Ambitieus of pretentieus?
Carifesta IX, het negende Caribbean Festival of Arts &Culture, vindt ditmaal plaats in Trinidad en welvan 22 september tot 1 en metoktober. Suriname heeft zes weken vóór de aanvang van het festival eenambitieus artistiek uitvoeringsplan laten schrijven door regisseur ShardaGanga. Onderzoek leert dat dit plan een aantal pretenties blijkt te bevattendie moeilijk of niet waargemaakt kunnen worden.
Vele vragen blijken nog niet beantwoord te kunnenworden in dit stadium, amper zes weken voordat de delegatie moetvertrekken. Suriname heeft als subthema: Suriname on centre stage omdat menCarifesta wil aangrijpen als een podium om ‘vernieu-wing en ontwikkeling’ vankunst en cultuur te laten zien en kwalitatief alleen de beste artiesten vanSuriname wil afvaardigen, die innovatie binnen hun vakgebied tonen. Verder zoude presentatie van Suriname ook spraakmakend en gezichtsbepalend moeten zijn.Voor de optochten en gala’s heeft Suriname het idee de vier elementen: aarde,water, lucht en vuur uit te beelden. Dit zal in een geïntegreerde voorstellingaan de orde komen van muziek, drama, dans en voordrachtskunst. De planning isdat er tussen 45 en 60 artiesten deelnemen van Suriname en 15 tot 20 officialsen leiders.
Deposito
Suriname heeft wel geleerd van het debâcle in St. Kitts toenhet niet tijdig vooruitbetalen vaneen logeer-gelegenheid leidde tot problemen. Dit-
maal is er wel deposito betaald voor een hotel in Trinidad dat op een half uurrijden van de meeste activiteiten ligt, aldus coördinator Sandra Clenem, die inde tweede week van augustus terugkeer uit Trinidad. Veel heeft te maken met hetbeschikbaar stellen van geld, waarbij nu al blijkt dat de Surinaamse regering -als gewoonlijk – aardig laat is. Artistiek leider Roy Dhanradj waarschuwt in zijn woordvooraf dat het arti-stiek plan kan leiden tot meer improvisatie en verlagingvan de kwaliteit van de deelname.
Het proces van selectie van beeldende kunstwerken is involle gang. Onder leiding van beeldend kunstenaar George Ramjiawansingh wordendoor een commissie van de Federation of Visual Arts Suriname (FVAS) kunstwerkenbeoordeeld van de twee Surinaamse galeries: Readytex en House of Art. Maar danvan twee kunstenaars, die niet bij deze galeries zijn aangesloten. In het artistiek plan wordt vermeld dat de FVAS kiest voor kwaliteit, geen kwantiteit, waarbij meneen kleine selectie werken zal meesturen van de beste kunstenaars van wie werkenook betrekking moeten hebben op het Carifesta-thema. Suriname heeft daarbij nogeen subthema: het regenwoud. Om hieraan vorm te geven zal ook een boomstamworden verscheept die ter plekke dient als materiaal voor Surinaamse en anderebeeldhouwers uit de regio. Het kunstwerk blijft als cadeau achter voorTrinidad.
Over de Grandmarket waar exclusieve crafts en culinaireproducten van Suriname te zien en te koop zullen zijn, wil subcoördinatorMirjam Shmeltz allereerst kwijt dat ze de mededelingen slechts kan doen met eenslag om de arm. Of de geplande activiteiten voor de Grandmarket en CulturalIndustries Fair realiteit worden, is immers afhan-kelijk van de financiën diede Staat beschikbaar stelt. En hoeveel dat wordt is nog niet duidelijk.
In dit stadium hebben de verenigingen Crabasi, Suhanas en deNationale Vrouwen Beweging al hun meest innovatieve crafts van hout, riet enaardewerk voorgesteld. Idealiter zal Suriname ook op de Grand Market staan metnieuwe exclusieve crafts: de zilveren sieraden, bustiers en handtassen van Dore, die zelfs op wereldniveau spectaculair zijn in ontwerp entoepassing. Deze zullen geshowd moeten worden door de Dore-mannequins die de lengte, maten en hetuiterlijk hebben waarmee ze zich kunnen meten met internationale modellen.
