Essay: Olie en integriteit openbaar bestuur – Parbode Sneak Peek

Staatsoliedirecteur Rudolf Elias verwacht evenals het geval is in buurland Guyana, op korte termijn een grote olievondst in de territoriale wateren van Suriname. Hij riep op tot een discussie die tot overeenstemming van coalitie en oppositie zou moeten leiden. Hoe moeten we aankijken tegen het vooruitzicht van nieuw te verwerven nationale rijkdom? 

Het idee dat natuurlijke hulpbronnen zich automatisch vertalen in nationale ontwikkeling en gedeelde welvaart voor de bevolking is een misverstand. Beslissend voor de economische, sociale en ecologische uitkomstenhoe bestuur en bevolking omgaan met de natuurlijke hulpbronnen. Neem Noorwegen, dat heeft besloten duurzaam te denken en te handelen, en rekening te houden met de generaties die nog komen. De enorme opbrengsten van de fossiele brandstoffen reserveerde dat land voor de toekomst. Noorwegen kent in plaats van een staatsschuld, een reusachtige financiële reserve die het land in staat stelt een duurzaam en goed leven voor zijn bevolking te creëren. Bij internationale financiële crises heeft Noorwegen een enorme buffer om de schokken te incasseren. En niet een politiek van lenen en schulden maken, maar van kredietverschaffing. In het aangezicht van het reusachtige financiële potentieel van de natuurlijke hulpbronnen, kozen bestuurders en bevolking voor zelfbeheersing. Niet verspilling, maar verantwoordelijkheid (response ability) werd leidend, de capaciteit om een antwoord te geven op problemen. Dit sociale, langetermijndenken wordt elk Noors kind in het onderwijscurriculum bijgebracht.

Corruptie en crony capitalism

Aan de vooravond van de grote olievondst voor de Surinaamse kust, is het verontrustend vast te stellen dat president Desi Bouterse vrienden en voorbeelden heeft gekozen, die zich kenmerken door institutionele corruptie in plaats van verantwoordelijkheid: Nicolas Maduro van Venezuela en Teodoro Obiang Nguema Mbasogo van Equatoriaal Guinee. Venezuela heeft volgens verschillende kenners de grootste olievoorraden ter wereld. Toch leeft, op de Maduro-elite na, de bevolking er in bittere armoede, met gebrek aan medicijnen en voedsel. Op grote schaal ontvluchten Venezolanen hun land. Om het protest van de bevolking tegen de armoede en het wanbestuur te onderdrukken, heeft het Maduro-regime de constitutie onder de voet gelopen en de democratie en onafhankelijke rechterlijke macht om zeep geholpen. Honderden demonstranten heeft hij vermoord en honderden politieke tegenstanders opgesloten. De regering-Bouterse heeft geweigerd om zich evenals de Organisatie van Amerikaanse Staten en vele Latijns-Amerikaanse en Caribische staten kritisch uit te laten over het repressieve en corrupte bestuur van Maduro. In koor met ‘kameraad’ Maduro bleef zij die noodzakelijke kritiek wegzetten als ‘buitenlandse inmenging’. Opmerkelijk is dat leidende figuren van de Maduro-dictatuur door gezaghebbende media en staten, in verband zijn gebracht met grensoverschrijdende drugshandel. Het laatste geldt ook voor Obiang van Equatoriaal Guinee. Een voormalige minister van Informatie van diens regering heeft als verdachte voor een Spaanse rechtbank verklaard dat president Obiang het presidentiële vliegtuig gebruikte voor drugssmokkel. Zijn diplomatieke onschendbaarheid hielp hem daarbij aan de controles ontsnappen. Obiang ontkende het. In het kielzog van de bromance tussen Bouterse en Obiang, kondigde de regering een zeer brede en diepgaande samenwerking aan tussen Suriname en Equatoriaal Guinee. Van landbouw tot onderwijs, van mijnbouw tot handel. Er kwam niets terecht van die beloften. Was het een rookgordijn? Het enige dat gebeurde was een bezoek van Obiang aan Suriname en een bezoek van Bouterse en gevolg aan Equatoriaal Guinee. Beide bezoeken vonden plaats met het presidentiële vliegtuig van Obiang. Equatoriaal Guinee kent ook enorme olievoorraden. De elite rond Obiang leeft in fabelachtige rijkdom. De zoon van Obiang, ook minister, kwam internationaal in opspraak vanwege politieonderzoeken naar zijn peperdure villa’s en wagenpark in Parijs en Malibu. De overgrote meerderheid van de bevolking in zijn land leeft in schrijnende armoede. Ook in Equatoriaal Guinee verdedigt het regime zijn decadente leefstijl met politieke vervolging, censuur, martelingen en politieke moorden. Corruptie als bestuursvorm en crony capitalism (vriendjeskapitalisme) als economisch model, dat heeft de olierijkdom van Venezuela en Equatoriaal Guinee tot een nationale vloek getransformeerd. Als natuurlijke hulpbronnen dienen als financieel-economische reserve van een corrupt regime en zakkenvullende elite, dan groeit de repressie en het risico van machtsgreep. Venezuela en Equatoriaal Guinee leren dat daardoor de sociale ongelijkheid en menselijke noodbuitengewoon groeien, ondanks de populistische propaganda.

Lees het hele artikel in het decembernummer van Parbode

0

Gedeeld