Op 7 juni 1989, dit jaar dus 35 jaar geleden, stortte een vliegtuig van SLM neer bij het landen op vliegveld Zanderij. Hierbij kwamen 176 mensen om het leven, onder wie leden van het Kleurrijk Elftal. Wat er precies gebeurde en waarom, bleef lang onduidelijk. De herinnering aan de ramp verdween al snel naar de achtergrond. Journalist Anton Slotboom dook in de archieven en sprak vele betrokkenen over de ‘vergeten ramp’.
Vlucht PY 764 belandde in mist toen deze vanuit Amsterdam Paramaribo naderde. Gezagvoerder Rogers, die geen geldig brevet had en gelogen had over zijn leeftijd, en zijn crew negeerden de waarschuwingen van het vliegtuig en raakten vlak voor de landingsbaan twee bomen. De kist kantelde en stortte neer. Van de 178 passagiers kwamen 167 om het leven, evenals de negen bemanningsleden. Een hond en elf passagiers overleefden de ramp.
De hulp kwam langzaam op gang, Suriname ging politiek door een moeilijke periode en was niet berekend op een ramp van een dergelijke omvang. De communicatie, ook met Nederland, ging moeizaam. De eerste hulpverleners troffen een onbeschrijfelijk schouwspel aan. Gewonden lagen uren in de regen en werden met taxi’s naar de stad vervoerd, waar artsen deden wat ze konden. Familieleden kregen tegenstrijdige berichten, in Nederland en in Suriname, maar na verloop van tijd drong de ernst van de situatie ook tot hen door. Een team uit Nederland kwam bijstand verlenen en daarna begonnen de speculaties over de schuldvraag.
De Nederlander Anton Slotboom benaderde veel betrokkenen: nabestaanden, overlevenden, hulpverleners, journalisten, politici en meer. Sommigen wilden niet met hem praten. Het kan zijn dat de wond toch niet geheeld was, maar ook dat er te veel woede bestond over de afhandeling van de ramp om alles weer op te rakelen. Velen spraken wel en hun verhalen zijn vaak indrukwekkend. Ooggetuigenverslagen van overlevenden over het moment van de ramp en de angstige momenten erna. Hartverscheurende interviews met mensen aan beide kanten van de oceaan die hun zoon, broer of echtgenoot verloren. Ze klagen vaak over het gebrek aan aandacht. Maakte het feit dat vooral veel Surinamers het leven verloren de gebeurtenissen minder interessant in Nederland? Nederlandse slachtoffers menen soms dat de aandacht van de media vooral naar Surinamers ging en naar de voetballers. En velen zijn boos, op SLM, op de politiek.
Na de ramp lopen er in Paramaribo mensen op straat gehuld in trainingspakken van omgekomen voetballers. Sieraden worden vermist en een duur instrument vindt zijn weg naar de zwarte markt. De verhalen uit het ziekenhuis zijn zowel heroïsch als schrijnend: overledenen worden gekoeld met haastig verzamelde ijsblokken in ruimtes die daarvoor niet geschikt zijn.
Slotboom laat tientallen mensen aan het woord, maar hij heeft ervoor gekozen de gebeurtenissen chronologisch te vertellen. Gevolg is dat de meeste verhalen verspreid over het hele boek en door elkaar heen gepresenteerd worden. Dat kan verwarrend werken: wie was dit ook alweer? De namen buitelen over elkaar. Slotbooms beknopte stijl en rommelige presentatie (dan weer vraag-antwoord, dan e-mails, dan een sfeerverslag, dan de ik-vorm, vaak zonder aanwijsbare reden) helpen daarbij niet. Vooral die ik-vorm is hinderlijk. Slotboom staat tussen de lezer en het onderwerp in als hij in zijn boek met een collega in discussie gaat over zijn eigen werkwijze.
Toch is dit een belangrijk boek. Zo’n indrukwekkend verhaal dat vergeten dreigt te worden verdient het op papier te verschijnen. Het leed dat Slotboom beschrijft is groot en het optekenen ervan helpt vast de betrokkenen, die vaak 35 jaar na dato nog worstelen met het verleden.
3 STERREN
Peter Douma
Wat ons bindt, Anton Slotboom, 2024, Overamstel Uitgevers, ISBN 9789048867929
Verschenen in het oktobernummer van Parbode, nu in de winkel
Wilt u informatie over het afsluiten van een (digitaal) abonnement?
Kijk op www.parbode.com/abonneren
Nu populair
