Cultuurtuin NAF’ YU
Het is de enige echt groene plek in Paramaribo waar je je kan ontspannen of inspannen: de Cultuurtuin. Maar terwijl iedereen zich bewust is dat we zuinig met dit stukje bos in de stad moeten omgaan, heeft Telesur de bulldozer laten bulderen.
In de Ware Tijd van 27 maart besteedt men in het katern ‘Mens en Maatschappij’ aandacht aan ‘groen’. Onder de titel ‘Bedrijven gaan groen’ lezen we met veel genoegen dat zowel de De Surinaamsche Bank (DSB) als Telesur niet achter willen blijven als het gaat om ‘groen’ denken. Op de foto die het artikel illustreert, zien we Telesur-directeur Dirk Currie breeduit lachend in zijn kantoor, naast zijn groene plant. ‘Het is iets dat we met zijn allen moeten doen. We kunnen veel bewuster omgaan met de natuur’, zegt Currie overtuigend.
Terwijl Currie de journalist te woord staat (‘Binnen een paar jaren moet het bedrijf een zodanige verandering ondergaan dat voor hun een groene economie een habit zal zijn’) buldert op datzelfde moment in de Cultuurtuin, ten noorden van de Paramaribo Zoo, aan twee zijden omzoomd door de trimbaan, een oranje Caterpillar. In twee, hooguit drie weken heeft deze machine alles wat leeft en groeit en ons altijd weer boeit, totaal ondersteboven gehaald.
Ruim vier hectare van onze Cultuurtuin en nog eens ettelijke hectaren achter het gebouw van Telesur zijn, als u dit artikel leest, ontdaan van bomen, struiken, pindabedden, bananenaanplant, okerplanten, kousenband en tajerbladen. De rupsbanden hebben hun littekens tot diep in de grond nagelaten. Alles is met de grond gelijk gemaakt. Nee, niet alles! Dertien bedjes met pinda’s zijn voorlopig de dans ontsprongen, beschermd door negen parmantige bonenstaken afgetopt met een plastic fles of plastic zak. Maar alle bomen, drey ten, kankantri, possentri, djamu en mopé liggen hulpeloos, met hun wortels in de felle zon, als teken van overgave.
Een rijtje bomen langs de kreek, ontdaan van de omstrengeling van lianen, probeert zich krampachtig staande te houden aan de overkant van het terrein. Alsof de duivel ermee speelt, is sinds kort een verkavelaar bezig zijn deel van de ontbossing op zich te nemen. Ook de bomen aan de andere kant van de trimbaan worden met harde hand onderuit gehaald, daar komen naar verluidt woningen.
Masten
Ettelijke hectaren groen zijn dus verdwenen, daar is niks meer aan te doen. Maar wat zijn de plannen van Telesur? We vragen opheldering bij de bewoners langs de trimbaan, bij de wachters van ons telecommunicatiebedrijf. Ze halen hun schouders op, ze weten het niet. Misschien komt er een zwembad, of nog een sportveld, een parkeerplaats of een botanische tuin, wie zal het zeggen. Een ieder heeft zo zijn eigen heerlijke dagdromen. Maar we zijn op zoek naar de feiten. We bellen dus met het hoofd van de Public Relations van ons groene bedrijf in spé, Roy Belfor. Er komen masten, zegt deze woordvoerder. Masten en o ja, natuurlijk een gebouw voor de nodige energie. Ondanks een verzoek hiertoe, ontving Parbode geen reactie van Telesur-directeur Dirk Currie.
We praten met de directe slachtoffers van deze rigoureuze ontbossing. Allereerst twee mannen die in het verleden regelmatig op ‘hun’ grondje aan het werk waren: spitten, bedden aanleggen, planten, onkruid wieden, oogsten, verkopen. Meneer Resodikromo heeft ongeveer vier, vijf jaar geleden het terrein overgenomen, nadat zijn zwager overleed. Hij plantte pinda’s. Een paar weken geleden kwam een man naar hem toe: ‘Jij mag niet meer planten, want die grond is van Telesur’. Reso haalt zijn schouders op: “Ik heb geen papier, geen bewijs.” Hij blijft nu thuis. “Ik heb geen werk meer. Ik zit.” Hij is niet boos. “Pas als die man tegen mij zegt ‘jij mag planten’, dan ga ik weer planten.”
Meneer Saridjo plantte ook pinda’s en zoete patat, acht jaren lang. Voor eigen gebruik en voor de verkoop, een welkome aanvulling op de AOV. De wachter van Telesur kwam met het slechte nieuws: ‘Yu no mag prani moro’. Saridjo schudt zijn hoofd. “Ik kan niets zeggen.” Nu plant hij achter op zijn erf een beetje. Elke dinsdag en donderdag ging hij met zijn vrouw via een boro pasi naar de moskee aan de Gongrijpstraat. Ook die weg is nu afgesloten.
Op naar de buren, Paramaribo Zoo als eerste. We praten met directeur John Altenberg. Wat vindt hij van de acties van Telesur? “Tja, dat is niet zo mooi. Ik had liever dat deze omgeving behouden zou worden, maar ja, ik ben geen beleidsmaker.”
