Essay: De kwelgeest van onze tijd – Parbode Sneak Peek

Of Google je dommer maakt, bepaal je zelf

De studenten met de neus op de smartphone, de docent wanhopig met de handen in het haar. ‘Ja maar mevrouw, ik zit niet te chatten, momentje even, bijna gevonden. Wat was de vraag ook alweer precies?’. ICT biedt ons vele mogelijkheden. Ook die om steeds dommer te worden. Geen generatie die niet over de volgende klaagt. De clichéklacht van nu: ze lezen niet, zitten alleen maar op hun telefoon. Maar het mes snijdt nog altijd van twee kanten. Alle digitale herrie negerend, kun je jezelf via ICT ook slimmer maken.

De invloed van de technologie is als fastfood: razendsnel informatie op je bord, vaak druipend van de vette nonsens. Via social media een salade aan quotes met ingeblikte wijsheid die wat geestelijke vitaminen toevoegen. Opzoeken is de norm, want waarom zou je een dik boek ergens over lezen als diezelfde info in samengevat simpel taalgebruik in enkele minuten voor je op een rijtje staat? Je moet met je tijd meegaan. Dus we lezen dat het een lieve lust is en hoeven de wijsheid zelfs niet meer in pacht te hebben, want die geeft Google je wel cadeau. Snapshotinfo voor internetintellectuelen. Menig gelijk wordt bevochten door elkaar met links te bekogelen waarachter info zit die in het straatje van de tegenstander passen: kijk, internet geeft mij gelijk. Verbanden leggen, theoretische ontwikkelingen begrijpen is er nauwelijks bij. Maar met een beetje geluk, heeft iemand wel een kant-en-klare onderbouwing op het net geplaatst voor uw mening.

Net zoals de bereiding van gezond, waardevol slowfood tijd nodig heeft, vergt echte studie noeste discipline. Voor werkelijke kennis heb je nog steeds heuse boeken nodig. Digitaal of op papier. Die helpen je complexere verbanden te begrijpen. Nog meer onderzoek wijst uit: iemand die op papier leest, neemt meer op. Onder die heuse boeken zijn ook titels te vinden die waarschuwen voor ons internettijdperk: The Filter Bubble, over de verschraling van de werkelijkheid door internet; of The Shallows, waarin staat dat internet ons oppervlakkig maakt.

Wat was de klacht ook alweer, lezen is niet populair? Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat de mensen meer lezen dan ooit! Klopt, op de telefoon, zo’n handig apparaatje waar je in hoge nood ook mee kunt bellen. In het beste geval wat scannend leeswerk op de computer die je via enkele minuscule vingerbewegingen de info voor een werkstuk, essay of scriptie voorschotelt. Publicaties in Amerikaanse vakbladen als Atlantic en Science suggereren dat er veel gelezen wordt, maar dat internet (steevast genoemd ‘Google’) ons er niet slimmer op maakt. Mensen die gewend zijn veel te lezen via Google, ervaren dat ze minder lang geconcentreerd een langer artikel of boek kunnen lezen. De aandachtspanne slijt af, het denken verandert. De Universiteit van Waterloo in Canada waarschuwt dat intensief smartphonegebruik onze intelligentie kan verminderen. Mensen zijn niet meer geneigd om zelf na te denken, ons denkvermogen gaat achteruit als wij de informatietechnologie als verlengstuk van onze hersenen gebruiken.

Revolutionaire invloed internet
Tussen al die onderzoeken, te vinden – jawel – op het internet, prijkt ook dat van Pew Internet & American Life Project. Dit onderzoek benadrukt dat intelligentie meer kanten heeft, en zegt dat het geen kwaad kan om bepaalde denktaken over te laten aan het internet. De creativiteit van de geest zou door ermee worden gestimuleerd. En de Canadese topjournalist Clive Thompson concludeerde uit zijn eigen onderzoek waarin hij anekdoten verzamelde, dat het internet dezelfde revolutionaire invloed heeft als andere uitvindingen waar de mens zich ooit angstig druk om maakte. 

Lees het hele artikel in het novembernummer van Parbode

0

Gedeeld