Meer dan de helft van de wereldbevolking voedt zich metrijst. In Suriname is het net als in de meeste warme landen het hoofdvoedsel.Voor de voedselzekerheid zorgen padiboeren in het westen van het land. Tochwordt het ze niet gegund. Wanneer het niet de natuur is die de zaairesultatennegatief beïnvloedt, dan zijn het de monopolisten, geldschieters en overheiddie de strijd om het bestaan van de padiboer dwars zitten.
Het begint met een stuk grond, een goedeinfrastructuur, maar ook een goede waterbeheersing. En geld. De boer zal,afhankelijk van het weer, de grond bewerken en klaarmaken voor de inzaai.Insecten- en onkruidbestrijding volgen elkaar op. Dan komt de bemesting: op de25e, 45e en 60e dag. Importeur en alleenvertegenwoordiger Atcar wrijft zich danweer in de handen: als de boot is gelost, staat er weer een rij van eenkilometer voor de deur. Om onduidelijke redenen wordt het ureum niet opvoorraad gehouden. Echter, door de moeilijke tijden en teruggelopenopbrengsten, is het geen uitzondering meer dat men uit bezuiniging de derdezaken bemesting overslaat.
Na 100 tot 120 dagen, afhankelijk van de rijstsoort, is degroei zover. Ziekten en plagen zijn overleefd, maar nu houden invasies vankevers, slakken, vliegen, boorders, rupsen, sprinkhanen, schimmelziekten enratten de padiboer uit zijn slaap. Als Oemraw Harinanaan, voorzitter van depadiboeren associatie SPBA, erover praat, valt hij meteen de banken aan: “Derente van 42 procent was moordend, maar het gemiddelde nu van 18 procent is nogte hoog!” Als hij een gewenste hoogte van 8-9 procent aangeeft, wordt hetduidelijk waarom de banken er tegenwoordig wel bij varen.
En terwijl de rente hoog blijft, wordt de opkoopprijs steedslager gesteld. De exportprijs van witte rijst naar Europa neemt een duik van480 naar 285 US dollar per metrieke ton. Stijgende brandstofprijzen reducerenverder de baten. “Nu heeft Staatsolie de prijs voor stookolie ook verhoogd, terwijldat nodig is voor het drogen van de padi. Ik begrijp niet dat juist wanneer deoogst begint, allerlei soort verhogingen op ons afkomen!”, ventileert dehoofdman van de padiboeren.
Veteraan
Als woordvoeder van de Caribbean Rice Instituut en lid vande stuurgroep van de Europese Unie weet de veteraan waaraan het schort bij deoverheid: “We moeten produceren en zorgen voor deviezen, maar er wordt nooitgepraat over een prijsverhoging voor rijst! Het moet goedkoop blijven voor hetvolk, dat is wat de overheid wil. Maar de zaken waarvoor ze moeten zorgen,zoals een goede waterbeheersing, het opschonen van de aan- en afvoerkanalen,worden niet op tijd geregeld. En de padi is aan seizoenen gebonden! Dan startde inzaai te laat, de kosten worden hoger door de regen en slechtetransportwegen en wanneer het volgende seizoen begint, lopen we achter met degrondbewerking.”
Het feit dat vele DNA-leden uit Nickerie komen of daargeboren zijn, heeft er ook niet voor gezorgd dat beter wordt geluisterd naar dewensen uit de polders. Zo nu en dan lijkt de overheid mee te leven, maar deafschaffing van de invoerrechten voor kunstmest was geen sociale daad, hetureum is afkomstig uit een Caricom lidland. Wat Harinanaan bezighoudt, is hetafschaffen van de omzetbelasting voor de kunstmest, terwijl de rijstboeren ookgraag zien dat de bestrijdingsmiddelen, landbouwmachines en de onderdelendaarvoor vrijgesteld worden van importbelastingen. Ook kalium en fosfaat zijnhard nodig “Want”, zegt hij, “na zoveel jaren is de grond nu arm.”
Omdat de rijstsector niet betaalt en zelfs verlies kanopleveren, wordt slechts een derde van de 60.000 hectare beschikbare grondenbenut. Was in 1985 de rijstexport goed voor 74 miljoen US dollar, in 2000bereikt de val een dieptepunt van elf miljoen US dollar. Nu, zes jaar later,weet de sector met een opbrengst van veertien miljoen US dollar nog niet u uithet diepe dal te klimmen.
In buurland Guyana is het een omgekeerde metafoor: jarenterug leverde de rijstsector slechts vijftien miljoen dollar op, nu ligt deexportopbrengst op 84 miljoen dollar. Chemicaliën en andere benodigde middelenvoor het veld zijn daar vrijgesteld van invoerrechten.
Onkruid
Maar de achteruitgang van de Surinaamse rijst is niet alleente wijten aan externe invloeden; de verzorging van het veld door de padiboerlaat ook te wensen over. De gehate rode rijst, een verbastering vanrijstsoorten, krijgt hierdoor vrij spel. Net als onkruid is rode rijst niet tebestrijden. De hoeveelheid van deze korte korrel met een rood omhulsel verlaagtde kwaliteit van de oogst, en daarmee de opbrengst. Veel boeren verzuimen deverplichte selectie in de velden uit te voeren.
Ook met het selecteren van rode rijst in het zaaizaad wordtgemakzuchtig omgegaan. Deze houding kan liggen aan de lage prijs die ze voor depadi krijgen en dat ze, bij gebruik van het goede zaaizaad, een oogst vangemiddeld zes ton per hectare mogen verwachten, terwijl het breakeven punt,door de verhoogde kosten, op 4 ton per ha ligt. De controle op bepaalde urenvan de dag om schadelijke insecten bijtijds te ontdekken wordt ook vaakachterwege gelaten, evenals het onderhoud van de damwegen.
Uiteindelijk, als de oogst binnen is en de padiboer met deaflossing van de schuld wil beginnen, komt hij nog een obstakel tegen: de uitbetaling.Omdat padiboeren niet over eigen droogcapaciteit beschikken om de padi op teslaan, zijn ze afhankelijk van de rijstpeller. En die betaalt pas uit op hetmoment dat de cargo is ingeladen en de bedragen binnen zijn. Een kwestie vansoms maanden. Door zo te handelen werkt de opkoper met het krediet van de armeveldwerker die eerst uitgeknepen door de bank, nu ook nog eens tot slaaf wordtgemaakt. Pogingen om gezamenlijk met een droogcapaciteit te beginnen, komt dooranarchie onder de boeren maar niet van de grond.
Als rijstdistrict wordt de welvaart in Nickerie sterkbepaald door de rijstsector. Eenmaal padiboer zijn er weinigen die een anderberoep kunnen kiezen. Harinanaan: “We hopen op betere tijden, want waar rijstwordt geplant, kan je niet zomaar met kippen of andere gewassen beginnen. Degrasbestrijding van je collega’s reikt namelijk heel ver. Het is niet te doen,alles in de wijde omgeving gaat dood. We hebben geen andere keus dan padi teblijven zaaien voor een bestaan.”
Nu populair
