Het Paradijs is de zevende in een reeks bezoeken aankwekerijen van divers pluimage. Want de woeste, ongerepte natuur van deSurinaamse jungle is overweldigend, maar het geeft ook véél voldoening om denatuur naar je toe te halen en naar je eigen hand te zetten. Waar kun je danterecht en wat is er zoal aan groen te krijgen, wat zijn de mogelijkheden,welke trends zijn er?
Een tuincentrumdat Het Paradijs heet, daar moesten we voor deze rubriek het fijne van weten.En het doet zijn naam eer aan, net na de Derde Rijweg straalt de weelderigenatuur rondom de woning aan de Kwattaweg 633 je tegemoet. Naast sierplanten alscrotons en bougainvilles, draait het in Het Paradijs om vruchten. Metnatuurlijk appels én heel veel meer. Het assortiment is tot stand gebracht doormevrouw Roos, bij sommigen misschien nog bekend van haar plantenzaak over debrug van Saramacca, die overigens dezelfde naam droeg.
Dit paradijs wordt beheerd door haar neef Vikash Dhanes, diedruk op het perceel aan het werk is. Roos licht toe: “Ik ben alpensioengerechtigd en woon nu in Nederland. Maar vanwege mijn gezondheid, ikben diabetespatiënte, kom ik vaak hier. Ik stimuleer Vikash, leer hem alles ophet gebied van telen. Hij is jong en wil Het Paradijs graag verder opbouwen enook uitbreiden. We zijn daarom op zoek naar domeingrond en een kundigezakenpartner. Wie belangstelling heeft, mag zich melden!”
Cacaobonen
“Ik probeer van zo veel mogelijk fruitbomen hier de plantjeste hebben, van de alom bekende tot de bijna vergeten exemplaren. Vroeger kon jebij de Cultuurtuin van LVV alle bomen bekijken, je had ontzettend veel soorten.Nu is het daar helemaal verwaarloosd. Ook gaan bij het verkavelen van grondveel oude bomen verloren. De fruitbomen zijn schaarser geworden. Fruit is zoduur! We willen de mensen stimuleren om weer meer fruitbomen te kweken enze bekend maken met wat er in onsland allemaal groeit. Bijvoorbeeld de cacao- en koffiebonen. Die worden geplanten geoogst in Suriname, maar er zijn veel kinderen en volwassenen die niet eensweten hoe de bomen en bonen eruit zien. De bonen kun je ook als vruchtgebruiken, je kunt erop zuigen. Om er cacao of koffie van te maken, worden dezaden gedroogd, gebakken en gemalen.
“Op dit perceel heb ik on
voldoende ruimte om ook groterebomen te hebben, daarom zijn we ook op zoek naar extra grond. In de toekomstwil ik een fotoalbum samenstellen van alle fruitbomen en hun vruchten, met deSurinaamse, Latijnse en Europese benamingen. Het moet een compleet overzichtworden, ik verzamel daarom alles.” Ze is al een heel eind op weg. We beginnenmaar met de appels: driekleurige Curaçaose appels, witte en roze appels,roodbruine en groene sterappels. En de citrus: mandarijn, diverse soortensinaasappels waarvan niet alle namen haar bekend zijn, pompelmoes (ook wel geleKing genaamd), rode King, dwerglemmetje, gele citroen, ponpon, witte en rodegrapefruit, swalanja. “Die lijkt op een sinaasappel, Creoolse mensen zetten hemin pom.”
Dwergsoorten
Voor mensen die niet zo veel ruimte op hun erf hebben, zijner de dwergsoorten, bijvoorbeeld van de kers, het lemmetje en de pomme decitère. Ook de geënte manjasoorten, waarbij de ent het deel dat het fruit moetleveren- en de onderstam van twee soorten zijn gecombineerd zijn kleiner. En zedragen sneller en meer vruchten. De golet, lang en groot, en de cayenne, rond,hebben haar persoonlijke voorkeur. “Ze zijn lekker zoet en bevatten geen dradendie tussen je tanden blijven zitten.” De aromanas, een nieuwe kruising, heeftook geen draden en kan wel een kilo zwaar worden. Dan zijn er natuurlijk nog debekende theemanja en het roodborstje, die beide wel draden hebben. Ze staat vervolgensuitgebreid stil bij de verschillende soorten kastanje. “Je hebt de katahar,Hindoestanen en Javanen bereiden de vrucht in massala, heerlijk met gerooktevis. Op de grote markt en ook de Kwatta-markt kun je een zakje kastanjes kopen.Het is zoet, iedereen vindt het lekker. De Man van Woord, broodboom ofbredebon, wordt door elke bevolkingsgroep gegeten, je kunt er dan ook van allesmee bereiden: chips, puree, kroketten. En dan heb je nog de zoete kastanje,koa, in het Javaans nonko, die kan uitgroeien naar vijf tot twintig kilo. DeJavanen gebruiken die ook als groente.”
Mami
Roos benadrukt dat ze haar planten goed schoon houdt. “Danheb je weinig insecten. We maken zo min mogelijk gebruik van insecticiden enwillen binnenkort helemaal overschakelen op biologische middelen.” Natuurlijkzijn er inmiddels een heleboel vruchtensoorten de revue gepasseerd, maar wezouden Het Paradijs tekortdoen, als we het hierbij zouden laten. Daarom, opalfabetische volgorde, een kleine toevoeging: advocaat, bacove, birambi,carambola, granaatappel, druif, guave, kaneelappel, knippa, kokos, mami,markoesa, mopé, olijf, papaya, pommeroos, suikerriet, sweet boontjie enzuurzak. En enkele kruiden, zoals zwarte peper, nootmuskaat en kaneel.
“Ik kan gewoon niet stoppen, ik vind het zonde om niet teplanten. We verkopen niet alles, maar geven ook plantjes weg, aan mensen eninstellingen zoals weeshuizen die het goed kunnen gebruiken.” Haar blik heeftze inmiddels verruimd naar buitenlandse fruitplantjes die in Suriname goed aanslaan.“We hebben al diverse soorten uit Thailand. De buitenlandse knippa, longan, diehelemaal niet zuur is. Verder zoete pommerak en tamarinde, zoeter dan deSurinaamse, een kleine, gladde zuurzakachtige en natuurlijk lycheeplantjes. Enwe zijn bezig met vruchten uit Indonesië. Als mensen een bijzondere vruchtzoeken, moeten ze me gewoon bellen. En andersom ook, als lezers thuis eenonbekende vruchtboom hebben staan, dan ben ik erg geïnteresseerd.”
|
Favoriet van mevrouw Roos
Het Paradijs Kwattaweg 633 Tel. 533 422 “Dat is het lemmetje, het is zo´n belangrijke vrucht. Jekunt er sap mee maken, als medicijn gebruiken, er vis mee schoonmaken. Iedereenzou een lemmetjesboom in zijn tuin moeten hebben.”
|
Nu populair
