Schrijver en columnist RAPPA legt iedere maand
de Surinaamse samenleving op de pijnbank
Alvast is de uitspraak van bovenstaand woord [borromang], maar omdat het Sranan Tongo op markante punten anders geschreven wordt dan hoe we op school leren spellen, schrijven we ‘boroman’. En omdat deze taal ook geen meervoud kent, blijf je zeggen ‘drie boroman’. Maar in een Surinaams-Nederlandse (SN)-setting schrijf ik volgens de schooltaalspelling en -grammatica: ‘Drie boromangs kwamen binnen…’ En nu de betekenis: wat is een boromang? Nou, dat is iemand die ‘boort’, nee mang, niet naar olie of water, maar die onuitgenodigd een feest of receptie binnenkomt en zich te goed doet aan eten, drinken en vrouwelijk schoon. Boromangs kom je ook tegen bij een of ander sloom werkend overheidsloket. Dan zie je iemand die helemaal achterin stond, opeens vóór jou bij het loket zijn stukken indienen. Maar zeg hem of haar niets, want dan krijg je de wervelwind van voren, verrijkt met kleurrijke synoniemen van vooral geslachtsdelen en uitscheidingsopeningen.
Vroeger, op het Surinaams Lyceum, hadden we op onze beroemde schoolfuiven heftig te kampen met boromangs. De lyceummeisjes waren zeer gewild als danspartner en vaak zagen ‘onze’ meisjes zo een boromangjongeman, vaak heel rap en snedig van tong en soepel tijdens het ‘schuren’ (slow- of petdansen), als een welkome verandering van spijs. En wij lyceumjongens waren natuurlijk jaloers op het succes van zo een boromang. Vaak leidde dat tot uitzettingsprocedures, waar die van ‘de Noordzee’ kinderspel bij vergeleken zijn. Maar niet alleen Surinamers boren, maar ook Nederlanders, en dan niet zozeer die bruintjes en zwartjes met een Nederlandse nationaliteit, maar die originele ‘bakra’s’, met blonde, soms bruinblonde en ook grijsblonde haren en blauwe, grijsblauwe of zeegroene ogen en een roze huid, waar je bij zonnig weer de haarvaten doorheen kan zien. Bij ons gekleurden zie je eerder lottah- vlekken. Van die bakra-boromangs was hier ergens begin maart toch zo een schitterend voorbeeld.
De oude, in Suriname gebouwde veerboot van de SMS, de Marataka II, had na de bouw van de Wijdenboschbrug (de Bosje-brug in de volksmond) geen pontfunctie meer en lag er maar een beetje bij te verpieteren, totdat iemand op het lumineuze idee kwam het schip te verhuren als pleziervaartuig. Onder een afgedakt deel van het ruime dek speelt dan de live-muziekband en dansen de feestvierders hun ziel en zaligheid uit, lekker afgekoeld door de rivierwind.
Zo deed ook een van onze Lions-clubs in het kader van een fun-…, pardon: fundraising. De club voer al feestend op de rivier, met een Bollygood spelende muziekband. Opeens schreeuwt een van de aanwezigen dat ze mensen in het kielzog van de boot ziet spartelen, licht afstekend tegen het donkere rivierwater. De boot stopt meteen zijn machines en het blijken drie rasechte bakra’s op vakantie in Suriname te zijn. Snel worden ze aan boord gehesen: wat een sensatie, wat een bekijks: drie witte riviermeermannen! De grote vraag is natuurlijk: wat doen deze gozers midden in de nacht midden op de Surinamerivier?
Met horten, stoten en rivierwater komt het verhaal. Ze zijn natuurlijk zo nuchter als een kanon, dat ruik je dwars door de geur van het modderwater. Ze waren in hun bootje wat koelte op de rivier gaan zoeken, toen de Maratakka II met die leuke muziek voorbijvoer. Nou, toen besloten ze de langzaam varende ex-veerboot te enteren en zo dus gratis mee te liften, lekker genietend van de muziek. Maar toen de boot onder de Bosjebrug doorvoer en de golfslag tegen de machtige Belast Neemdan-pijlers terugkaatste, sloeg het bootske met de drie Oranjevaarders om en daar lagen ze in het brakke nat te spartelen.
De opgeviste boromangs werden naar de Nieuwe Haven vlakbij gevaren en de band speelde daarbij speciaal voor het druipend drietal een leuk nummertje. Aan wal werden ze opgewacht door enkele van onze zachthandige en klantzovriendelijke zonen van Hermandad. Maar als onze Jan Rap, Piet Snot en Klaas Vaak even goed konden leuteren als zwemmen, zouden ze gauw weer de kroeg kunnen induiken om zich droog te drinken.
Nu populair
