanten waren. Pas toen de vogels wakker werden en in de acacia’s en de wilgen en eucalyptus bij de rivierbedding begonnen te zingen en te schreeuwen werd het echt licht. De savanne werd langzaam groter en groter, een waterbok sprong weg door het gras en keek toen om, drie zebra’s stonden als standbeelden naast een baobab en een grote kudde buffels kwam stapvoets omhoog over de glooiing bij de rivier. In de verte, bij een ven, steeg een vlucht kraanvogels op. Aan de rand van het kopje zat een grijze baviaan op een rots en liet zijn tanden zien en onderaan, vlak bij de geparkeerde Land Cruiser, stonden zeven olifanten.’
De dialogen zijn natuurlijk en scherp, de verhaallijn over de liefdesrelatie tussen Pippa en Jordaan wordt geloofwaardig beschreven. ‘Pippa sloeg haar arm om Jordaans middel.
“Laten we met de kapitein gaan praten.”
“Waarom?”
“Om te trouwen natuurlijk.”
“Ik ben al getrouwd.”
“Dat hoeven we hem toch niet te vertellen.”
’ Je kunt merken dat de auteur goed op de hoogte is van de plaatselijke gebruiken en dat hij zich goed gedocumenteerd heeft. Ter voorbereiding van dit boek zwierf hij meer dan een half jaar door Oost-Afrika. Hij was van plan een reisverhaal (non-fictie) te schrijven, maar besloot later er toch een roman van te maken.
Van der Kolk, geboren en opgegroeid in het Nederlandse Velzen, journalist en schrijver van korte verhalen en romans, woont in Washington. De oogst is voorbij is een uitstekende roman over een niet alledaags onderwerp. Zijn volgende boek zal gebaseerd zijn op zijn ervaringen in Nieuw-Guinea.
Geert van der Kolk, De oogst is voorbij, 2016, De Kring, ISBN 9789462970052
Nu populair
