De markt
Als je echt het hart van de stad en haar inwoners wil leren kennen, dan is de markt de beste plek om naartoe te gaan. Het is de plek van de gemeenschap waar je niet alleen komt voor je levensmiddelen, maar ook voor je contacten en het oppikken van het laatste nieuws. De Makola-markt in Accra is een van de grootste in de West-Afrikaanse regio. Gelegen in het commerciële centrum van de stad, waar je ook de banken en de belangrijkste overheidsdiensten kan vinden.
De markt kent een overdekt gedeelte en waaiert vervolgens uit over de winkelstraten en de hoofdwegen. Waar het precies begint en ophoudt, is mij nog steeds niet duidelijk. Als je vanaf het grote verkeersplein de Kwame nkrumah Avenue inrijdt, dan kom je op een gegeven moment vanzelf uit op de eerste straatventers, te herkennen aan de koopwaar die ze op hun hoofd dragen. Je ziet vrouwen met schalen vol groente en fruit zoals manja’s, papaja’s en avocado’s. Andere verkopers hebben een eenvoudige standplaats of een winkelruimte tot hun beschikking.
De Makola-markt kent ook afdelingen waar hele pakhuizen zijn volgestouwd met bepaalde producten als sieraden, haarstukken, kleding en stoffen. Van maandag tot en met zaterdag kan je er terecht. Het is beslist de plek om artikelen van lokale fabrikanten te vinden. De laatste keer dat ik er was, deed ik souvenirinkopen voor mijn trip naar nederland. Ik vroeg mijn vijftigjarige buurvrouw mee te gaan. Ze is zelf jarenlang handelaar geweest in Aziatische kleren. Voor mij een goede gids, want zij kon mij haarfijn uitleggen waar ik echte Ghanese cacao in grote hoeveelheden kon kopen, plus kinderjurken met Afrikaanse prints en kostbare sheaboter uit het noorden van het land.
onderweg stopten we voor een praatje bij enkele winkeleigenaren, die stuk voor stuk wilden weten of ik Amerikaanse was en of ik al met een Ghanees was getrouwd. De vrolijkste momenten heb ik beleefd bij de shop van mama K, zoals ze wordt genoemd. Ze bood gelijk aan mijn haar te vlechten en haar zoon te ontmoeten, die ik in een filmpje op haar telefoon even kon bewonderen.
Maar het meest bijzondere aan de markt in Accra is dat het mij doet denken aan de markt in Paramaribo. niet alleen vanwege de bonte verzameling aan mensen en culturen. Het is vooral een levendig sociaal gebeuren, waar de marktvrouwen de sfeer maken. Daarnaast bepalen ze de standaard van de prijs en staan ze open voor onderhandelingen met hun klanten. Als je een keer of even niet achter je kraam kan staan, dan neemt iemand anders het over en geeft je later de opbrengst. onder de vrouwen voel je de aanwezigheid van competitie én solidariteit.
niet te vergeten: je kan in Ghana dezelfde eetwaren vinden. ook hier worden kleine torens van okers, antruwa’s en cassave aangeboden. op de drukste plekken van de markt kan je bij een stand een bord pindasoep of rijst met kip bestellen. Ik heb nog een oude vakantiefoto van de Centrale Markt in Paramaribo. omdat ik niemand wilde lastigvallen, ben ik gaan zakken en heb ik de foto laag vanaf de grond genomen. Wat je alleen ziet zijn de stevige, donkere vrouwenbenen naast een mand lange, groene suikerriet. De grap is dat je het beeld op verschillende plekken in de wereld kan plaatsen. Het zou een plaatje van de markt kunnen zijn op zowel het Amerikaanse als het Afrikaanse en zelfs het Aziatische continent.
En ik ben niet de enige die dat is opgevallen. Mijn collega op de academie haalde laatst in zijn les uitgerekend de markt in Suriname aan als voorbeeld van hoe de Afrikaanse identiteit zich verder heeft ontwikkeld. Ik heb zijn bevindingen beaamd. Aan het eind van deze maand zal ik op mijn blog (liesbethtjonameeuw.blogspot.nl) een beeld plaatsen van de Centrale Markt naast een beeld van de Makolamarkt. Aan de lezer de opdracht de verschillen én de overeenkomsten te vinden!