De nieuwe ontwikkelingsdoelen van de VN

Vrijwel onopgemerkt zijn we in de laatste week van september ook in Suriname, als lid van de Verenigde Naties(VN),van het ene tijdperk in het andere beland. Het ene liep van 2000 tot 2015 en was genoemd naar de MDGs (millenniumontwikkelingsdoelen); het andere loopt van 2015 tot 2030 en is afgekort als SDGs (duurzame ontwikkelingsdoelen).

Het moet gezegd: van de VN mag je van tijd tot tijd, afhankelijk van de juiste mens op de juiste plek en het juiste moment, wel wat vuurwerk verwachten. Dat geldt zeker voor de millenniumdoelen. Die waren ‘een gigantisch succes’, althans in de eerste jaren. Inhoudelijk stelden ze niet veel voor. Ze waren voornamelijk geënt op de programma’s die in de voorafgaande ‘ontwikkelingsdecennia’ tot vervelens toe waren afgekondigd. Maar wel wat handiger, bondiger opgeschreven. En omdat de kern van allerlei problemen in de wereld zorgvuldig was weggemoffeld in het achtste en laatste doel waar niemand een touw aan vast kon knopen, viel de aandacht vooral op sectoren zoalsgezondheidszorg en onderwijs, waarin je al gauw stappen kunt maken. En toen de hele ontwikkelingsindustrie, met de nodige popidolen en andere role models, zich erachter schaarde, moest je wel heel sterk in de schoenen staan om daar iets tegenin te brengen.

Oude wijn in nieuwe zakken
Maar zo’n stunt haal je geen twee keer uit, zeker niet wanneer het uitgangspunt – oude wijn in nieuwe zakken – gelijk blijft. Twee zaken werden bij de MDGs al snel duidelijk: bepaalde doelen waren absoluut niet haalbaar binnen de gestelde termijn, en er mankeerde van alles aan de indicatoren om vooruitgang te meten. Vandaar dat men al halverwege de rit begon te werken aan een vervolg, een soort MDGs2, om de kans van slagen uit te smeren en tekortkomingen weg te werken

En toen kwam iemand op het briljante idee om het woord ‘duurzaam’ centraal te stellen in de doorstart. De wereld was immers niet stil blijven staan en de bouwers van de MDGs hadden sowiesoal achter de feiten aangelopen. Het meest typerend in dit opzicht was dat alles wat met ‘milieu’ te maken had, destijds was samengevat in één mager (millennium) doel, te weten ‘bescherming van een duurzaam leefmilieu’. Die achterstand moest worden ingehaald!

Hoe riskant dat was, bleek pas tijdens de mondiale consultatieronde die de VN de afgelopen jaren op touw zetten om tot een lijst duurzame ontwikkelingsdoelen te komen. Over ‘armoede’ was namelijk in de tweede helft van de afgelopen eeuw een zekere mate van overeenstemming bereikt onder de leden van de VN, maar op het vlak van duurzaamheid was consensus nog heel ver weg.

Het resultaat is een laffe bureaucratische aaneenschakeling van zaken die in de wereld zouden moeten veranderen. Clichés, losse flodders, veertien keer het woord sustain… (met diverse uitgangen), vage termen en begrippen en nog meer onzin. De icoontjes met steekwoorden zijn waarschijnlijk in elkaar gezet door hetzelfde reclamebureau als de vorige keer. En de volledige omschrijving van de doelen is vooral nuttig voor wie het steenkolenengels van de VN nog niet beheerst of wie de nieuwste buzzwords op de honderden kantoren uit zijn hoofd wil leren.

Geen keuzen en prioriteiten
Er zit geen lijn in, er worden geen keuzes gemaakt of prioriteiten gesteld, het een staat haaks op het ander, verwachtingen worden gewekt die nergens op gebaseerd zijn en de afstand van de dagelijkse realiteit is zo groot is dat een zinvol handelingsperspectief achterwege blijft. Met, niet te vergeten, als uitsmijter in het zeventiende ‘doel’ de vrome wens ‘to strengthen the means of implementation and revitalize the global partnership for sustainable development’. Je zou dit werkstuk de joke van het millennium kunnen noemen en overgaan tot de eigen orde van de dag, maar ik vrees dat deze SDGs ons nog een tijdje zullen worden opgedrongen. Vandaar tenslotte twee opmerkingen.

In de eerste plaats stelt mij nog het meest teleur dat de VN in dit geval niet zijn losgekomen van het twintigsteeeuwse denken over ‘armoede’ als het probleem bij uitstek waarmee de mensheid dient af te rekenen. Juist nu we op de grenzen van de aarde als onze bron van leven zijn gestuit en we al jaren geleden hebben kunnen vaststellen dat een groeiend deel van de wereldbevolking ongeremd roofbouw pleegt op die aarde, ligt het voor de hand dat we juist (materiële) rijkdom als het probleem gaan zien en we de mechanismen die de roofbouw in de hand werken met hand en tand bestrijden. Maar dat inzicht ontbreekt hier volledig.

In de tweede plaats valt op dat de VN zich in nog sterkere mate dan bij de MDGs op het standpunt stellen dat de leden maar in de waslijst moeten gaan shoppen en er de zaken uit mogen halen die hun het beste uitkomen. Er ligt geen enkele sturing in opgesloten op basisvan gezamenlijke urgentie en gezamenlijk potentieel. Zelfs de ambitie daartoe ontbreekt en de visie al helemaal. Men heeft zijn oor in de hele wereld, bij God weet wie allemaal, te luisteren gelegd en daar een slap aftreksel van gemaakt. De rest mogen we zelf uitzoeken. Waar zijn die VN dan nog voor nodig?

Geen pot met geld
En wat doen we in Suriname met de nieuwe doelen? Begin april 2015 werden in ons jeugdparlement nog twee nieuwe MDG-jeugdambassadeurs gekozen: Walther Bouterse en Berryl Manhoef. Voor een termijn van twee jaar. Van hen is sindsdien niet veel meer vernomen, afgezien van de mededeling – zonder evaluatie of wat voor rapportage dan ook – dat ze het volkomen eens waren met de nieuwe doelen.

Op 12 oktober verklapte Armstrong Alexis, vertegenwoordiger van het ontwikkelingsprogramma van de VN in ons land, in de Ware Tijd dat er deze keer ‘geen pot met geld’ klaar lag. Dat was wel even schrikken. Hoewel zijn minister van Buitenlandse Zaken Niermala Badrising erbij was geweest, ontbrak op 1 oktober in de regeringsverklaring van president Bouterse elke verwijzing naar de VN-top voor duurzame ontwikkeling in New York. En toen hij, diezelfde maand nog, voor de zoveelste keer de mensenrechtencommissie van de VN over zich heen kreeg, had hij het wel weer even gehad met die club. Maar in november, de achtste democratiemaand van de Stichting Projekta, riep het Burgerinitiatief voor Participatie en Goed Bestuur zijn regering ook in dit opzicht tot de orde. Dus het nieuwe tijdperk zal vroeg of laat wel op de politieke agenda verschijnen. Maar wie zal die SDGs dan wél hebben bestudeerd?

0

Gedeeld