Een Surinaams verslag van orkaan Irma: hangen aan de achterdeur – Parbode Sneak Peek
Renate Sluisdom werd enkele weken geleden vanuit Sint Maarten naar haar vaderland Suriname geëvacueerd vanwege orkaan Irma. De neerlandica woont vanaf 2011 onafgebroken op het eiland met haar tienerdochter, die net haar middelbare schooldiploma heeft behaald. Het nieuwe schooljaar was op 14 augustus begonnen en is vanwege orkaan Irma abrupt onderbroken. Veel schoolgebouwen zijn vernietigd en de wederopbouw zal nog lang duren. Sluisdom schreef voor Parbode een exclusief ooggetuigenverslag. “Ik heb nog lopende zaken daar, ik hou van dat eiland. Voor ons is Sint Maarten geen afgesloten hoofdstuk, maar we denken dat we in ieder geval dit schooljaar in Suriname gaan blijven.”
Op 6 september raasde orkaan Irma over Sint Maarten, waar ik, met mijn nu 18-jarige dochter, sinds 2011 woonde.
We hadden al wat orkaanervaring: Earl in 2010 op Saba, en Gonzalo in 2014 op Sint Maarten. Vooral Gonzalo had ons schrik aangejaagd: ons huis leek na afloop op een rivier. En Irma zou erger worden, zelfs erger dan Louis, die exact 22 jaar geleden op Sint Maarten een ravage had aangericht waarvan je de sporen op sommige plaatsen nog steeds kan zien. Louis was een categorie 4 hurricane geweest; Irma werd aangekondigd als een categorie 5, maar dat was alleen maar zo, omdat de schaal van Saffir-Simpson die gebruikt wordt om orkaankracht aan te geven, niet hoger gaat dan 5. In meteorologische kringen gaan er daarom al stemmen op om die schaalindeling te herzien en er een categorie 6 bij te maken.
De voorbereidingen van overheidszijde leken grondig: we werden gewaarschuwd: be prepared, kap en snoei alle bomen, sla water en voedsel op, timmer je ramen dicht, en vooral: laat niets op erf of terras staan of liggen dat kan veranderen in een vliegend projectiel. De meeste mensen deden wat hen gezegd werd en zo was het dinsdagmiddag 5 september een getimmer en gezaag, dat het een lieve lust was, maar ook gingen velen nog gauw even wat kaarsen kopen, of een extra jerrycan benzine aanschaffen.
Orkaandag
En toen was het dinsdag 5 september, 10 uur ‘s avonds. Ik schreef nog een stoere Facebookboodschap dat ik mezelf twee keer van een portie heriheri had voorzien, en dat het zo verdacht stil was buiten. Little did I know dat het mijn laatste contact zou zijn met de buitenwereld voor de komende twee weken. Ik ging maar slapen, want van Irma ontbrak nog elk spoor.
Kort na 3 uur in de ochtend van woensdag 6 september maakte Irma me wakker. Ze raasde, tierde, brulde en gilde huizenver, slingerde onbekende objecten als speelgoedblokken in het rond, en mijn achterdeur begon met een klagelijk geluid open te piepen, om dan steeds met een klap weer dicht te smakken. Er sijpelde water door de deur naar binnen; ik legde een deken ervoor en bleef samen met dochterlief de situatie ongerust in de gaten houden. Totdat…de deur met een harde knal openvloog! In een fractie van een seconde zag ik visioenen van buurmans wasmachine en gasbom die mijn huis binnenvlogen. Na die split second sprongen we tegelijk achter de deur aan en trokken hem met moeite dicht. Maar hij bleef niet dicht. Irma vocht als een hongerige leeuwin om de deur uit onze handen te rukken. Ik keek mijn meisje met een wanhoopsblik aan en ze reageerde:‘we blijven vasthouden’. En dat deden we, vijf kwartier lang. Met ons hele gewicht, ons schrap zettend in de langzaam vol stromende slaapkamer, want het weinige water dat deze orkaan bracht kwam letterlijk overal vandaan. Af en toe liet ik los, dan zwiepte ik met behulp van een groot kledingstuk gauw wat water in een dweilemmer, volle dweilemmer leeggooien in toilet,…‘mama’ horen, mijn dochter Shanna met deur en al weer naar binnen trekken,…water opdweilen,…handtassen die op bed lagen gauw in de woonkamer in veiligheid brengen,…opnieuw samen met Shanna aan de deur gaan hangen,…bijna uitglijden, …verlammingsverschijnselen beginnen te voelen,…‘Shanna, als het niet meer lukt, rennen we met elk een kussen naar de woonkamer’ – ‘Nee ma, we houden vast’, …bidden: ‘God waarom moet ik dit mijn kind aandoen?’….trillende armen en benen,….bidden: ‘God hoe lang nog?, …en hangen, hangen aan de achterdeur.
Irma overleefd
Plotseling werd het geraas en getier van Irma veel minder en we lieten langzaam los. Het was 5.15 uur. De deur bleef dicht. Ik ontdekte buurman links op zijn achterbalkon, en ik realiseerde me dat het stralend licht was buiten. Dochterlief legde uit dat het ergste voorbij was en dat we nu onder het oog van de orkaan zaten, daarom was het zo licht buiten. Het oog duurt 30 minuten vertelde ze, en in dat half uur mag je naar buiten om eventueel losgeraakte zaken weer vast te spijkeren of zo. Daarna zou de wind nog ongeveer één uur lang vanuit een andere richting gaan waaien, dus moesten we alvast richting voordeur om ervoor te zorgen dat die niet uit zijn sponningen gezogen zou worden. Ik was volkomen op, trillend over mijn hele lijf, bijna jankend. Was het dan echt nog niet voorbij? Ik mocht van mijn dochter gaan liggen. Tien minuten. Daarna moesten we ons schrap zetten voor de staart, die 50 minuten duurde. Maar godzijdank was het ergste inderdaad voorbij. Irma slingerde nog wat klein goed over de balkonnetjes heen en weer en brulde vervaarlijk, maar ik hoefde geen deurkruk meer vast te houden. Om 6.35 uur verliet ze ons en kon ik, ondertussen met pijnen over mijn hele lichaam, gaan liggen bijkomen.
Het hele artikel is te lezen in het novembernummer van Parbode.