De telefoon gaat. Elena wordt gebeld door Rino, de zoon van haar vroegere hartsvriendin Lila. Hij vertelt dat zijn moeder is verdwenen, zonder ook maar enig spoor achter te laten. De onderdrukte wrokgevoelens van Elena komen weer naar boven; wat haar niet lukte, is Lila wel gelukt. Lila sprak er al lang over: ze wilde voorgoed verdwijnen en breken met alle banden uit het verleden.
Deze roman beschrijft de kinderjaren en puberteit van Elena en Lila, die samen opgroeien in de jaren 50 en 60 in een Napolitaanse volksbuurt waar veel spanning heerst. Een typisch Italiaanse wijk, dichtbebouwd en vol met arme gezinnen.
Als Lila op een dag de pop van Elena weggooit op het terrein van de meest boosaardige man in de wijk, wordt Elena niet boos. Ze ziet het als een grap en gooit op haar beurt Lila’s pop weg. De meisjes besluiten een levenslange vriendschap aan te gaan. De verhoudingen liggen alleen niet soepel: de vriendinnen zoeken naar grenzen en vergelijken zich met elkaar. Er is een voortdurende wisselwerking van concurrentie en aantrekking tussen de twee. Lila is Elena’s grote voorbeeld, de geniale vriendin, waardoor Elena voortdurend in strijd is met zichzelf. Ze bewondert Lila’s brutaliteit en attitude, die de jongens in de klas en de juf doen schrikken. Terwijl Elena mollig wordt in de puberteit en kampt met acne, ontpopt Lila zich van broodmager meisje tot een bloedmooie vrouw, het knapste meisje in de buurt, die van school gaat om te werken. Ze wil aan haar milieu ontsnappen door vroeg te trouwen met een welvarende man in de wijk. Elena krijgt wel de kans om verder te studeren, maar beseft zich maar al te goed dat Lila mooier en slimmer is, en dat zij in haar schaduw wandelt als lelijk eendje. Ze verlangt naar de Lila die ooit haar rebelse vriendinnetje was. Uiteindelijk groeien de vriendinnen uit elkaar, maar ze kunnen elkaar toch niet loslaten.
De mysterieuze auteur Elena Ferrante schreef een boeiende roman waarmee zij zelf niet wilde schitteren. Het enige dat bekend is over haar, is dat ze in 1965 is geboren in Napels en een tijd in het buitenland heeft gewoond. Op de binnenkant van de kaft citeert de uitgever: ‘Als boeken wat te zeggen hebben, zullen ze vroeg of laat lezers vinden. (…) Een auteur die publiciteit accepteert, heeft tenminste in theorie geaccepteerd dat zijn hele persoon, met al zijn ervaringen en gevoelens ter verkoop wordt aangeboden samen met zijn boek. En dat doe ik niet’. Ferrante wil de nadruk niet op zichzelf leggen, maar op haar verhaal. Het boek maakt deel uit van een vierluik, waarbij de ik-vorm ervoor zorgt dat de lezer in het verhaal wordt meegezogen. Er wordt op een zeer beeldende wijze beschreven hoe de meisjes opgroeien in een machocultuur, consumptiemaatschappij en sociale geslotenheid. Het lijkt alsof je er zelf bij bent op straat, als de opvliegende karakters ruzie maken of feest vieren in het mediterrane leven. De auteur neemt de lezer mee in de gevoelswereld van Elena, die worstelt met minderwaardigheid, wrok, bewondering en liefde. Door de voortdurende concurrentie leeft Elena in een werkelijkheid waarin zij Lila wil zijn, wat Elena haar hele leven zal blijven achtervolgen. Af en toe is het verhaal wat langdradig, en komen er zo veel personages in voor dat het verwarrend wordt. Maar Ferrante maakt het goed met het mooie inkijkje dat ze geeft in de gevoelswereld van een jonge vrouw.
Na het lezen van De geniale vriendin wordt duidelijk dat mensen zich niet zomaar kunnen onttrekken aan hun geboorteplaats. Het dwingt de lezer terug te kijken naar het verleden, om te beseffen dat verleden doorwerkt in het heden.
De geniale vriendin, Elena Ferrante, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 2013, ISBN 9789028425088
Nu populair
