Al maanden verkeert de waarde van de Surinaamse dollar (SRD) in een vrije val. Werd bij het aantreden van de regering-Santokhi in juli 2020 de SRD nog verhandeld voor zo’n SRD 10 per US-
dollar, inmiddels moet men bij geldwisselkantoren bijna het viervoudige neertellen. Assembleeleden trokken onlangs daarom aan de bel en vroegen een speciale DNA-vergadering aan over de stijging van de koersen. Deze week was president Chandrikapersad Santokhi aan zet om uit te weiden wat zijn koers wordt met betrekking tot het indammen van de hoge wisselkoersen.
De president schetste eerst wat bij zijn aantreden in juli 2020 de uitgangspositie was, en welke nationale
en internationale ontwikkelingen van invloed zijn geweest op de nationale economie. ‘Het is bekend, dat
in 2020 sprake was van een scheefgegroeide en ontwrichte economie. De staatskas was leeg, exporten
stagneerden, het reële begrotingstekort was buiten de acceptabele proporties, ons nationaal inkomen en
groei stagneerden, werkgelegenheid nam af en we zaten opgescheept met een schuldenlast van bijkans 4
miljard US-dollar, ongeveer 139 procent van ons bruto binnenlands product’.
Inmiddels is voor vrijwel eenieder in de samenleving de enorme ontwaarding van de SRD de belangrijkste issue die moet worden aangepakt. President Santokhi, die de afgelopen maand talloze gesprekken hield in het kader van een vooroverleg van een nationale dialoog, bevestigde tijdens de DNA-vergadering dat de rode draad door deze gesprekken de vraag om een stabiele wisselkoers is geweest. Monetaire rust bepaalt de stabiliteit van de prijzen van goederen, bevordert voorspelbaarheid en planning, hetgeen rust brengt in bedrijven en huishoudens, erkende het staatshoofd. ‘De gemeenschap heeft gelijk, het eerste en meest belangrijke doel dat de regering zich stelt is dus ook het stabiliseren van de koers’, merkte hij op.
De president hield zijn gehoor voor dat bij het huidige beleid rond koersbeheersing een aantal regels in
acht worden genomen. Ten eerste moeten er voldoende, maar niet te veel, SRD’s in omloop gebracht
worden. Een overschot aan SRD’s zal tot prijs- en koersstijgingen leiden. In het verlengde daarvan moet
ook voorzichtig worden omgegaan met nieuwe leningen. ‘Het ongecontroleerd lenen in het verleden is
één van de belangrijke oorzaken geweest, dat wij vandaag in deze situatie zitten’, betoogde Santokhi, die
duidelijk maakte dat er gewerkt wordt aan subjectsubsidies in plaats van objectsubsidies, en het direct
afbouwen van subsidies aan mensen, die het niet nodig hebben.
Ten tweede, aldus Santokhi, moet het land genoeg exportopbrengsten binnenhalen, om de importen te
kunnen betalen. De president stelde voor waarvoor al decennia gepleit wordt: meer produceren en
exporteren, zorgen dat alle exportopbrengsten terugkomen naar Suriname, en zorgen voor voldoende
vreemde valuta voor importen. ‘De import van luxegoederen moet aan banden gelegd worden, ook al is
het tijdelijk. En de vraag is of het echt nodig is om allerlei producten, die hier ook gemaakt worden –
water bijvoorbeeld –, te importeren’. Het staatshoofd betoogde voorts dat de honderden miljoenen aan monetaire reserves bij de Centrale Bank van Suriname niet ingezet worden, omdat er heel veel schulden in vreemde valuta zijn.
‘Blusmaatregelen’
Santokhi kondigde aan dat op zeer korte termijn een pakket van zeer urgente maatregelen wordt getroffen,
om de koers te stabiliseren. Het pakket zal gelden tot 31 december 2023, om de koers volledig onder
controle te krijgen en daarna de economie weer op spoor te krijgen. Enkele actiepunten zijn de aanpak
van de illegale handel in vreemde valuta en het instellen van diverse toezichthoudende commissies.
In een ingezonden brief categoriseerde Steven Coutinho, ex-directeur van De Surinaamsche Bank, de
door de president aangekondigde maatregelen echter als ‘blusmaatregelen’. Coutinho vatte de
blusmaatregelen in zeven punten samen (zie kader).
Kader Blusmaatregelen Santokhi
• Monetair: tegengaan illegaliteit, meer rente op SRD om geldhoeveelheid te verkleinen, meer
mensen CBvS om uitvoering te controleren
• Fiscaal: meer manieren om geld weg te halen bij het volk en te sturen richting overheid
• Restricties op valutaopkoop: meer regels wie wel en niet mag kopen
• Retentie: meer regels wie wel en niet moet verkopen
• Handel: regels wat wel en niet geïmporteerd mag worden en wie welke winstmarges mag
maken
• Schuldherschikking: verlagen of uitspreiden van de lasten
• Structuurbeleid: meer infra en meer geld naar (vaak al falende) staatsbedrijven (lijnrecht
tegenover doel van CBvS namelijk vermindering geldhoeveelheid)
‘Kijk wel even naar de lijst en ontdek de rode draad: het gaat vooral om beperken (gij zult niet). Het is
een cocktail van achterhaald IMF-beleid en postkoloniaal denken om economisch gedrag te beperken’,
betoogt Coutinho. Naar zijn zeggen is het probleem echter dat mensen niet beperkt willen worden.
‘Mensen zullen gewoon andere manieren zoeken om te doen wat ze willen, omdat mensen van nature
willen groeien. De overheid zal op basis van deze maatregelen vooral bezig zijn om kat en muis te spelen
– een spel dat niet te winnen is en veel tijd en energie gaat kosten van iedereen. Veel elementen van deze lijst zijn ook nog eens een keer herkenbaar. Enkele werden namelijk door de vorige regering ook geprobeerd. En de regering daarvoor. En die daarvoor. Al bijna een halve eeuw proberen we hetzelfde. Toch verwachten we andere uitkomsten’.
De ex-bankdirecteur benadrukt dat Suriname een economische strategie nodig heeft en dat brandjes
blussen geen strategie is. Hij pleit er eerder voor dat de president ervoor zorg draagt dat er meer geld in de
zakken van zoveel mogelijk Surinamers komt. Het merendeel van de Surinamers werkt echter in
sectoren waar er geen waarde wordt toegevoegd. ‘Onze salarissen blijven dus laag. Het nationaal inkomen
dus ook. De overheid heeft vervolgens niet genoeg belastinginkomsten om alles te bekostigen, dus moet
ze steeds lenen’. Volgens Coutinho heeft focussen op landbouw in zijn huidige vorm geen zin. Focussen
op mijnbouw werkt evenmin, omdat het gaat om zoveel mogelijk mensen die geld moeten verdienen,
terwijl de mijnbouw slechts arbeidsplaatsen biedt voor de ‘happy few’.
‘Als president word je gekozen om keuzes te maken die ons huis sterker maken. Keuzes die door iedereen
worden begrepen. Keuzes die hoop geven. Keuzes omtrent 2 à 3 exportgerichte sectoren die hoge
salarissen kunnen betalen voor zoveel mogelijk mensen’, betoogt Coutinho, die besluit met: ‘Laten we in
deze donkere dagen een ding niet vergeten: Suriname is een ‘Sleeping Giant’. We hebben gewoon goed leiderschap nodig om het wakker te maken’.
Nu populair
