Wayana’s strijden voor recht op onderwijs – Parbode Sneak Peek

Het is normaal dat kinderen in het zuidoosten van ons land naar school gaan in buurland Frans-Guyana, een departement van Frankrijk. Dat gebeurt op basis van afspraken tussen de Surinaamse en Franse overheid. Maar die overeenkomst heeft haar grenzen: verder studeren in Frans-Guyana mag niet, en in Suriname kan het niet. Zonder plannen grijpen steeds meer jongeren naar de fles.

Door Zoë Deceuninck

De ramen van het klaslokaal in Kawemhakan staan wagenwijd open, aan de overkant van de rivier steken de groene bergen van Frans-Guyana af tegen een helderblauwe lucht. Binnen zit Emma Alijana (18) geconcentreerd over haar schrift gebogen. Op het schoolbord staan in het Nederlands de dagen van de week en de maanden van het jaar. Alijana schrijft ze netjes over in haar schrift. Buiten zitten haar zusje Sila (14) en broertje Rudi (13) op een bank. Ze weigeren de les te volgen. “We hebben geen interesse om Nederlands te leren, we hebben die taal niet nodig”, zegt Sila in het Frans. Sila en Rudi gaan allebei in Frans-Guyana naar school. Zij volgt er les aan de middelbare school, hij zit in de zesde klas van de lagere school. “Later wil ik verder studeren in Cayenne”, zegt Sila. Ook Rudi verkiest een toekomst in de hoofdstad van Frans-Guyana boven één in zijn geboorteland Suriname.

Ooit had Emma diezelfde droom. Twee jaar geleden slaagde ze glansrijk op de middelbare school in Frans-Guyana. Maar met een Surinaamse dollar die ruim twintig keer minder waard is dan de euro, zijn de jaarlijkse inschrijvingskosten van zo’n 800 euro onbetaalbaar voor haar ouders. Daarbij heeft ze niet de juiste papieren voor een Europese verblijfsvergunning, en die heeft ze nodig om verder te studeren in Frans-Guyana. Naar school gaan in Paramaribo is ook geen optie: na jaren op de Franse schoolbanken spreekt Emma geen Nederlands. Met haar vrienden spreekt ze vloeiend Frans, met haar ouders Wayana, de taal van de inheemse stam waartoe ze behoort. “Ik denk in beide talen, het is vanzelfsprekend voor mij”, zegt Emma in het Wayana. Elke dag helpt ze haar moeder op het veld en in het huishouden. Als ze niet aan het werk is, zit ze ‘gewoon’ thuis.

Sinds kort is er hoop op een andere toekomst. In 2019 startte Stichting Mulokot met het organiseren van Nederlandse lessen in Kawemhakan. In het gebouw waar vroeger buitenboordmotoren gerepareerd werden, staan nu kleurrijke tafels en stoelen. Aan de muur hangen tekeningen en een whiteboard. In de ochtend wordt lesgegeven aan jonge drop-outs en volwassenen, in de vooravond is het de beurt aan de kleinsten, die dan terugkomen van de school in Frans-Guyana.

‘De vrouwen in mijn leven’

“Onze overheid moet zich schamen, want ze laat haar kinderen onderwijs volgen in een ander land omdat ze zelf niet in staat is erin te voorzien”, zegt Jupta Itoewaki, voorzitter van Stichting Mulokot. Itoewaki is de enige inwoner in de geschiedenis van Kawemhakan die haar studie heeft afgerond in Paramaribo. “Dat heb ik te danken aan de vrouwen in mijn leven”, zegt ze.

Lees dit artikel verder in het novembernummer van de  Parbode, ook online verkrijgbaar

0

Gedeeld