Bestaande vegetatie
De dierentuin heeft onlangs ook titel gekregen op een aanzienlijk stuk groen. “Maar wij gaan niet doen wat Telesur gedaan heeft. Wij gaan onze gebouwen incorporeren in de bestaande vegetatie. De grote bijzondere bomen laten we staan, wij tasten de vegetatie niet aan.” Stafleden van Telesur zijn halverwege het ontbossingproces wel even bij de dierentuin langs geweest om de kaarten naast elkaar te leggen. “Van je naaste buren zou je iets anders verwachten”, aldus Altenberg. De dierentuin heeft last van de straffe wind die nu pal op het terrein staat. Een swit bontjieboom is rond de paasdagen al geknakt.
Hemeltergend
Ook Lloyd Vrij en John de Lange, eigenaren van Kekemba Resort Paramaribo en overburen van Telesur, aan de rand van de trimbaan, klagen over de straffe wind. “Hemeltergend”, zo kwalificeert Lloyd de beheersdaden van het bedrijf. De schaduw is weg, de verkoeling is verdwenen. Het zwembad vervuilt door dwarrelende bladeren van de gevelde bomen en struiken. Wanneer de overburen van de betere verbindingen in het weekend opgewekte bijeenkomsten organiseren voor hun personeelsleden, dringen de geluiden van de dj onbeschaamd het ressort binnen; ook de geluidsbarrière is neergehaald. Een mailtje van Lloyd Vrij naar directeur Currie met een verzoek om opheldering, leverde jammer genoeg geen reactie op. Een telefoontje van John de Lange naar het Nimos geeft inzicht: de milieuwet is nog steeds niet aangenomen, dus ‘kunnen ze doen wat ze willen’.
De heer Alleyne was bestuurslid van de Stichting Natuurpark (Stinapa) en van de stichting Trimbaan. In die hoedanigheid zorgde hij dat de trimbaan werd onderhouden. Ongeveer twee jaar geleden heeft het bestuur de minister laten weten dat wegens gebrek aan financiën het werk niet naar behoren kon worden verricht. Het bedankje is door de minister geaccepteerd en daarmee staan de stichtingen buitenspel.
Bij Conservation International (CI) blijken we aan het verkeerde adres te zijn. Deze organisatie richt zich onder meer op het beschermen van de biodiversiteit, op effectief management van beschermde gebieden. De organisatie werkt samen met de Anton de Kom Universiteit, doet in dat kader veldonderzoek, traint mensen, maakt mensen bewust van het belang van ecosystemen en biodiversiteit. Anette Tjon Sie Fat van CI verwijst ons naar Suriname Conservation Foundation en het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV). “Dit is maar zo’n klein stukje van wat er in ons land allemaal gebeurt”, zegt Tjon Sie Fat. Met duim en wijsvinger geeft ze een halve centimeter aan.
Suriname Conservation Foundation is volgens onze zegsman een financieringsinstelling. “Wij maken geen beleid.” Voor zaken de Cultuurtuin betreffende moet ik bij LVV zijn of bij het ministerie van Regionale Ontwikkeling, Grond en Bosbeheer (RGB), zo weet hij nog te vertellen. Bij LVV krijgen we de waarnemend directeur Rozenblad aan de lijn. De minister en de directeur zijn in het buitenland. Rozenblad is niet op de hoogte van de activiteiten in de Cultuurtuin. Morgen mogen we terugbellen. Bij ons tweede telefoontje zegt de waarnemend directeur dat de zaak in onderzoek is. Bij het derde gesprek laat hij via zijn secretaresse weten, dat de bulldozer is gestopt. Zodra de minister en de directeur terug zijn, zal er worden uitgezocht wat er met het terrein moet gebeuren. Dat van die bulldozer kunnen we bevestigen. Die was al twee weken voor het gesprek met LVV gestopt, eenvoudig omdat er niks meer te bulldozeren viel. Maar dat terzijde.
Als laatste laten we de trimmers aan het woord. Dagelijks maken ze gebruik van de trimbaan, om te wandelen, te rennen, te fietsen, alleen of in een groep. Wat vinden zij van deze ingreep? De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat er verschillende meningen zijn. De tegenstanders zijn fel, ze klagen. Ze vragen zich verbitterd af ‘waarom?’ Waarom moest uitgerekend dit enige stukje groen in het centrum van onze stad worden aangetast? Konden die masten niet ergens anders staan? Ze maken zich ook bezorgd. Over de straling, over verdere ‘verloedering’ van de Cultuurtuin.
Er zijn ook voorstanders. Die zijn blij met de veiligheid, met hopelijk betere verbindingen in de toekomst. We kregen opmerkingen dat mocht het terrein van Telesur zijn, het bedrijf zelf mag weten wat ze ermee doet. De longen van Paramaribo mogen worden aangetast. Als het gaat om de longen van onze aarde wordt daar genuanceerder over gedacht. Sommige trimmers stellen zich neutraal op, zij willen afwachten. Zij vertrouwen erop dat Telesur er is voor de gemeenschap en niet andersom.
Ter afronding, van de trimmers even een zijsprongetje naar de recent gehouden 46ste Avondvierdaagse wandelmars. Tijdens de opening van het sportieve evenement verklaarde de minister van Onderwijs en Volksontwikkeling, Edwin Wolf: ‘Suriname heeft meer wandelparken nodig’. Hij heeft in het buitenland prachtige parken gezien en meent dat ook wij moeten investeren in van die prachtige wandelplekken. Tja…