Boekrecensie: Boundaries and Bridges: Language contact in multilingual ecologies – Parbode Sneak Peek

Je hoeft geen taalwetenschapper te zijn om te begrijpen dat het Surinaams-Nederlands en het Sranan de meeste invloed hebben op de rest van de Surinaamse talen. Maar als je breed uitmeet hoe dat proces er uitziet, krijg je een beeld van hoe de maatschappelijke ontwikkeling zich weerspiegeld in de talen. De titel is ook erg toepasselijk: talen verbinden en scheiden ons. Taalwetenschappers beschrijven in dit werk nauwkeurig de veranderende structuren van onder meer woordvolgorde in Surinaamse talen. Dit doen zij aan de hand van uitgeschreven taalmateriaal van natuurlijke gesprekken die werden opgenomen en van taalgebruik door  elicitatietechnieken waarbij een bepaald type taalgebruik wordt opgewekt. Bijvoorbeeld de Frog story: moedertaalsprekers van Surinaamse talen vertellen aan de hand van een plaatjesverhaal over een kikker, wat zij zien. Zo werd bij het onderzoek met de Frog story naar het Sranan duidelijk dat sommige West-Afrikaanse woordvolgordes onder invloed van het Nederlands zijn veranderd: ouderen zeggen nog wel na tafra tapu, maar de huidige generatie vindt tap´ a tafra acceptabel. De West-Afrikaanse achterzetsels zijn in het Sranan getransformeerd tot voorzetsels. Ook de woordvolgorde van het Surinaams-Javaans en het Sarnami toont invloeden uit het Surinaams-Nederlands. Het werk besteedt grondige aandacht aan inheemse en marrontalen. De zuidelijke inheemsen gebruiken naast de christelijke kalender nog steeds de inheemse seizoensaanduidingen, omdat die laatste met de natuurlijke omgeving te maken hebben. Van het Aucaans heeft zich onder invloed van het Sranan een stadse variant ontwikkeld.
Sinds in 2002 Atlas of the Languages of Suriname  uitkwam, is er geen gebundeld onderzoek verschenen over Surinaamse talen. Boundaries and Bridges focust zich wel meer op de taaltechnische kant. Maar auteurs in dit nieuwe werk schrijven – terecht – dat de sociologische invloeden onmisbaar zijn om werkelijk een goed inzicht te hebben in taalontwikkeling. Deze onderzoeken bieden inzicht in het functioneren van de Surinaamse talen in hun natuurlijke meertalige omgeving, in dit werk aangeduid als multilingual ecology. Die term benadrukt dat taal niet los van haar context bestudeerd kan worden. Het is een erg specialistisch werk, met veel taaltechnische gegevens en tabellen, maar dat is de aard van het beestje. 

Lees het hele artikel in het septembernummer van Parbode

Boundaries and Bridges: Language contact in multilingual ecologies, edited by Kofi Yakpo and Pieter C. Muysken, 2017, De Gruyter Mouton, ISBN 9781614514886

0

Gedeeld