Boekrecensie: Zing, Bid en Verwonder
Gezondheidszorgpsycholoog en orthopedagoog Ineke Wienese publiceerde eerder de boeken Troost voor tranen – Verhalen over verlies en rouw van jongeren uit verschillende culturen (2010) en Kun je internetten in de hemel? (2014). In 2014 reisde Wienese naar Suriname om leerkrachten te ondersteunen bij lessen over leven, dood, verlies en rouw. Die reis leidde haar naar ontmoetingen met inheemsen die hun verhalen vertelden; ook kreeg ze de kans om te participeren in het rouwritueel Epekodono. Haar ervaringen inspireerden haar tot het schrijven van het boek Zing, Bid en Verwonder – Verlies en veerkracht van inheemsen in Suriname en Nederland dat in augustus 2021 uitkwam en in november van dat jaar een tweede druk beleefde.
In het boek zijn verhalen opgenomen van kinderen en inheemsen over verlies, rouw, rouwrituelen, veerkracht, cultuur, spiritualiteit en vooral troost. Wienese vult deze verhalen aan met haar eigen verhaal. Het is dapper van de schrijfster om door het schrijven van dit soort boeken haar eigen rouwervaring nog meer te verwerken, ze geeft immers aan dat zij zelf haar zoontje en man kwijtraakte. Het schrijven van een boek over rouw is voor haar een gezonde manier om het persoonlijk rouwproces een plekje te geven.
De schrijfster bezocht eerst een aantal scholen in Suriname waarbij diverse leerkrachten aangaven wat zij aan de kinderen hebben geleerd om het verdriet van het heengaan van een dierbare te verwerken. Zeer ontroerend zijn de brieven en versjes van de kinderen die een dierbare kwijt zijn. De 10-jarige inheemse Chayenne schrijft bijvoorbeeld:
Ik vind mijn moeder, mijn vader en de natuur erg belangrijk. Ik had jonge hondjes die dood waren gegaan door ziekte. Ik was toen erg verdrietig omdat ik van ze hield. Ze waren mooi en schattig. Mijn zus heeft een papegaai die praat en fluit, maar hij is ‘stout’. De papegaai pikt je en heeft mijn zusje al eens gepikt. Toch vind ik alle dieren mooi en houd ik van ze. Ik vind het niet leuk als iemand overlijdt.
De schrijfster interviewde een groot aantal inheemsen over hun rouwproces die vanuit hun inlevingswereld het verhaal vertelden. Dit is een eyeopener voor de lezer, zeker ook omdat deze inheemsen gedetailleerd vertelden vanaf hun kinderjaren tot hun volwassen leven. Niet alleen de rouwrituelen van de inheemsen komen in dit boek aan bod, maar ook verschillende rituelen van marrons.
Psycholoog Wienese is een heel levendige verteller, die de moeilijke begrippen op een eenvoudige begrijpelijke manier weet uit te leggen. De verhalen zijn boeiend en samenhangend.
De treffende foto’s en de illustraties (allen in zwart-wit) geven leven en invulling aan het boek. Ook de cover (mooie kleurencombinatie van grijs met rood) van dit boek trekt de aandacht van de lezer. Een echte aanrader!
5 STERREN
Chiara van Leeuwaarde
Zing, Bid en Verwonder – Verlies en veerkracht van inheemsen in Suriname en Nederland, Ineke Wienese, 2021, Obelisk Boeken, ISBN 9789493071841