Rappa’s Tori: Span (spang) – Parbode Sneak Peek
Men heeft afgesproken dit woord als ‘span’ te schrijven, maar de uitspraak is ‘spang’. Om verwarring met het Nederlandse ‘span’ (een span paarden, bijvoorbeeld) te voorkomen, zal ik in dit artikel de Surinaamse ‘span’ als ‘spang’ spellen.
Het woord ‘spang’ heeft in het Sranantongo als zelfstandig naamwoord, werkwoord en bijvoeglijk naamwoord ettelijke betekenissen. Een paar daarvan zijn in het Surinaams-Nederlands doorgesijpeld, zoals het werkwoord ‘spangen’. Een leerkracht zegt: ‘Wie ik? Ik spang niet met dat kind, ze bekijkt het maar’. Ook in de verleden tijd: ‘Ik spangde niet met die onvoldoende voor Nederlands; ik zou toch slagen’. Ik ben wel nooit een voltooid deelwoordsvorm van ‘spangen’ tegengekomen; zeker spangen we niet in de voltooide tijd. Zou het dan zijn: ‘Ik heb me gespangen of gespangd?’
Ricardo vertelde me: “Boi, ik zat met mijn schatje op de sofa; mijn ouders waren niet thuis. Ik sloeg mijn arm om haar schouder; ze vlijde zich tegen me aan. Ik fluisterde zacht in haar oor: ‘Indra, dit is een hemels moment voor mij; ik wil je iets uit de diepte van mijn hart zeggen. Indra, ik h…’ en net op dat moment rent m’n broertje van zeven met ons buurmeisje de voorkamer binnen en schreeuwt: ‘Ricardo met z’n sma gaan zoenen!’ Boi, juist in die spang van die tori komt dat rotjoch binnen rennen; a boi kot’mi flash helemaal.” Dat laatste is moeilijk te vertalen; het wordt zoiets als: ‘die jongen bedierf de pret grondig’, oftewel: ‘a brok’a spang.”
Een meisje droeg tijdens de wandelmars een broek die zo nauwsluitend was, dat je al haar prille onderliggende vormen duidelijk kon zien, vooral ‘daar’. John zei tegen me: “Kijk die sma daar met d’r spang-spang bruku. Boi, m’e tek spang meteen.” Letterlijk: ‘Jongen, ik nam meteen spanning’, oftewel ‘ik werd meteen geil’ of zoals wij dat zeggen: ‘ik werd meteen kras’.
Lees het hele artikel in het juninummer van Parbode