Er verschijnen heel wat boeken over de bewoners van Suriname en hun geschiedenis, en dat is een goede zaak. De meeste gaan over de Creoolse bewoners in al hun schakeringen. Dat heeft een logische verklaring: zij zijn enkele eeuwen terug tegen hun zin als tot slaaf gemaakten naar Paramaribo verscheept en hebben generatie na generatie een bewogen bestaan geleid in wat steeds meer hún land is gaan worden.
Over die geschiedenis vallen dramatische en emotionele verhalen te vertellen, en ook sociologisch en etnografisch zijn er wetenschappelijke studies over te schrijven. De Hindostaanse en Javaanse instroom later voegt daar opnieuw veel materiaal voor schrijvers en onderzoekers aan toe. Je zou bijna vergeten dat er ook nog oorspronkelijke bewoners waren, de diverse inheemse stammen. Zij hebben nooit een rol van belang gespeeld in de politieke ontwikkeling van Suriname. Zij claimen niet luidruchtig wat hun door de loop van de geschiedenis is aangedaan.
Eigenlijk vormen zij een bijzondere én uitzonderlijke constante in dit land, een bevolkingsgroep aan wie de hectische hoogte- en dieptepunten van Suriname min of meer voorbij zijn gegaan. Hun leefgebied en hun stamverband zijn in wezen nog dezelfde van eeuwen her. Daarom is het goed dat er eens een boek aan deze nogal vergeten groep Surinamers is gewijd. De schrijver, Reinier Artist, is oud genoeg (geboren in 1935) om allerlei ingrijpende ontwikkelingen in zijn land te hebben meegemaakt. En hij is zelf het kind van de inheemse samenleving, in zijn geval van de stam der Karaïben. Maar hij heeft zich daar ook van kunnen losmaken door in Nederland te studeren en als landbouwkundig ingenieur en later cultureel antropoloog te werken. Losmaken – nee, toch niet helemaal. Artist bleef ook zijn geboortedorp Akarani trouw en waar hij kon zijn volk ten dienste staan. Met zijn ervaring en kennis dus de ideale auteur van een degelijk boek over de inheemse bewoners van Suri-name. Dat is het echter niet geworden, helaas. Reinier Artist heeft besloten er een door en door persoonlijk relaas van te maken, met veel herinneringen aan zijn jeugd, het dorp waarin hij opgroeide, de uiteenlopende familieleden en hun wederwaardigheden. Dit alles in een impressionistische verteltrant, met een prominente rol voor de alledaagse zeden en gewoonten.
Leuk in het begin, maar de interesse begint gaandeweg behoorlijk te verslappen. Zeker als het steeds weer neerkomt op verhalen hoe indringers van buiten het op die arme Indianen hebben voorzien: houtkappers, handelaren, missionarissen. Natuurlijk, daar waren heel wat uitzuigers bij en types die hooghartig op de inheemsen neerkeken. Maar het helpt niet te blijven wentelen in zelfbeklag. Artist heeft een waardevol begin gemaakt. Nu wordt het tijd voor een echt gedegen beschrijving van de geschiedenis en het belang van de inheemse bevolkingsgroep.
Indiaans verhaal: In de schaduw van twee beschavingen. Reinier Artist. Uitgeversmaatschappij Walburg Pers, 2016. ISBN 9789462490864
Nu populair