Koto
Kleding zal er zijn van Akotsa (Alla Koto Sani), omdat detraditionele koto al 200 jaar in Suriname is ontwikkeld en Akotsa vernieuwendis door toevoeging van kleuren, ontwerpen, applicaties en andere natuurlijkematerialen naast textiel. Op culinair gebied zal Suriname zeker in de smaakvallen met ketjap en pindasambel, gekozen omdat deze producten exclusieve naarhet Caribisch Gebied geëxporteerdkunnen worden. Als proefhapje zal er onder meer bakabana zijn zodat men detoepassing begrijpt. De Surinaamsekoks die met innovatieve recepten prijzen behaalden op het laatste internationale culinaire concours zullen ook op de Grandmarket huncreaties presenteren.
Zoals gewoonlijk heeft de ‘Schrijvers-groep 77’ weer geenwerk gemaakt van een kwalitatief behoorlijke uitgave in het Engels. TijdensCarifesta VI en VII presteerde deze vereniging het om daar te staan met eenexpo van uitsluitend Nederlandstalige boeken voor onze Engelstalige Caricom-genoten. MetCarifesta VIII hadden ze eindelijk wél een Engelstalig bundeltje samengesteld,maar dat toonde bij lange na niet de beste productie. Bovendien kwam het doorslechte organisatie pas ná Carifesta uit. Een brochure die overzicht biedt vande ontwikkeling van de Surinaamse literatuur lag in de planning, maar S77kennende, blijft het bij praten.
Wetenschappers
Noodgedwongen gaat men zich dan ook meer toeleggen opvoordracht en orale literatuur − ook leuk hoor − maar we komen al twintig jaarop deze manier over als halve analfabeten. Of we eindelijk, voor de eerste keeraan symposia zullen deelnemen en een inleiding verzorgen om ‘Surinaamseintelligent een grotere bekendheid te geven’ zoals het artistiek plan vermeldt,is maar zeer de vraag. Suriname lijkt op een land met aardige artiesten, maarzonder intellectuelen. In tegenstelling tot de overige Caribische collega’skunnen de Surinaamse, academisch geschoolde wetenschappers doorgaans niet bogenop onderzoeken en publicaties van behoorlijk niveau, die ze na hun afstuderenhebben gepro-duceerd, dus wie zou een behoorlijk exposé op het gebied van kunsten cultuur kunnen geven? Dansers zullen ook moeten kunnen voordragen,dramatisch talent hebben en dit presenteren op live muziek, staat in hetartistiek plan. De dansers zullen ondermeer geleverd worden door Art Lab en delive muziek komt van Time Out. Niemand kan ontkennen dat deze groepeninnoverend bezig zijn, maar om ervan uit te gaan dat Suriname ernaar streeft zichals ‘Land of Dance’ te presenteren zoals het artistiek plan vermeldt, isprematuur om twee simpele redenen: ten eerste heeft Suriname nog nooit eenwereldberoemde danser/dansvoorstelling voortgebracht, en ten tweede: we hebbenhier niet eens een academie (hogere beroepsopleiding) waar je een Bachelor ofArts-titel in dans kunt halen. Jamaica en Trinidad hebben wel zo’n academie eninternationaal beroemde dansers. Dus waar hebben we het dan over? Zoals bijelke Carifesta hebben we een heleboel ambities, maken we met onze afvaardigingbest wel een leuke indruk, maar als we onze doelstellingen met de uiteindelijkeprestatie vergelijken, zijn we weer eens ergerlijk pretentieus!
Carifesta:
het Caribbean Festival of Arts & Culture werd in 1972 voor het eerstgeorganiseerd in Guyana. Suriname heeft elke keer deelgenomen, maar pas in 2003viel ons land de eer te beurt Carifesta VIII te organiseren. Intussenhebben eilanden als Barbados, Trinidad en St. Kitts reeds een Carifestaverzorgd. Carifesta wordt steeds in een ander Caribisch (ei-)land gehouden. Elkeeditie kent een ander thema en logo, geïnitieerd door het organiserend land.
Ditmaal is het thema Celebrating our People, Contesting the World Stage.Het logo stelt drie steltlopers voor, in het Caribisch Gebied Moko Jumbiesgenaamd, waarvan één met een boek en één met een drum in de hand, symbolischvoor de verschillende kunst- en cultuurdisciplines.