Boekrecensie: Ketens en banden – Suriname en Nederland sinds 1600

Onze menselijke geschieden gaat over heersers, met op zijn best, de minderbedeelden als achtergronddecor. Dit schrijnend contrast blijkt vooral als je via de koloniale collectie van het Nederlandse Rijksmuseum de historie tussen Suriname en Nederland vertelt. Met Ketens en Banden probeert de auteur Eveline Nicolaas de geschiedenis te belichten van zwarte en gekleurde mensen die zijdelings op afbeeldingen zijn te ontwaren.  Soms ook prominent aanwezig als onderwerp, zoals de tekeningen van John Gabriël Stedman.

Hoeveel bronnenwerk Nicolaas ook verricht heeft, dit doel heeft zij bij mondjesmaat bereikt. Dat zij het er bij druppels heeft moeten uitpersen, blijkt uit de vele vragen die zij wijselijk opwerpt. Wie waren die anoniem afgebeelden, waar kwamen zij vandaan? Soms beredeneert Nicolaas via de in archieven vastgelegde levenswandel van de slavenmeesters de achtergrond van zwarte mensen die als bediende terechtkwamen op hun portretten. Daarbij letterlijk inzoomend op details in afbeeldingen, die ernaast in hun geheel staan afgedrukt. Nicolaas gebruikt rechtbankverslagen om de identiteit van zwarte mensen op de afbeeldingen naar voren te halen, zoals bij strubbelingen op plantage Palmeneribo waarbij een zekere Baratham zijn meester een dode kip naar het hoofd slingerde. Zo heeft Nicolaas ook de rechtbankverslagen gebruikt bij de portretten van Codjo, Mentor en Present. 

Lees het hele artikel in het decembernummer van Parbode

0

Gedeeld