Dus Dat: ‘Krijgsraad moet rekening houden met onschendbaarheid Bouterse’ – Parbode Sneak Peek
We leven in een land van wilde verhalen. Op straat, in de krant, in het parlement: de ene ronkende bewering volgt op de andere tori. Maar kloppen die ook? Parbode onderzoekt elke maand een opvallende stelling.
Aanleiding?
Na jaren van vertragingen was het een verrassing van formaat toen auditeur-militair Roy Elgin eind juni twintig jaar cel eiste tegen president Desi Bouterse voor diens aandeel in de Decembermoorden. President Bouterse zou zich in 1982, als toenmalig legerleider, willens en wetens schuldig hebben gemaakt aan mensenrechtenschendingen. De aanklager van de Krijgsraad vroeg dan ook de maximumstraf. De nabestaanden van de vijftien slachtoffers konden vijfendertig jaar na de feiten wat opgeluchter ademhalen, terwijl de president en zijn talrijke aanhangers reageerden als door een wesp gestoken. ‘God heeft mij president gemaakt, dus geen enkele rechter zal mij kunnen weghalen’, zo zei Bouterse zelf tijdens een toespraak die hij een dag na de strafeis hield.
Volgens sommigen is het inderdaad zo dat geen enkele rechter Desi Bouterse wat kan doen, zolang die tenminste de democratisch gekozen president van ons land is. ‘Kan je zo’n straf wel eisen tegen de man die op dit moment president is? Ik denk dat een president onschendbaarheid geniet. Dus je zou als rechter daarmee rekening moeten houden’, zo meent onder meer ex-ambassadeur Henk Herrenberg, adviseur van president Bouterse.
Waar komt het verhaal vandaan?
Herrenberg deed zijn uitspraken tijdens een interview met ‘In de Branding’, het dagelijkse nieuwsprogramma op Apintie TV. Dat hij daags na de strafeis in de bres sprong voor Bouterse, is verre van verrassend. De oud-diplomaat is sinds jaar en dag een hevige supporter van de president, en was zelfs de Surinaamse ambassadeur in Nederland ten tijde van de Decembermoorden. Sinds Bouterse president is, mag Herrenberg zich uitleven met allerlei projecten die hem na aan het hart liggen, zoals de bouw van het monument voor de Binnenlandse Oorlog aan de Waterkant. Kortom, Herrenberg heeft erg veel te danken aan Bouterse.
Toch is Herrenberg niet de enige die denkt dat Bouterse momenteel niet gearresteerd kan worden. Harish Monorath, deken van de Orde van Advocaten, denkt namelijk precies hetzelfde. ‘Zolang Bouterse het ambt bekleedt van president, hoeft hij geen celstraf uit te zitten, ook al wordt hij door de rechter veroordeeld’, zei Monorath al in juni 2016 al tegen Dagblad Suriname. ‘Pas wanneer Bouterse is afgetreden, kan hij worden ingesloten’.
Maar kloppen die uitspraken ook?
We vragen het drie juristen, die elk vanuit een andere positie al jarenlang het omvangrijke Decembermoordenproces volgen. “Herrenberg en Monorath hebben het geheel bij het verkeerde eind. De republiek Suriname kent geen enkele vorm van onschendbaarheid”, zegt Hugo Essed, advocaat van de nabestaanden. “Op internationaal niveau is er weliswaar het gewoonterecht dat staatshoofden immuniteit genieten. Als Bouterse als president naar de Verenigde Staten reist, zou hij daar bijvoorbeeld niet gearresteerd kunnen worden. Maar dat heeft met zijn vervolging in Suriname, op nationaal niveau, helemaal niets te maken. Bij een eventuele veroordeling kan Bouterse dus zeker wel gearresteerd worden. Dat moet dan worden gedaan door de Parketwacht, zoals de standaardprocedure dat voorschrijft”, vervolgt Essed.
Irvin Kanhai, nota bene de advocaat van Bouterse, treedt zijn collega bij. “Ik ben in onze wettelijke regelgevingen en verdragen nergens tegengekomen dat een Surinaams staatshoofd in eigen land onschendbaar is. Internationaal genieten staatshoofden en diplomaten immuniteit, maar niet in eigen land”, zegt de bekende strafpleiter. “Ik zal het in mijn pleidooi voor Bouterse dan ook niet kunnen hebben over enige onschendbaarheid, want dat ben ik in de wetboeken nergens tegengekomen. Mocht meneer Herrenberg het wel ergens gezien hebben, dan mag hij me zeker komen zeggen waar het staat.”
Het hele artikel is te lezen in het septembernummer van Parbode.