Dieven(w)ijzer
Vicepresident Robert Ameerali beloofde het in 2011 toch echt: anno 2015 zou Suriname zó veilig zijn, dat dievenijzers overbodig waren. Het tegendeel is waar. De zware criminaliteit heeft tijdens de eerste regering-Bouterse dusdanige vormen aangenomen, dat de vraag naar stevig dievenijzer groter is dan ooit.
In 2003 en begin 2004 was Suriname in de ban van de negentienjarige (Arisin) Sampie en zijn bende. Rovend trokken ze door het land, geweld werd niet geschuwd. Ze werden verantwoordelijk gehouden voor minstens 51 overvallen en maar liefst vier moorden. Toenmalig president Ronald Venetiaan adviseerde iedereen deuren en ramen gesloten te houden en ’s avonds en ’s nachts niet de straat op te gaan.
Medio 2003 werd hij door de politie opgepakt, maar enkele weken later wist hij op miraculeuze wijze uit het cellenhuis te ontsnappen. Om vervolgens verder te gaan met datgene wat hij voor zijn arrestatie ook deed: moorden en roven. Keer op keer wist hij op het nippertje uit handen te blijven van de politie, die maandenlang met man en macht jacht op hem maakte. Andere leden van zijn bende werden wel aan de lopende band gepakt, meestal na vuurgevechten met de politie waarbij aan beide kanten gewonden vielen.
Maar in februari was het geluk van Sampie op en zijn criminele leven definitief voorbij: hij werd doorzeefd met politiekogels. Zó veel kogels zelfs, dat het onder andere omstandigheden tot verontwaardiging zou hebben geleid. In dit geval juichte heel Suriname echter. En om te bewijzen dat de moorddadige kwelgeest echt het zwijgen was opgelegd, verspreidde de politie foto’s van zijn bebloede en levenloze lichaam. Surinamers konden weer wat geruster slapen en over straat gaan.
In de jaren daarna bleef het opmerkelijk rustig. Niet dat criminelen massaal stopten met hun activiteiten, maar het geweld bleef vaak achterwege. Sinds het aantreden van de regering-Bouterse in augustus 2010 werd het allemaal weer wat heftiger. Een aantoonbaar verband is er zeker niet en zal waarschijnlijk ook niet worden gevonden. Het is ook niet zo dat het aantal roofovervallen sindsdien extreem is toegenomen, maar wel het geweld dat daarbij wordt gebruikt. Onschuldige burgers worden steeds vaker in hun huis of onderneming mishandeld of zelfs afgemaakt. Vooral Chinese eigenaren van supermarkten zijn een gewild doelwit. Minister van Justitie en Politie Edward Belfort is niet bij machte gebleken dit geweld in te dammen. Zijn voorganger Martin Misiedjan trouwens ook niet, maar dat kun je hem niet helemaal kwalijk nemen: hij werd na anderhalf jaar alweer door president Bouterse aan de kant gezet. Belfort brulde wel dat de criminelen voor hem moesten oppassen, het had echter weinig effect.
Wat wel gebeurde, was dat het politiegeweld toenam en er soms op los geschoten werd. Met als gevolg veel slachtoffers, van wie tot op de dag van vandaag niet eens bekend is of ze wel echt verdachten waren. En een jeugdige autodief doodknallen is nou ook niet bepaald een heldendaad. De uitkomsten van de officiële onderzoeken naar dergelijke gevallen laten nog steeds op zich wachten. Het valt wel te begrijpen dat Belfort niet is toegekomen aan het aanpakken van de criminaliteit. De bewindsman had daar natuurlijk geen tijd voor. Hij was veel te druk met vuilsmijten naar de voorganger van zijn voorganger, VHP-voorzitter Chandrikapersad Santokhi, het verzamelen van baby’s voor zijn poort, het zwartmaken van oud-officier van justitie Chandra Algoe en met het verspillen van tienduizenden srd’s belastinggeld aan een snoepreisje naar Frankrijk om een nutteloos paspoort op te halen. Verder stopte hij ook veel energie in motivatiegesprekken op scholen. En ondertussen probeerde hij natuurlijk een plan te bedenken om de ABOP te verlaten, in de hoop na de verkiezingen weer minister te mogen worden bij de NDP. Of dat ook gelukt is, was bij het ter perse gaan van deze Parbode nog niet bekend.
Maar ook al zou hij wel tijd hebben gehad om de criminaliteit te bestrijden, dan was hem dat nooit gelukt. Toen hij nog directeur was van de Delinquentenzorg, kon hij niet voorkomen dat de ambtenaren op zijn afdeling massaal fraudeerden met de prikklok die hij had laten plaatsen. Na enkele weken werd die daarom maar weer weggehaald. En zeg nou zelf: als je niet eens een paar ondergeschikten in toom kan houden, hoe wil je dan een heel volk op het rechte pad laten lopen? Zelfs een ogenschijnlijk eenvoudig ding als het invoeren van een bromrijbewijs was te hoog gegrepen voor hem.
Het zal echter geen enkele justitieminister lukken om de criminaliteit met wortel en tak uit te roeien. Dat is in deze verharde tijden gewoon niet realistisch. Dat Ameerali destijds heeft geroepen dat ons een leven staat te wachten zonder dievenijzer, was daarom dom.Maar ja, dat is de politiek. Een Suriname zonder dievenijzer? Mensen met gezond verstand zijn wel wijzer dan dat te geloven.