Centraal Suriname Natuurreservaat: gunu gowtu in de verkoop? – Parbode Sneak Peek

Het plan om de natuurwaarden van het Centraal Suriname Natuurreservaat te verhandelen via de aandelenmarkt lekte eerder dit jaar toevallig uit. Met de machtswisseling lijken de onderhandelingen nu (voorlopig) niet door te gaan, maar er liggen nog andere bedreigingen voor het 1,6 miljoen hectare grote UNESCO werelderfgoed op de loer. Van wie is het bos?

Tekst Ellen Raadschelders

“Ik was al 25 toen ik voor het eerst weer terugkeerde naar het dorp waar mijn ouders zijn geboren: Boslanti, in het Matawai-gebied aan de bovenloop van de Saramaccarivier. Vroeger kon je alleen naar ons gebied vliegen, en dat was te duur, of je moest dagenlang varen. Maar nu er een weg is, kun je er met de bus naartoe.” Vientha Perea is geboren in de stad. Ze groeide op in Paramaribo, studeerde er en is nu onderwijzeres. Maar toen ze terugkwam in ‘haar’ gebied voelde ze zich er meteen thuis: “Ik ging er back to my roots! De natuur is zo onaangetast, je komt er echt tot rust. Je moet je voorstellen: niemand gebruikt geld, want er zijn geen winkels. Pas om zeven uur ’s avonds is er stroom. Dan gaan we bij elkaar zitten en praten, of je gaat je klaarmaken voor de avond. Je vergeet een beetje die problemen van Paramaribo.”

Perea is afkomstig uit de Matawai-gemeenschap, die al eeuwenlang woont in Pusugrunu en andere dorpen in het gebied dat ten noordoosten ligt van het Centraal Suriname Natuurreservaat (CSNR). Perea vindt het belangrijk dat het gebied beschermd is: “De natuur is van ons. Onze voorouders leefden daar. We noemen het bos ons gunu gowtu – het groene goud ‒ en goud heeft veel waarde, niet alleen voor ons Matawai, maar voor heel Suriname en voor de hele wereld. Het bos is werelderfgoed en zorgt voor onze zuurstof. We moeten ons groene goud koesteren. Daarom is het reservaat belangrijk. Als het gebied niet beschermd zou zijn, zou er echt een wildwestsituatie ontstaan.”

Het Centraal Suriname Natuurreservaat is een uitgestrekt gebied van primair tropisch regenwoud van 1,6 miljoen hectare groot. Het is uniek vanwege zijn omvang en ongereptheid: een van de laatste onaangetaste wildernissen in Zuid-Amerika, dat maar liefst 11 procent van het totale landoppervlak van Suriname uitmaakt. Er komen meer dan vijfduizend soorten planten voor, waarvan een groot deel nergens anders ter wereld voorkomt. Er leven bedreigde zoogdieren zoals de jaguar, het reuzengordeldier en de reuzenotter. Er komen tapirs, acht soorten apen en bijzondere en beschermde vogelsoorten voor, zoals de knaloranje rotshaan, de harpij-arend en de geelvleugel-ara. Het gebied is ook bijzonder omdat er rotstekeningen en andere artefacten worden gevonden uit de precolumbiaanse tijd. Er wonen geen mensen in het natuurreservaat, maar het wordt wel bezocht door toeristen, filmmakers en onderzoekers en – helaas – ook door illegale houtkappers en stropers. Nu heeft het bos ook de interesse gewekt van de internationale financiële wereld.

Strafdossier per WhatsApp

Het natuurreservaat is aangewezen als UNESCO wereldnatuurerfgoed, maar is het wel zo goed beschermd? ‘Toevallig’ lekte in mei dit jaar het voornemen uit om het gebied te ‘verkopen’ aan een Amerikaanse financiële onderneming – Intrinsic Value Exchange (IVE) – dat een nieuw soort aandelen op de markt wil brengen. De waarde van deze aandelen wordt bepaald door de ‘intrinsieke’ natuurwaarden van het gebied. Door de verkoop van deze aandelen zouden er miljoenen US-dollars gegenereerd worden, waarmee geld beschikbaar komt om het natuurgebied te beschermen en duurzame projecten kunnen worden ontwikkeld (zie kader). De Inter-American Development Bank (IADB) stelde al in 2017 een startkapitaal beschikbaar van 1,2 miljoen US-dollar voor het project en voerde een studie uit naar de kansen voor het project en zijn mogelijke opbrengsten. In deze studie werd geschat dat vergoedingen voor het vastleggen van CO₂ om klimaatverandering tegen te gaan (carbon credits), de verkoop van zoet water en ecotoerisme gezamenlijk jaarlijks zo’n 40 miljoen US-dollar zouden kunnen opleveren. En gebaseerd op berekeningen voor een vergelijkbaar bos in Ecuador schat de ontwikkelingsbank dat het natuurreservaat zelfs tussen 4 en 8 miljard US-dollar per jaar zou kunnen opbrengen.
Het plan lekte begin mei uit, omdat het is opgenomen in het 138 pagina’s tellende strafdossier dat het Openbaar Ministerie heeft opgesteld naar de inmiddels ex-minister van Financiën, Gillmore Hoefdraad.

Lees het hele artikel in het novembernummer van Parbode

0

Gedeeld