De Onderzoeker
Joan Doelwijt (54) studeerde in maart af aan het Institute for Graduate Studies and Research in de richting Wiskunde.
Wat heeft u onderzocht?
“Ik heb onderzocht of het mogelijk is een wiskundige analyse te gebruiken voor het detecteren van dengue-epidemieën. Er is namelijk officieel geen definitie van een epidemie; niemand kan vertellen bij hoeveel gevallen er sprake is van een dengue-epidemie. Er wordt meestal bedoeld dat er een stijging is. Maar ik heb wiskundige modellen gebruikt om de gegevens te verwerken.”
Waarom wilde u dat weten?
“Je kunt wiskunde op allerlei manieren gebruiken en op verschillende gebieden toepassen. Op de economie bijvoorbeeld, maar dat is niet helemaal mijn ding. Je kunt het ook toepassen op biologie, en dit maatschappelijk belangrijke onderwerp was voor mij direct ‘bingo’; het pakte me meteen.”
En hoe heeft u het onderzocht?
“Ik begon data over de jaren 2002 tot 2012 te verzamelen bij diverse instanties: de Meteorologische Dienst, het ABS, CBB en het BOG. Maar het bleek dat er onvoldoende data waren over de regenval en de muskietenpopulatie. Ik kon dus niet bepalen of er een relatie was tussen regenval en dengue. Uiteindelijk ben ik alleen gaan werken met de gegevens van het BOG. Daarbij heb ik verschillende modellen gebruikt, namelijk differentiaalvergelijkingen en tijdreeksanalyses. Zo heb ik de drempelwaarde berekend, het omslagpunt: als die waarde overschreden wordt, is er sprake van epidemie. De uitkomsten van mijn berekeningen kwamen overeen met de gegevens van het BOG. Zij herkenden een epidemie aan een stijging van het aantal ziektegevallen, maar er stond geen aantal voor. Met dit model is er een waarde aan gekoppeld op basis van parameters als de populatie, de overdrachtssnelheid en de snelheid van het herstel.”
Waarom is dat van belang om te weten?
“Als je eenmaal een formule hebt waarmee je kunt berekenen wanneer er een epidemie dreigt, kan het BOG maatregelen nemen. Er kan extra aan voorlichting gedaan worden, vuil opgeruimd worden of gespoten met malathion. Je kunt met de uitkomsten bovendien beter naar de lange termijn kijken, en dan zie je bijvoorbeeld dat er grofweg elke drie jaar een piek is in het aantal dengue-gevallen. We weten niet waarom.”
Wat was uw conclusie na het onderzoek?
“Dat het inderdaad mogelijk is om een epidemie te detecteren aan de hand van deze modellen. Een drempelwaarde vaststellen is heel concreet. Voor dit jaar verwachten we weer een piek. Maar dat hoeft nog geen epidemie te betekenen.”
Elke maand vertelt iemand in Parbode over zijn of haar onderzoek.